لیبی با سایر کشورهایی که انقلابهای مردمی و بهار عربی را تجربه کردهاند، متفاوت است و چشماندازهای این کشور به راهاندازی صنعت نفت آنها بستگی دارد. 95درصد درآمدهای لیبی از نفت حاصل میشود که همه خدمات عمومی مردم کشور را تأمین میکند.
با این حال هنوز مشخص نیست صنعت نفت چطور میتواند روبه راه شود. علی ترهونی، وزیر نفت و دارایی شورای انتقالی ملی در گفتوگو با سیانان اعلام کرده که 6ماه جنگ فقط 10درصد به زیرساختهای نفتی آسیب وارد کرده است. به گفته او نیروهای قذافی تجهیزات کلیدی را نسوزانده و منفجر نکردهاند.
از زمان شروع ناگهانی قیام در ماه فوریه، تولید نفت در لیبی بهشدت کاهش یافته تا جایی که ماه گذشته به شکلی بیسابقه تولید به 60هزار بشکه در روز رسید. این میزان در مقایسه با تولیدات قبلی قطرهای بیش نیست زیرا دسامبر گذشته روزانه 1/6 میلیون بشکه تولید میشد.با این وجود ترهونی مدعی است لولههای نفت در کوتاهترین زمان ممکن باز خواهند شد. طی 4 ماه آینده تولیدات نفت به 500 هزار بشکه در روز خواهد رسید و ظرف یک سال همه چیز مانند گذشته و روزگار قبل از جنگ خواهد شد. این گفتههای ترهونی خبر بسیار خوبی برای ایتالیاییهاست اما ظاهرا رهبران مخالفان قذافی زیادی خوش بین هستند.
درست است که آنها توانستند 6ماهه به دوران دیکتاتوری 42ساله قذافی پایان دهند اما در مورد نفت، شرایط فرق میکند. به گفته رأس کسیدی، پژوهشگر نفت آفریقای شمالی، لیبیاییها برای تولید 1/6 میلیون بشکه در روز به 3سال وقت نیاز دارند.
اما مسئله این است که دو سوم تولیدات نفت لیبی به میدانهای نفتی در نزدیکی سرت تعلق دارد و از آنجا که وفاداران قذافی هنوز در این شهر تاب آوردهاند، ادامه کار مهندسان بسیار دشوار خواهد بود. با توجه به اینکه بیشتر میدانهای نفتی سرت از دهه 60 قرن بیستم تاکنون فعال بودهاند باید نفت بهطور مداوم پمپاژ شود تا لولهها دچار گرفتگی نشوند.
روی کاغذ، قابلیتهای لیبی بسیار زیاد است؛ بسیار بیشتر از چیزی که قذافی به آن دست یافته بود. این کشور نزدیک به 44میلیارد بشکه ذخیره نفت دارد و صنعت نفت نتوانسته در حد انتظار سودآوری داشته باشد. در سال1970 پیش از روی کارآمدن قذافی، لیبی روزانه 3میلیون بشکه نفت تولید میکرد. روی کار آمدن قذافی تولیدات را به نصف کاهش داد و تحریمهای بینالمللی نیز شرکتهای بزرگ آمریکایی را فراری داد و کاغذبازیهای مخفیانه نیز حضور سایر کشورها را کمرنگ کرد. اکنون که شورای انتقالی ملی جایگزین قذافی و یارانش شده و کنترل امور را در دست گرفته، امکان دارد ترهونی و گروهش مذاکرات نفتی را سالها به تاخیر بیندازند؛ مانند اتفاقی که در عراق رخ داد؛ پس از سرنگونی رژیم صدام حسین در سال2003، امضای نخستین قرارداد نفتی عراق 6 سال طول کشید.
شورای انتقالی اعلام کرده همه قراردادهای فعلی با شرکتهایی نظیر بیپی، کنکوفیلیپس و ماراتون اویل را معتبر میداند اما به محض فعالیت رسمی دولت جدید، شرایط حاکم بر صنعت نفت تغییر میکند و شرکتهای جدیدی از مالزی و چین را نیز وارد عرصه خواهند کرد.
تایم