بسیاری از این سازمان‌ها که آن زمان‌ها NGO و بعد‌ها سمن نامیده شدند در حوزه‌هایی مغفول مانده مانند محیط‌زیست، زنان، کودکان کار و... تلاش‌های زیادی کردند. تاثیری که این سازمان‌ها بر جامعه هدف خود و مسئولان ذیربط گذاشتند به قدری چشمگیر بود که بسیاری از سازمان‌ها بخشی را برای حمایت و مشورت با آنها ایجاد کردند. به‌طور مثال سیاست‌هایی که ستاد مبارزه با مواد‌مخدر به‌دنبال آن است بدون حمایت سازمان‌های مردمی عملی نیست. در ادامه گفت‌و‌گویی با دکتر پیام عرب زاده، عضو هیأت علمی دانشگاه و کارشناس رسمی دادگستری می‌خوانید که از سال 88 همزمان با تشکیل فراکسیون سازمان‌های مردم نهاد در مجلس مشاور این فراکسیون شده است.
- منظور از سازمان‌های مردم نهاد چیست؟
سازمان‌های غیردولتی تجسم عینیت یافته مفهوم مشارکت در زندگی اجتماعی هستند که با ایفای نقش‌های نظارتی، جذب، هدایت و بسیج منابع انسانی در راستای تحقق اهداف و ارزش‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند.، این تشکل‌ها ضمن
انسجام بخشی به فعالیت‌های مردمی، دستیابی به اهداف توسعه پایدار را نیز تسهیل کرده و در راستای رفع نیاز‌های جامعه تلاش می‌کنند.تشکل‌های غیردولتی در کنار دولت و بخش خصوصی به‌عنوان رکن سوم توسعه پایدار مطرح هستند که به سبب فارغ بودن از بوروکراسی پیچیده بخش دولتی و منفعت‌طلبی بخش خصوصی، مشارکت افراد جامعه در فرایند توسعه را تقویت می‌کنند.
- به‌نظر شما نحوه تعامل این تشکل‌ها با دستگاه‌های اجرایی و نهاد‌های سیاستگذار دولتی چگونه است؟
همکاری سازمان‌های مردم نهاد با نهاد‌های دولتی در 5 سطح قابل تعریف است که شامل مشارکت از نوع مشاوره‌ای، هماهنگ‌سازی، تکمیلی، عملگرایی و مشارکت از نوع نهایی می‌شود نوع آخر آن بالاترین شکل و سطح از همکاری میان سازمان‌های غیردولتی و دولتی است که طرفین یکدیگر را به‌عنوان بخش‌های لازم و ملزوم در فرایند توسعه و دستیابی به اهداف و دیدگاه‌های مشترک می‌بینند. و سازمان‌ها، فرصت و امکان کافی دارند تا در تنظیم قوانین و برنامه‌ریزی سیاست‌ها و فرایند تصمیم‌گیری محلی و ملی مشارکت کنند.
- فعالیت سازمان‌های غیردولتی ایران در مقایسه با سایر کشور‌ها چگونه است؟
رشد و شکوفایی نهاد‌های مردمی درکشور‌های توسعه یافته تجربه موفقی را در ایجاد توسعه پایدار رقم زده و نقش آنها به‌عنوان مکمل ارکان حکومت نهادینه شده است. ولی در کشور ما به‌رغم قدمت کهن حرکت‌های مردمی، توسعه آنها با
فراز و نشیب همراه بوده و ظرفیت اجتماعی آنها به‌طور غیرمنسجم در خدمت رشد و پیشرفت جامعه به‌کار گرفته شده است.
نهادینه کردن نقش تشکل‌های غیردولتی در اداره جامعه علاوه بر آنکه نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و سیاستگذاری صحیح است محتاج نگاه و رویکردی است که آنها را به‌عنوان مکمل ارکان حکومت پذیرا باشد. البته طی دهه گذشته نقش تشکل‌های مردمی در تعیین سرنوشت جامعه و تاثیرگذاری بر فرایندهای اجتماعی و همچنین مشارکت در تصمیم‌گیری و سیاستگذاری نمود بیشتری پیدا کرد.
- نهادینه شدن سازمان‌های مردم نهاد در جامعه متأثر از نظام سیاسی است؟
بله، کشور ما از نظامی مبتنی بر مردم‌سالاری دینی برخوردار است که تصمیم سازان جامعه و مجریان امر توسط آرای مردم انتخاب می‌شوند لذا حضور افراد مشورت‌پذیر در نظام سیاسی جامعه قطعاً در نهادینه شدن مقام مشورتی انجمن‌ها مؤثر خواهد بود.
