در واقع این روسها بودند که برای نخستین بار در تاریخ، ماهوارهای تحت عنوان اسپوتنیک به فضا فرستادند. این ماهواره در تاریخ 4اکتبر 1957 به فضا پرتاب شد. پرتاب اسپوتنیک آغازگر عصر مسابقه فضایی بود. پرتاب اسپوتنیک چه به لحاظ علمی و چه از نظر سیاسی یکی از مهمترین رویدادهای قرن بیستم محسوب میشود.
مطالعه امواج رادیویی دریافتی از اسپوتنیک در زمین، اطلاعات زیادی را در مورد حرکت امواج رادیویی در یونوسفر برای دانشمندان فراهم آورد.
با توسعه رقابت و دانش و فناوری ساخت فضاپیماها و گسترش اکتشافات فضایی، ایستگاههای فضایی نیز بهعنوان پدیدهای جدید پا به عرصه وجود گذاشتند.
هتل فضایی
اخیرا اما اخبار جالبی در ارتباط با ساخت نخستین هتل فضایی که دستاوردی نوین محسوب میشود انتشار یافته است؛ اینبار نیز روسها در عرصه فضایی پیشگام شدهاند و قرار است بهزودی یکی از جدیدترین و عجیبترین پدیدههای فضایی را رونمایی کنند.
بر مبنای اخبار انتشار یافته، روسیه اعلام کرده است که برنامهای برای ساخت هتلی موسوم به ایستگاه فضایی تجاری در یکی از مدارهای اطراف زمین و در فاصله 350کیلومتری کره خاکی در دست اجرا دارد. بر همین اساس این هتل استثنایی دارای 4کابین با ظرفیت پذیرش 4مسافر خواهد بود. بر اساس برآوردهای متخصصان، هزینه انجام سفر فضایی و اقامت در این هتل در مجموع 985هزار دلار خواهد شد. البته این هتل مانند هتلهای عادی دارای آشپزخانه نیست و غذاهای مسافران در زمین آماده و با موشک به هتل فضایی انتقال یافته و در آنجا آماده سرو کردن میشوند. در این هتل انواع نوشیدنیها جز نوشیدنیهای الکلی سرو میشود.
آنگونه که مسئولان فضایی روسیه اعلام کردهاند یک موشک سایوز روسی مسافران را به این هتل فضایی انتقال خواهد داد. مسافران در این سفر اتفاقات جدید و جالب و تکرارناپذیری را تجربه خواهند کرد؛ مسافران قادرنددر حالت بیوزنی فضا تختخوابهای افقی یا عمودی برای خواب انتخاب کنند و دوشهای حمام که مورد استفاده مسافران است، برای جلوگیری از نفوذ آب به بخشهای حساس سیستم، بهخوبی آببندی شدهاند. در ایستگاه بینالمللی، فضانوردان از اسفنج برای پاک کردن خود استفاده میکنند. دستشوییهای این هتل نیز به جای استفاده از آب برای تخلیه و پاکسازی، از فشار هوا بهره میبرند.
این ایستگاه فضایی تجاری یا هتل فضایی در سال2016 بازگشایی میشود و به گفته مسئولان این پروژه، هتل فضایی نسبت به ایستگاه فضایی بینالمللی بسیار راحتتر و خوشایندتر است.
سرگئی کاستنکوف، مدیر شرکت اوربیتال تکنولوژی که ساخت این هتل را به عهده دارد، میگوید: اتاقکی که قرار است ساخته شود هیچ شباهتی به ایستگاه فضایی بینالمللی ندارد زیرا درون یک هتل باید خوشایند بوده و از چشمانداز مناسبی برخوردار باشد. این پروژه قرار است به دست شرکت اوربیتال تکنولوژی (فناوریهای مداری) اجرایی شود.به گفته روسای شرکت یادشده، این هتل به افراد سرمایهدار و کارکنان شرکتهای خصوصی برای انجام تحقیقات در فضا سرویس خواهد داد. همچنین در برنامههای خود قصد دارد از فضانوردان درصورت بروز مشکل در ایستگاه فضایی بینالمللی پذیرایی کند.
این احتمال نیز وجود دارد که مهمانان هتل به میزبانانی برای مهمانان ناخوانده دیگری تبدیل شوند؛ برنامهای که در آن قرار است این هتل بهعنوان پایگاه پشتیبان فضانوردان ساکن ایستگاه بینالمللی به کار گرفته شود تا در شرایط بحران این افراد بتوانند به هتل فضایی پناه ببرند.
ایستگاه فضایی
ایستگاه فضایی در واقع نوعی سازه است که برای زندگانی بشر در فضا طراحی و ساخته شدهاست. تاکنون تنها ایستگاههای مدار پایین به مرحله بهرهبرداری رسیدهاند که آنها را ایستگاه مداری نیز میخوانند. تفاوت ایستگاه فضایی با فضاپیماهای دیگر این است که در ایستگاه فضایی امکانات اساسی پیشرانی یا فرود بر زمین وجود ندارد، در عوض از وسایل نقلیه دیگر برای ترابری (چه از ایستگاه چه به ایستگاه) سود جسته میشود. ایستگاههای فضایی برای سکونت میانمدت چندهفتهای و چندماهه و حتی چندساله طراحی شدهاند که درازنایش میتواند چند هفته، چند ماه و حتی چند سال باشد. تنها ایستگاه فضاییای که اینک مورد استفاده است ایستگاه فضایی بینالمللی است. ایستگاههای فضایی پیشین الماز، سری سالیوت، اسکایلب و میر بودند.
ایستگاه فضایی بینالمللی یک ایستگاه فضایی است که با مشارکت بیش از ۱۵کشور ساخته شده است. این ایستگاه فضایی در مدار زمین و در ارتفاع ۳۵۰کیلومتری از سطح زمین در حرکت است. سرعت آن در مدار معادل 27هزار و 700کیلومتر بر ساعت است، که به این ترتیب روزی ۱۵بار به دور سیاره زمین گردش میکند. ساخت کامل ایستگاه فضایی در سال2010 به اتمام رسیده است.
ایستگاه فضایی بینالمللی ۴۵۰تن وزن دارد و ۱۲۰۰متر مکعب فضای کار، پژوهش و زندگی برای فضانوردان فراهم آورده است. ایستگاه فضایی بینالمللی در شب بهصورت ستارهای متحرک با چشم غیرمسلح قابل رؤیت است.
این ایستگاه محصول همکاری مشترک سازمان ناسا، سازمان فضایی روسیه، سازمان فضایی اروپا، سازمان فضایی ژاپن و سازمان فضایی کاناداست. سازمان فضایی برزیل از طریق همکاری با ناسا با این برنامه مشارکت میکند. سازمان فضایی ایتالیا، هم بهعنوان یک عضو فعال در سازمان فضایی اروپا و هم بهطور مستقل در برنامه ایستگاه فضایی مشارکت میکند. سازمان فضایی چین نیز علاقه خود را برای پیوستن به جمع مشارکتکنندگان، بهویژه از طریق همکاری با سازمان فضایی روسیه اعلام کرده است.
ایستگاه فضایی بینالمللی، در حقیقت فرزند و ترکیبی از چندین پروژه فضایی است که قبلا توسط کشورهای مختلف برنامهریزی شده بود. از جمله این برنامهها میتوان به ایستگاه فضایی میر متعلق به روسیه، ایستگاه فضایی آزادی ساختهشده توسط آمریکا، آزمایشگاه فضایی کلمبوس اروپا و آزمایشگاه فضایی کیبو متعلق به ژاپن اشاره کرد.
حضور فضانوردان در ایستگاه فضایی بینالمللی از آغاز نخستین ماموریت در سال2000 تاکنون بدون وقفه ادامه داشته است. این ایستگاه در حالت عادی ظرفیت 3سرنشین دائمی را دارد، اگرچه هنگام اتصال فضاپیماها و ورود اردوهای جدید، تعداد فضانوردان درون ایستگاه بهطور موقت تا ۱۰نفر هم افزایش مییابد. یک فروند فضاپیمای سایوز با ظرفیت ۳نفر بهطور دائمی برای تخلیه اضطراری ایستگاه در هنگام خطر به آن متصل است.
ابتدای کار ایستگاه، سرنشینان آن از سازمانهای فضایی روسیه و آمریکا انتخاب میشدند، تا اینکه در جولای ۲۰۰۶ یک فضانورد آلمانی سازمان فضایی اروپا، در قالب اردوی ۱۳ به ایستگاه فضایی بینالمللی سفر کرد. تاکنون روی هم رفته فضانوردانی از ۱۶ کشور جهان در این ایستگاه اقامت کردهاند.تخمین زده میشود که جمع هزینههای این ایستگاه از آغاز ساخت تا پایان حدود ۱۰۰میلیارد یورو شده باشد. به این ترتیب، ایستگاه فضایی بینالمللی پرهزینهترین سامانه ساخته شده در طول تاریخ بشر محسوب میشود.