در همین راستا، رئیس مرکز برنامهریزی و سیاستگذاری پژوهشی وزارت علوم از ارسال دفترچه دستورالعمل دستهبندی تخلفات پژوهشی به دانشگاهها در آینده نزدیک خبر داده است. پیشگیری از بروز تخلفات پژوهشی و نحوه برخورد با آنها از جمله علل تدوین این آییننامه اعلام شده و در همین راستا کمیتهای ویژه بر مبنای منشور اخلاق پژوهش در وزارت علوم تشکیل شده است.تخلفات پژوهشی که گاه میتوان آن را تقلب نیز عنوان کرد به قدری در تار و پود وضعیت پژوهشی کشور رسوخ کرده است که حل این مشکل با بخشنامه و دستورالعمل امکانپذیر نیست. دامنه این تخلفات تنها کتابها، گزارشها و رسالههای تحقیقاتی را در بر نمیگیرد بلکه حتی این موضوع به تحقیقات کلاسی یا درسی نیز کشیده شده و نشانه آشکار آن وفور اطلاعیههایی است که بر در و دیوار دانشگاهها چسباندهاند و همگی خبر از انجام تحقیقات دانشجویی و دانشگاهی با بیشترین تخفیفات را میدهند. حتی وبسایتهای اینترنتی متعددی نیز راهاندازی شده که هدف و ماموریتشان تهیه تحقیقات دانشگاهی طبق آخرین متدهای علمی با تضمین دفاع و قبولی و کسب نمره ممتاز است.
روبهروی دانشگاه تهران پر از دفاتری است که علاوه بر خدمات کپی و تکثیر جزوه، برایتان هر نوع تحقیقی را در اسرع وقت مثلا ظرف یک ساعت تهیه و تدوین و تکثیر میکنند. روی پیادهروهای خروجی برخی دانشگاهها با حروف درشت، آدرس و شماره تلفن برخی از این مراکز حکشده است. اگر چه برخورد با این دسته از تخلفات وظیفه وزارت علوم نیست اما نشان از دردی میدهد که ریشه دوانده و در همه جا رسوخ کرده است.
در فرهنگ دانشگاهی نیز بهویژه در رشتههای علوم انسانی، کپیپیستکردن نتایج تحقیقات دیگران ابدا قبح ندارد و نشانه احاطه محقق به ادبیات موضوع است. در روشهای تحقیق و پژوهش که در دانشگاههای ایران به دانشجویان آموخته میشود، هر چه منابع تحقیق بیشتر باشد نشانه پر و پیمان بودن و مستندتر بودن تحقیق است و اساسا استادان راهنما قبل از مطالعه متن تحقیق، به آخر آن نگاه میاندازند و اگر لیست بلندبالایی از منابع در آن درج شده باشد نشانه خوببودن آن است.
در متون تحقیقی نیز دانشجو و محقق نباید اساسا حرفی از خودش بزند؛ هر حرفی باید منبعی داشته باشد و اگر چیزی از خودش به آن بیفزاید از او سؤال خواهند کرد که این بخش را از کجا آورده و منبعش چیست! در چنین فرهنگی دانشجو و محقق حق ندارد درباره موضوعی تحقیق کند که قبل از او کسان دیگری درباره آن نظر ندادهاند یا تحقیق نکردهاند!کپیبرداری کامل از تحقیق دیگری تخلف است اما کپیبرداریهای متعدد از تحقیقات دیگران تخلف که نیست هیچ، نشانه سختکوشی محقق در جمعآوری دیدگاههای دیگران است.
هنوز نظام اطلاعرسانی کامل و دقیقی که بتواند جامعه علمی و تحقیقاتی کشور را از نتایج تحقیقات دیگران آگاه کند وجود ندارد و اینگونه میشود که گاه چند محقق روی یک موضوع کار میکنند و از نتایج تحقیقات یکدیگر نیز اطلاع ندارند.روحیه تخلفگریزی در تحقیقات کشور وجود ندارد و گروهی از جامعه دانشگاهی که در قالب یک وبسایت اینترنتی برای افشای تحقیقات تقلبی و کپیبرداریهای علمی تشکیل شده بود مورد غضب قرار گرفته و سایت آنها مورد پالایش قرار میگیرد.