معاملات آتی، فرصتهای زیادی برای کسب سود ایجاد می‌کنند. فرض بر این است که در این کار ریسک سرمایه‌گذاری پایینتر بیاید، هزینه‌های معاملاتی کمتر شود و امکان پوشش ریسک بهتری نسبت به سایر بازار‌ها، برای سرمایه‌گذاران و معامله گران ایجاد شود. به این ترتیب سرمایه‌گذارانی که در زمینه پیش‌بینی قیمت سکه از مهارت و تخصص مالی کافی برخوردار نیستند می‌توانند با استفاده از این‌معاملات ریسک ناشی از نوسان قیمتها را پوشش دهند و به این صورت خود را در برابر افزایش یا کاهش ناگهانی قیمت آن، بیمه کنند.
اما در بازار اوراق آتی سکه شرایط خاصی حاکم است. در فرایند معاملات آتی سکه در بورس کالای ایران، خریداران و فروشندگان توافق می‌کنند تا سکه را با قیمت معین در تاریخ سررسید معین در آینده معامله کنند. به موجب این قرارداد خریدار متعهد می‌شود قیمت سکه را در زمان سررسید به‌صورت کامل پرداخت و کالا را دریافت کند. همچنین فروشنده نیز متعهد می‌شود در ازای دریافت قیمت توافقی، سکه را طبق شرایط استاندارد که در مشخصات قرارداد آتی اعلام می‌شود تحویل بانک‌های عامل یعنی بانک مسکن یا بانک تجارت شعبه بورس کالا دهد.
اتاق پایاپای، اصلی‌ترین محور در روند معاملات آتی سکه است. وجه‌الضمان دو طرف معامله در اتاق پایاپای نگهداری می‌شود و اتاق پایاپای متناسب با تغییرات قیمت قراردادهای آتی سکه آن را تعدیل و موقعیتهای معاملاتی سرمایه‌گذاران را روزانه تسویه می‌کند.
روند تعیین قیمت در بازار معاملات آتی براساس مکانیسم عرضه و تقاضاست و قیمت نهایی در پایان معاملات روزانه توسط بورس کالا محاسبه و اعلام می‌شود.
به‌طور کلی در معاملات آتی بین ۵تا ۱۵درصد ارزش هر قرارداد به‌عنوان وجه تضمین اخذ می‌شود که در معاملات آتی سکه بورس کالای ایران این مقدار ۱۰درصد ارزش هر قرارداد است. سررسید در این معاملات عبارت است از آخرین روز معاملاتی که در مشخصات قرارداد آتی اعلام می‌شود و هر نماد معاملاتی که بناست معامله شود باید حداقل ۳ روزکاری قبل از تاریخ نخستین روز معاملاتی آن از طریق سایت رسمی بورس کالای ایران اطلاع‌رسانی شود؛ به‌عنوان مثال برای معامله قرارداد تحویل تیر ماه۹۱، ۳روزکاری قبل از نخستین روز معاملاتی قرارداد، مشخصات قرارداد تحویل تیرماه 91 از طریق سایت رسمی بورس اعلام می‌شود.
در این اطلاعیه شرایط قرارداد اعم از نرخ کارمزد، وجه تضمین، سررسید، کارمزد معاملات، حد نوسان قیمت روزانه، استاندارد تحویل، تاریخ تحویل، محل تحویل و سایر اطلاعات مربوط به قرارداد اعلام می‌شود. پس از کشف قیمت در تالار معاملات آتی، معاملات روی قرارداد مذکور به‌صورت حراج پیوسته به این صورتکه سفارش‌های خرید و فروش به‌ترتیب با اولویت قیمتی و سپس زمانی برای مشتریان در صف خرید و فروش قرار میگیرند و هر زمان که قیمت خرید و فروش به یکدیگر برسند و یا قیمت خرید از فروش بالا‌تر باشد، معامله انجام می‌شود.
دوره‌های معاملات آتی در طول سال به‌صورت تحویل در اردیبهشت، تیر، شهریور، آبان، دی و اسفند است و هر قرارداد براساس ماه تحویل آن شناخته می‌شود؛ به این معنا که منظور از قرارداد آتی سکه دی۹۱ آن است که سررسید این قرارداد دیماه ۹۱ است.
ساعات کاری معاملات آتی در طول ۵ روز هفته از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۰صبح تا ۶ عصر و روزهای پنجشنبه از ساعت ۱۱صبح تا ۱۳ظهر است و در حال حاضر تنها سکه طرح امام(ره) در این بورس معامله می‌شود. بازار معاملات آتی طلا یک بازار دو‌طرفه است که متقاضیان می‌توانند در هر دو موقعیت از آن کسب سود کنند؛ به این معنا که معاملهگران می‌توانند در مواقع روند نزولی قیمتها قراردادهای خود را با قیمت بالا بفروشند و سپس با قیمت پایینتر آنها را خریداری کنند. در این معاملات سقف خرید برای اشخاص حقیقی تا ۱۰۰ قرارداد (۱۰۰۰ سکه) است و برای اشخاص حقوقی اتخاذ موقعیت معاملاتی باز تا میزانی که مجموع وجوه تضمین اولیه پرداخت شده حداکثر به میزان ۱۰درصد سرمایه ثبت شده آنهاست. کارمزد هر معامله اعم از خرید یا فروش ۲۴هزار ریال است که 10هزار ریال آن متعلق به بورس کالا، 10هزار ریال آن متعلق به کارگزار و ۴هزار ریال آن متعلق به سازمان بورس به‌عنوان ناظر است که البته این مبلغ برای قراردادهایی است که منجر به تحویل نشده‌اند. درصورتیکه قراردادی منجر به تحویل شود علاوه بر مبلغ مذکور مبلغ ۵۰هزار ریال به‌عنوان کارمزد تحویل نیز مسترد می‌شود.
درصورتی که قراردادی منجر به تحویل شود، یعنی اگر مشتریانی بعد از ساعت۱۸ آخرین روز معاملات ماه قرارداد، دارای قرارداد خرید یا فروش باشند، از نظر اتاق پایاپای به‌عنوان دارنده موقعیت تعهدی باز محسوب میشوند. این مشتریان موظفند تا ساعت ۱۲ظهر روزکاری بعد از آخرین روز معاملاتی به تعهد خود مبنی بر تحویل سکه عمل کنند.
کارگزارانی که نتوانند از محل بستن موقعیت معاملاتی مشتری در ساعات معاملات عادی، اقدام به تأمین وجه تضمین جبرانی مشتریان خود کنند، در بازار جبرانی باید نسبت به اجرای آن اقدام کنند. این بازار پس از پایان معاملات روزانه تشکیل می‌شود و محدودیتهای قیمتی و مقداری معاملات تغییر مییابد. این بازار از ۴ دوره زمانی ۵دقیقه‌ای تشکیل شده و دامنه نوسان قیمتی آن با دامنه نوسان معاملات عادی آتی (۳ ± درصد) متفاوت است. در این بازار در ۵دقیقه اول دامنه نوسان ۲ برابر حالت عادی (۶درصد)، در ۵ دقیقه دوم ۳ برابر دامنه نوسان حالت عادی (۹درصد)، در ۵دقیقه سوم ۴ برابر دامنه نوسان حالت عادی (۱۲درصد) و در ۵دقیقه چهارم بدون محدودیت دامنه نوسان است. در این چهار دوره بازار جبرانی، موقعیت تعهدی باز مشتریان بدهکار باید بسته شود تا حساب آنها صاف شود. بورس کالا موظف است تا یک ساعت پس از پایان معاملات، قیمت تسویه روزانه معاملات را اعلام کند و قیمت بازار جبرانی در قیمت تسویه روزانه تاثیری ندارد.
