آشنایی با ایساف

اکنون پرسش این است که ایساف چیست و ماموریت‌های آن کدام است؟ در این مطلب با جوانب مختلف نیروی ایساف آشنا می‌شوید.

ایساف (Isaf) از جمله واژه‌های جدیدی است که از چند سال قبل وارد ادبیات سیاست بین‌الملل شده است. این واژه که از درون بحران افغانستان ظهور کرده، مخفف واژه‌های انگلیسی International Security Assistance Force است که در زبان فارسی به "نیروی بین‌المللی کمک به امنیت افغانستان" ترجمه شده است.

ایساف، طبق قطعنامه های شماره 1386، 1413 و 1444 شورای امنیت سازمان ملل متحد و طبق فصل هفتم منشور ملل متحد و مفاد موافقتنامه6 دسامبر 2001 بن به منظور کمک به حفظ امنیت برای کمک به دولت انتقالی افغانستان و اجرای برنامه ها و فعالیت های سازمان ملل متحد در آن کشور تشکیل شد.

جزئیات مسئولیت و حیطه اختیارات ایساف، طبق موافقتنامه فنی نظامی Military Technical Agreement- Mta که در 4 ژانویه 2002 بین سرلشکر انگلیسی جان مک کول به عنوان اولین فرمانده ایساف و دولت انتقالی امضا شد، موارد زیر اعلام شده است:

* ایجاد ساختارهای امنیتی مطمئن در افغانستان.
* شناسایی نیازهای بازسازی افغانستان.
* آموزش و تشکیل نیروهای امنیتی آینده افغانستان.

سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) از 11 اوت سال 2003 فرماندهی و هدایت نیروهای ایساف را  برعهده گرفت.

اگر چه ایساف طبق قطعنامه‌های سازمان ملل متحد تشکیل شده است، اما این نیرو، نیروی سازمان ملل نیست، بلکه ائتلافی از نیروهای 36 کشور علاقه مند است که با مجوز شورای امنیت سازمان ملل و حمایت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی به افغانستان نیرو و تجهیزات نظامی ارسال کرده اند.

در حال حاضر نیروهای ایساف در افغانستان حدود 8000 نفر است که از سوی36 کشور کمک کننده نیرو به ایساف (Troop Contributing Nations-TCN) شامل آلمان، کانادا، فرانسه، ایتالیا، نروژ، بلژیک، جمهوری آذربایجان، آلبانی، بلغارستان، اتریش، ترکیه، مقدونیه، اسلواکی،اسلوونی،کرواسی، جمهوری چک، دانمارک، فنلاند، یونان، مجارستان، ایرلند، لتونی، لیتوانی، لوگزامبورگ، هلند، زلاندنو، لهستان، رومانی، اسپانیا، سوئد، سوئیس، آمریکا، پرتغال و ایسلند است.

تغییر فرماندهی ایساف موجب شده است تا از ایساف اول، دوم، سوم و... سخن به میان آید. طبق درخواست شورای امنیت سازمان ملل، اولین بار کشور انگلیس فرماندهی ایساف را از زمان تشکیل در دسامبر 2001 تا ژوئن 2002 بر عهده داشت که به ایساف اول معروف شده است. سپس ترکیه از ژوئن 2002 تا فوریه 2003 فرماندهی ایساف دوم را بر عهده گرفت.

 از فوریه 2003 تا اوت 2003 آلمان و هلند به طور مشترک ایساف سوم را رهبری کردند. از اوت 2003 به بعد فرماندهی ایساف به ناتو واگذار شد که فرماندهی آن را ارتش آلمان بر عهده داشت و در فوریه 2004 فرماندهی آن به افسران کانادایی محول شد.

ششمین ایساف تحت رهبری سپاه اروپایی به فرماندهی افسران فرانسوی بود.
هفتمین ایساف را افسران ترک فرماندهی کردند.فرماندهی ایساف هشتم را ایتالیایی ها عهده‌دار بودند. فرماندهی ایساف نهم که ایساف فعلی است از مه 2006 بر عهده فرماندهی سپاه واکنش سریع ناتو به فرماندهی یک افسر انگلیسی قرار دارد.

همچنین ایساف متشکل از تیپ چند ملیتی کابل (Kabul Multinational Brigade-KMNB) و ستادهای ایساف (Headquarters Isaf- Hyisaf) است. تیپ چند ملیتی کابل تابع ستاد ایساف است و وظایف تاکتیکی در منطقه قلمرو مسئولیت ایساف را هدایت می کند. آلمان و فرانسه عمده ترین تامین کننده نیروهای تیپ کابل هستند. حدود 2000 نیروی این تیپ آلمانی و فرانسوی هستند. این تیپ که مسئول هدایت تاکتیکی نیروهای زمینی است سه گروه ضربت دارد.

طبق اسناد و موافقتنامه های تأسیس ایساف از جمله موافقتنامه بن، ابتداقلمرو فعالیت این نیرو کابل و مناطق نزدیک آن بود اما اکنون به استانهای جنوبی افغانستان هم توسعه یافته است.

 همچنین اگر چه طبق مفاد موافقتنامه 6 دسامبر 2001 بن و موافقتنامه فنی نظامی 4 ژانویه 2002 قرار بود زمان پایان فعالیت ایساف پایان فرآیند بن یعنی اواسط سال 2004 باشد اما در واقع تاریخ مشخصی برای این امر وجود ندارد و ایساف پایان مأموریت خود را به اجرای موفقیت آمیز وظایفش در فرآیند ملت‌سازی افغانستان اعلام کرده است.

تاکنون تامین امنیت 13 استان در مناطق شمالی و غربی  افغانستان برعهده نیروهای ایساف قرار داشت اما از روز دوشنبه 9 مرداد 1385 نیروهای تحت فرماندهی ایساف در چارچوب برنامه جدید مسوولیت برقراری امنیت در شش استان جنوبی افغانستان شامل دی کندی، هلمند، قندهار، نیمروز، اوروزگان و زابل که مقر شبه نظامیان طالبان محسوب می شود را بر عهده گرفتند.