استفاده از ظروف یکبار مصرف در زندگی کنونی جزو لاینفک جامعه مصرفی شده است و آنچنان در سبد خانوار جایگاهی پیدا کرده که نمیتوان به راحتی آن را حذف کرد اما میتوان با آموزش و اطلاعرسانی از شیوههای کاربرد این ظروف، از خطرات و مضرات آنها برای سلامتی مردم کاست؛ بهطور مثال، توزیع نذورات در ایام محرم در تیراژ بالا، استفاده از این ظروف را دو چندان میکند، لذا تنها با چند اطلاعیه بهداشتی نمیتوان مصرف آنها را محدود کرد اما استفاده صحیح و جایگزین آن حداقل کاری است که میتوان نسبت به آن امید داشت.
دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه، به همشهری گفت: اگر ظروف یکبار مصرف با منشأ مواد اولیه مختلف برای کاربردهای مخصوص بهخود استفاده شوند مشکلات بهداشتی و سلامتی آنها کاهش مییابد ولی متأسفانه در ایران به هیچ عنوان به کاربرد این ظروف که بیشتر برای فستفودها و غذاهای سرد مناسب هستند توجه نمیشود؛ بهویژه در اعیاد و مراسم مذهبی موادغذایی مانند آش، چای داغ، حلیم یا شله زرد که موجب تجزیه سریع مواد پلیمرهای درون این ظروف به مونومرها که مواد سرطانزا هستند در این ظروف توزیع میشود.به گفته این متخصص، عواملی که در بدن به رادیکال آزاد تبدیل شوند، میتوانند هر نوع سرطانی را نه تنها در دستگاه گوارش که در سایر اعضای بدن ایجاد کنند و در نهایت این آسیب به سیستم دفاعی بدن وارد میشود.
سرایت مواد سمی از ظروف یکبار مصرف به بدن انسان به مرور زمان در بدن جمع شده و بیماریهایی که یکباره در افراد ایجاد میشوند به دلیل افزایش میزان این مواد در بدن انسان از سطح مجاز است. وی با بیان اینکه در دنیا استفاده از ظروف پلیاستایرن و PVC منسوخ شده و باید از رده خارج شوند، افزود: کسانی که حداقل یک وعده غذای خود را در ادارات و سازمانها میخورند از جمله کسانی هستند که هر روز در معرض خطرات این ظروف قرار دارند و به خطرافتادن سلامتی آنها هزینهای است که در ازای فرصت کم و هزینه کمتر میپردازند.
کاظم میرزایی، مدیر یکی از کارخانههای تولید ظروف یکبار مصرف نیز با تاکید براینکه مردم فقط باید از ظروف یکبار مصرفی استفاده کنند که دارای شناسنامه حک شده زیر ظرف باشد، به همشهری گفت: ظروف بدون این علامت، همه تقلبی و غیربهداشتی هستند که با دستگاههای متفرقه و غیراستاندارد و مواد دست دوم و نیروی کار ارزان که عمدتا افغانی بوده و در حومه شهریار مستقرند تولید میشوند این ظروف، غیربهداشتی بوده و بهشدت بیماریزا هستند، لذا مردم در تهیه این ظروف نهایت توجه را داشته باشند و به صرف اکتفا کردن به قیمت پایین این تولیدات اقدام به خرید نکنند.در ساخت ظروف یکبار مصرف، بهمنظور جلوگیری از شکنندگی ظروف، از مواد پلاستیکی لایزر استفاده میشود؛ بنابراین اگر درون این ظروف آبجوش یا غذای داغ مانند آش ریخته شود، این مواد حل شده و وارد بدن میشوند.
وی تاکید کرد: نرمی و انعطاف برخی از ظروف یکبار مصرف را نمیتوان دال بر استاندارد بودن آنها دانست چرا که برخی از کارگاههای غیرمجاز با افزودن مواد روانکننده به مواد دست دوم، سعی در مرغوب جلوه دادن تولیداتشان دارند درحالیکه این مواد بهخصوص اگر بیشتر از حد لازم افزوده شوند بسیار سمی هستند. وی در ادامه درباره دلیل اصلی تولید این مواد در کشور بهرغم زیانبار بودن مصرف آنها میگوید: متأسفانه کارگاههای زیرزمینی در رعایت استاندارد ظروف یکبار مصرف کوتاهی کرده و بدون مجوز و پروانه ساخت اقدام به تولید این ظروف میکنند. میرزایی با اشاره به اینکه، هماکنون 5هزار کارخانه و کارگاه تولید ظروف یکبار مصرف در کشور وجود دارد، گفت: تنها 300 کارخانه از این تعداد مجوز تولید این ظروف را دارند و مشخص نیست، مابقی این کارخانهها از چه موادی استفاده کرده و چگونه نسبت به تولید این ظروف اقدام میکنند.
بهترین راه حل برای کاهش آلودگیهای ناشی از ظروف یکبار مصرف، فرهنگسازی برای استفاده نکردن از ظروف غیراستاندارد و غیربهداشتی است. اغلب مردم از این خطرات و موارد استفاده هر کدام از این ظرفها بیاطلاع هستند و لازم است اطلاعات مربوط به موارد مجاز استفاده و ممنوعیتهای آن بهصورت اتیکت روی محصول درج شود.وی افزود: مشکل اصلی مربوط به کارگاههای زیرزمینی و فروشگاههای بینام و نشان است.