به گزارش خبرگزاری مهر، پس از 30 سال و 135 ماموریت، ناسا شاتلهای خود را بازنشسته کرد بی آنکه به یک پرسش مهم جواب بدهد: اکنون که برنامه فضایی شاتلهای ناسا به پایان رسیده است آژانس فضایی آمریکا به چند فضانورد نیاز خواهد داشت؟
طرحهای اوباما، اظهارات اخیر مقامات فضایی روسیه شرکت خصوصی Blue Origin که رئیس آن بنیانگذار شرکت آمازون است هیچ پاسخ روشنی به این پرسش نمیدهند.
در حقیقت به نظر میرسد که درحال حاضر تعداد کمی از آمریکاییها این توانایی را دارند که لباس فضانوردان را به تن کنند.
به طوری که شورای تحقیقات ملی آمریکا در تازهترین گزارش خود که توسط تیمی از کارشناسان به سرپرستی "فردریک گرگوری"، فرمانده سابق شاتل و قائم مقام سابق ناسا انجام شده است نشان میدهد که تعداد فضانوردان در سال 2000 که ناسا مشغول ساخت ایستگاه فضایی بینالمللی بود به رکورد 150 نفر رسید.
این بدنه به تدریج و در فاصله 10 سال به تعداد 60 فضانورد کاهش یافت که این رقم برای حفظ ایستگاه فضایی بینالمللی حداقل تا سال 2020 کم و بیش در همین حد و بین 55 تا 60 نفر باقی خواهد ماند.
این درحالی است که به اعتقاد شورای ملی تحقیقات آمریکا این رقم حتی در زمانی که برنامه فضایی آمریکا به آهستگی به حیات خود ادامه میدهد بسیار کم به نظر میرسد.
مجله نیوساینتیست در این خصوص نوشت: یکی از دلایلی که این شورا مطرح کرده است مربوط به ویژگیهای پزشکی است. اقامت در ایستگاه فضایی بینالمللی برای جلوگیری از بروز مشکلات سلامتی و صدماتی که میتوانند برگشت ناپذیر باشند، باید کوتاه مدت باشد.
به طوری که ماندن طولانی مدت در شرایط بی وزنی میتواند سبب بروز مشکلاتی در استخوانها و قوه بینایی شود.
نتایج این مطالعات نشان میدهد که در شرایط جاذبه صفر، مایعات بدن به روشی غیرعادی حرکت میکنند و این در سطح چشم میتواند سبب تورم کره چشم شود. این تورم چشم در شناسایی اجسام بسیار دور و یا بسیار نزدیک فرد را با مشکل مواجه میکند.
از آنجا که اقامت کوتاه مدت فضانوردان در ایستگاه فضایی به معنی کاهش خطرات بر سلامت این افراد است بنابراین ناسا نیاز دارد تیم فضانوردان خود را برای انجام ماموریتهای آینده افزایش دهد.
دلیل دیگری که شورای ملی تحقیقات آمریکا در گزارش خود ذکر کرده یک دلیل منطقی- تجاری است. درحقیقت این شورا امیدوار است که فضانوردان آگاهیها و تجربیات خود را با مقامات سازمان نیروی هوایی فدرال برای توسعه تجاری تاکسیهای فضایی آینده به اشتراک بگذارند. در این خصوص "فردریک گرگوری" توضیح داد: "یکی از مسائلی که نشان میدهد به تعداد بیشتری از فضانوردان نیاز است به آرزوی کشوری باز میگردد که میخواهد به رهبری خود در بخش فضا ادامه دهد و تنها یک ناظر ساده نباشد."
اقامت طولانی در شرایط بی وزنی سلامت را به خطر میاندازند
سلامت فضانوردانی که در سفرهای طولانی مدت فضایی شرکت دارند در معرض خطرات مختلفی قرار دارد که شامل حالت تهوع ناشی از افت فشار اتمسفر، باروتروما، نقص ایمنی، ضایعات استخوانی و عضلانی، اختلالات خواب، آسیبهای پرتوی و ... میشود.
در مطالعاتی که موسسه ملی تحقیقات پزشکی زیستی و فضا در آمریکا در سالهای گذشته انجام داده است مشخص شد که در تجربه سفر به فضا جسم و روح انسانها دستخوش تغییراتی میشود. برای مثال، اگر فردی برای یک مدت طولانی در یک محیط جاذبه صفر بماند استخوانهایش کلسیم از دست میدهند و ماهیچههایش ضعیف شده و آتروفی میشوند.
فضانوردان ممکن است در چند روز اول اقامت در فضا حالت تهوع داشته باشند و پس از بازگشت به زمین ممکن است به سختی بتوانند سرپا بایستند و حتی احتمال دارد حالت ضعف و غش داشته باشند.
در تازه ترین تحقیقاتی که نتایج آن در شماره ماه آگوست مجله "چشم پزشکی" منتشر شده است، چشم پزشکان 7 فضانوردی را که به مدت 6 ماه در ایستگاه فضایی اقامت داشتند مورد مطالعه قرار دادند.
قبل و بعد از پرواز فضایی بلند مدت، تمام این 7 فضانورد تحت معاینات کامل چشم قرار گرفتند و تغییرات انکسار، عکسبرداری عمق، شبکیه، فشار کره چشم و دقت بینایی چشم آنها اندازه گیری شد.
نتایج این اندازه گیریها نشان داد که پس از 6 ماه اقامت در فضا چشم این 7 فضانورد با مشکلات جدی مواجه شد که عبارتند از: ورم چشم در 5 مورد، فشار کره چشم در 5 مورد، لکههای لایی پنبه (CWS) در سه مورد، افزایش ضخامت لایه فیبر عصبی در 6 مورد و کاهش دید نزدیک در 6 مورد.
"پائولو نسپولی" فضانورد آژانس فضایی اروپا که به مدت 6 ماه در ایستگاه فضایی بین المللی اقامت داشت یک هفته پس از بازگشت خود به زمین در ماه می در خصوص وضعیت سلامت خود گفت: "بازگشت به زمین با فضاپیمای سایوز بسیار سخت و نیروی جاذبه نیز بسیار قوی بود. 6 ماه اقامت در شرایط بی وزنی مشکلاتی جدی در تعادل، نیروی عضلانی و ضعف اسکلت برایم ایجاد کرده است. بازگشت به زمین به اندازه کافی سنگین بود. به طوری که در روزهای اول با راه رفتن، تعادل و دردهای عضلانی و حتی با نشستن مشکل داشتم. اما به تدریج بهتر شدم و یک هفته است که 2 تا 3 ساعت در روز توانبخشی و فیزیوتراپی میکنم."