جراحی بکنید، ولی قصور نکنید

در این گزارش رئیس انجمن جراحان پلاستیک نسبت به صلاحیت گروه‌های دیگر برای انجام جراحی ترمیمی بینی ابراز تردید کرده‌ بود و همین باعث واکنش انجمن‌های جراحان فک و صورت و متخصصان گوش و حلق و بینی شد.
دکتر محمد بیات، متخصص جراحی دهان و فک و صورت و دبیر انجمن جراحان دهان و فک و صورت و عضو شورای عالی نظام پزشکی با انتقاد از این‌که رئیس یک انجمن هم‌تراز نمی‌تواند در مورد محدوده کاری رشته تخصصی دیگری اظهار‌نظر کند، در گفت‌وگو با همشهری، با اشاره به این‌که رشته جراحی دهان، فک و صورت یک دوره آموزشی پنج ساله در ایران دارد که در همه جای دنیا شناخته شده است و الگوی آن هم طبق استانداردهای بین‌المللی در کشور طراحی شده و اجرا می‌شود، می‌گوید: «محدوده کاری این رشته در سال‌های اخیر گسترش زیادی پیدا کرده و عمده کار آن در مورد ضایعات و صدمات فک و صورت است که شامل شکستگی‌ها، ضایعات و صدمات پاتولوژیک، تومورها و شکاف لب و کام، جراحی‌های بازسازی، عفونت‌ها و ... است.»
 وی با تأکید بر این‌که جراحی زیبایی هم در حیطه این وظایف قرار می‌گیرد، ادامه می‌دهد: «جراحی زیبایی در همه جای دنیا و از جمله ایران جزو دوره آموزشی این رشته است. جراحی ترمیمی قسمت عمده این رشته را تشکیل نمی‌دهد، اما جزو آن است. ولی ما متأسفانه با برخی از اخبار و اطلاعات نادرست روبه‌رو هستیم که توسط رسانه‌ها نیز گسترش پیدا می‌کند. ما معتقد نیستیم که جراحان صرفاً کار زیبایی کنند ولی اظهار‌نظر در مورد این‌که جراحی زیبایی جزو برنامه این رشته نیست، اصلاً درست نیست و تعیین تکلیف در این مورد باید فقط توسط مقامات قانونی در وزارت بهداشت و درمان صورت گیرد.»
خط‌کشی معنا ندارد
«بسیاری از اعمال جراحی در رشته‌های مختلف پزشکی با هم همپوشانی دارند؛ مثل جراحی تیروئید که هم به‌وسیله جراحان سر و گردن و هم جراحان عمومی انجام می‌شود. جراحی‌های صورت و از جمله بینی هم به‌وسیله این سه گروه جراحی انجام می‌شود و این در تمام دنیا پذیرفته شده است. چون جراحی صورت تمام اندام مربوط به صورت از جمله بینی را نیز شامل می‌شود.» دبیر علمی انجمن جراحان فک و صورت با بیان این جملات تصریح می‌کند: «متأسفانه در جامعه ما این جروبحث‌ها، جروبحث‌های کاذبی است که فقط برای یک عده از مطرح‌کنندگان آن  منافع مالی و اقتصادی دارد.»
دکتر کلانتر هرمزی، رئیس انجمن جراحان پلاستیک، در گزارش قبل در مورد صلاحیت جراحان گوش و حلق و بینی اعلام کرده بود که فقط آن‌دسته از این جراحان که دوره آموزشی جراحی پلاستیک را گذرانده‌اند می‌توانند عمل جراحی ترمیمی بینی را انجام دهند که همین باعث واکنش‌هایی از سوی مسئولین انجمن جراحان گوش و حلق و بینی نیز شد.
دکتر ابراهیم رزم‌پا، مدیر روابط عمومی انجمن جراحان گوش و حلق و بینی با اعلام این‌که انجمن جراحان پلاستیک نمی‌تواند نه برای ما و نه برای هیچ تخصص دیگری تعیین تکلیف کند، می‌گوید: «این بار اول نیست که انجمن جراحان پلاستیک از حیطه اختیاراتش فراتر می‌رود. بارها در صدا و سیما نیز این صحبت‌ها از طرف رئیس این انجمن مطرح شده است و بارها نیز به آنها در مورد قانونی نبودن این صحبت‌ها تذکر داده شده است.»
وی با بیان این‌که یک جراح پلاستیک آن‌قدر که در جراحی سینه و شکم می‌تواند تبحر داشته باشد ممکن است در جراحی بینی تبحر کافی نداشته باشد، می‌گوید: «خیلی از متقاضیان جراحی بینی هستند که بعد از عمل زیبایی توسط این جراحان دچار عوارض وخیم غیرقابل برگشت شده‌اند؛ به‌طوری که ترجیح می‌دهند به وضعیت سابق برگردند ولی مشکلات فعلی را نداشته باشند.»
مجوز مهم نیست، تخصص مهم است
«حتی اگر وزارت بهداشت هم به این جراحان برای جراحی ترمیمی بینی مجوز دهد باز هم اگر یک جراح با وجود داشتن مجوز، تخصص کافی نداشته باشد خلاف قانون است.» مدیر روابط عمومی انجمن جراحان گوش و حلق و بینی با بیان این جملات ادامه می‌دهد: «مسئله مهم این است که جراحان پلاستیک آن‌قدر که روی بینی مانور می‌دهند چرا روی قسمت‌های دیگر بدن تأکید نمی‌کنند؟ تعداد متخصصین گوش و حلق و بینی که جراحی پلاستیک می‌کنند  خیلی بیشتر از تعداد جراحان پلاستیک است ولی متأسفانه طرح این مسائل علاوه بر بی‌اعتمادی مردم نسبت به این افراد باعث می‌شود دود این مسائل به چشم خودشان برود.»
«اصلاح تمام انحرافات و بیماری‌های مختلف بینی از قبیل التهابات، عفونت‌ها و اشکالات و ناهنجاری‌های آناتومی، پلیپ بینی، خون دماغ، انحراف تیغه میانی بینی و به‌طور کلی اصلاح مشکلات مربوط به فیزیولوژی بینی به عهده متخصص گوش و حلق و بینی است.» این‌ را هم دکتر احمد خاص احمدی، نماینده مجلس شورای اسلامی و متخصص گوش و حلق و بینی می‌گوید. وی تصریح می‌کند: «گروه‌های دیگر اگر بخواهند جراحی بینی را انجام دهند فقط به ظاهر بینی و زیبایی آن توجه دارند. ما بیمارانی را داریم که با مخاط بینی خشک مراجعه می‌کنند. قطعاً یک متخصص گوش و حلق و بینی  به این مشکلات  تسلط پیدا می‌کند و موقع جراحی پلاستیک تمام این مشکلات را در نظر می‌گیرد.»
 دکتر خاص احمدی با بیان این‌که جراحان پلاستیک فقط جراحان عمومی هستند که نمی‌توانند این مشکلات و بیماری‌ها را در موقع جراحی تشخیص دهند ادامه می‌دهد: «همین نوع جراحی عوارض زیادی را به همراه دارد؛ گرفتگی بینی و سوراخ شدن دیواره میانی، عدم تقارن و انحراف تیغه از جمله این عوارض هستند. به همین دلایل است که ما معتقدیم اولویت جراحی زیبایی و پلاستیک با جراحانی است که با این عوارض آشنا هستند. یک جراح پلاستیک عمومی تمام قسمت‌های بدن را جراحی می‌کند ولی به‌طور تخصصی نمی‌تواند روی بینی کار کند. به‌علاوه تمام جراحان گوش و حلق و بینی دوره آموزشی جراحی پلاستیک را می‌گذرانند نه فقط عده‌ای از آنها.»
مسئولان چه می‌گویند؟
با وجود تمام اظهار‌نظرها و انتقادهایی که میان این سه گروه از جراحان به‌وجود آمده، مسئولان وزارت بهداشت باز هم حل این اختلاف را منوط بر تشکیل کمیته‌ای می‌دانند که در آن رؤسای این سه انجمن برای یافتن راه‌حل اختلاف درباره محدوده وظایف خود به بحث بنشینند. اما مسئولین وزارت بهداشت قبل از تشکیل این جلسه چه می‌گویند؟
دکتر افخمی، رئیس اداره نظارت بر درمان وزارت بهداشت در این باره معتقد است: «متأسفانه در جامعه ما عمل جراحی بینی بیشتر جنبه تشریفاتی پیدا کرده و در اکثر مواردی که جراحی انجام می‌شود لزومی به این کار نبوده است. ولی در مورد این‌که کدام‌یک از این گروه‌ها مجاز به انجام عمل ترمیمی بینی هستند هنوز پیش‌بینی خاصی صورت نگرفته و هر سه گروه مدعی هستند که در این زمینه دوره‌های لازم را دیده‌اند.»وی ادامه می‌دهد: «به‌طور کلی اعمال پزشکی را هر پزشکی ممکن است انجام دهد، مثلاً یک پزشک عمومی ممکن است کاری را انجام دهد که در حیطه تخصصش نباشد و البته تا زمانی که اشکالی در کارش به‌وجود نیامده و بیمار نیز از او شکایتی نکرده مسئله‌ای به‌وجود نمی‌آید، ولی وقتی این پزشک در کارش دچار مشکل شد آن‌وقت است که قصور کرده یعنی در کاری دخالت کرده که صلاحیت انجام آن را نداشته است.»
 وی ضمن اشاره به این‌که الآن خیلی از اعمال تخصصی را پزشکان عمومی تجویز می‌کنند که چنانچه در این زمینه تخطی به‌وجود بیاید قصور محسوب می‌شود، می‌گوید: «در مورد پزشکان این گروه‌ها هم به همین صورت است و تا بیمار از آنها نارضایتی نداشته و قصوری صورت نگیرد، مشکلی برای این پزشکان به‌وجود نمی‌آید.»
دکتر بهرام عین‌اللهی، رئیس دبیر‌خانه شورای تخصصی آموزش پزشکی هم می‌گوید: «از ماه گذشته دبیرخانه شورای عالی نظام پزشکی کمیسیون برنامه‌های آموزشی را برای تخصص‌های مختلف در وزارت بهداشت راه‌اندازی کرده که طبق آن از هر رشته تخصصی یک نفر در این کمیسیون شرکت می‌کند. بر اساس مصوبات این کمیسیون برنامه‌های آموزشی رشته‌های مختلف تخصصی مشخص و برای اجرا به معاونت سلامت ارجاع داده می‌شود. با تشکیل این شورا حیطه‌های تخصصی هر رشته و دوره‌های آموزشی رشته تخصصی آنها به‌طور کامل مشخص خواهد شد.»