این سخن شاید از آن روست که آژانس بینالمللی انرژی اتمی بنا به رویهای سیاسی و نه حقوقی، برخوردی دوگانه با موضوع هستهای ایران داشته و بعضا انتظاراتی فراتر از تعهدات ایران را متصور بوده است. در اینباره با جواد جهانگیرزاده عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفتوگو کردهایم:
- نظرتان راجع به واکنش رئیس سازمان انرژی اتمی در رابطه با اینکه ایران همکاری با آژانس را در حد استاندارد و مقررات انجام میدهد و تکلیف بیشتری را نمیپذیرد، چیست؟
انجام تعهدات در چارچوب مقررات و استانداردهای آژانس بینالمللی انرژی هستهای کاملا رویه صحیحی است زیرا همکاری فراتر از مقررات در راستای منافع آژانس و دیگر کشورهای عضو نخواهد بود. به هر ترتیب انتظارات آژانس باید منطقی و بر مبنای چارچوب مسئولیت آژانس و طبق اساسنامه آن باشد.
- اگر آژانس بینالمللی انرژی هستهای انتظاراتی فراتر از اساسنامه خود از ایران داشته باشد، باید چه رویهای نسبت به آژانس اتخاذ کرد؟
اگر آژانس بخواهد بر خلاف اساسنامه خود بهعنوان مدافع کشورهای غربی ایفای نقش کند مطمئنا در روابط با کشورهای عضو دچار مشکل میشود و در موضوع ایران انحراف آشکار از اساسنامه در عملکرد آژانس دیده میشود که اساسا تحتتأثیر روند سیاسی بوده است از اینرو بهنظر میرسد که رویه آمانو که در اظهارت اخیر وی نیز دیده میشود دارای اشکالات زیادی است زیرا آژانس نباید بهعنوان یک بازو از سیاستهای غربیها حمایت کند.
اظهارات آمانو خیلی منطقی، دقیق و مبتنی بر اختیارات آژانس نبوده است و در سالهای گذشته نیز بحث نیت سنجی ایران مطرح شد که آن هم مورد انتقادات شدید قرار گرفت زیرا نیت و اهداف کشورها را براساس روشها باید سنجید و وقتی بازرسان آژانس در بررسی خود عدمانحراف را بیان میکنند برخی پیشگوییها و بدگمانیها در کارنامه یک مجموعه فنی که ادعای بررسی به دور از حاشیهسازیهای سیاسی را دارد مناسب نیست و ظرفیت آژانس بینالمللی انرژی هستهای را زیر سؤال میبرد و توصیه ما به آمانو این است که مقررات آژانس را باید مجدد مورد مطالعه قرار دهد زیرا حق ندارد فراتر از مقررات و استانداردهای موجود آژانس حرکت کند.