به‌تدریج کشاورزان (فروشندگان) و دلالان(خریداران) تصمیم به نوعی تعهد برای دریافت وجه نقد خود در آینده گرفتند و زمینه معاملات آتی را پایه‌ریزی کردند به این معنی که تولیدکننده موافقت می‌کرد محصول خود را به خریدار در تاریخ آینده (تاریخ تحویل کالا) با قیمت توافق شده بفروشد. بر همین اساس کشاورز از قبل می‌دانست که وجه خود را دریافت خواهد کرد و دلال نیز از قیمت کالا با خبر می‌شد و این معامله برای هر دوطرف معامله سودمند بود. زیرا خیال طرفین از تغییرات قیمتی در آینده آسوده می‌شد.
بنابراین، این نوع قراردادها به سرعت رایج شد و حتی این قراردادها قبل از تاریخ تحویل چندین بار دست‌به‌دست می‌شدند. اگر دلالی احساس می‌کرد نیازی به گندم ندارد، قرارداد خود را به فردی که گندم نیاز داشت می‌فروخت، مشابه آن نیز، تولیدکننده‌ای که قصد نداشت گندم خود را تحویل دهد، مسئولیت تحویل واقعی گندم را می‌توانست به دیگری منتقل کند.
قیمت قرارداد بستگی به وضع و حرکت قیمت گندم و سیستم عرضه و تقاضا در بازار داشت. این قراردادها با اندکی تغییر به سرعت تبدیل به ابزاری حمایتی برای طرفین معامله شد در شرایطی که بازار بر خلاف انتظار آنها حرکت می‌کرد.
مثلاً در شرایط بد آب و هوا، افرادی که قرارداد فروش گندم منعقد کرده‌اند، علاقه‌مندند، قراردادهای ارزشمند خود را به‌دلیل کاهش عرضه گندم، نگه دارند، برخلاف آن، چنانچه تولید مازاد بر تقاضا باشد، ارزش قراردادهای فروش نیز کاهش می‌یابد. به علاوه، این وضع، معامله‌گرانی را که قصد خرید و فروش گندم برای تحویل فیزیکی را نداشته و صرفا به‌عنوان پذیرش ریسک قیمت گندم و کسب سود وارد معامله شده‌اند نیز ترغیب می‌کند.
در نتیجه معامله به شکل قراردادهای آتی، به‌دلیل وجود مزایای فراوان در آن باعث ورود کالاهای دیگر نیز به این بازار شد و زمینه‌ای را ایجاد کرد که شکل قراردادهای آتی منظم و قانونمند شدند و به‌دنبال آن بورس شیکاگو در سال 1848 در آمریکا شکل گرفت.
قرارداد آتی چیست؟
قرارداد آتی قراردادی است که فروشنده براساس آن متعهد می‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین می‌کنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود آن کالا را با آن مشخصات بخرد و برای جلوگیری از امتناع از انجام قرارداد، طرفین به‌صورت شرط ضمن عقد متعهد می‌شوند مبلغی را به‌عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد می‌شوند متناسب با تغییرات قیمت آتی این وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را تصرف و در اختیار فرد دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید با هم تسویه حساب کنند.
قرارداد آتی چگونه معامله می‌شود؟
جوهره یک قرارداد آتی، قیمت تعیین شده در هنگام عقد قرارداد و مقدار کالای مورد معامله است. طرفین معامله متعهد به تحویل کالا و پرداخت وجه در تاریخی مشخص در آینده می‌شوند. قرارداد آتی در بورس‌ها مورد داد و ستد قرار گرفته و شرایط قراردادها از پیش تعیین و استاندارد آن نیز تعریف شده است. در معاملات آتی ابتدا کالایی با قابلیت نقدشوندگی بالا به‌عنوان دارایی پایه پذیرش شده و سپس مشخصات قرارداد آتی روی آن تعیین و تصویب می‌شود.
قیمت در بازار آتی چگونه تعیین می‌شود؟
قیمت قرارداد آتی یک کالا در بورس از طریق تعامل نیروهای عرضه و تقاضا در بازار طی یک جلسه معاملاتی به‌طور شفاف و آزاد تعیین می‌شود. انتظار مشتریان نسبت به شرایط کسب وکار در بازار، تغییرات قیمت، تعدیلات فصلی و. . . نیز علاوه بر عوامل عرضه و تقاضای بازار نقش مهمی در تعیین قیمت ایفا می‌کنند. همچنین عوامل دیگری مثل شرایط تولید، عرضه محصولات جانبی، وجود محصول نهایی در بازار، در دسترس بودن نیروی کار، میزان موارد مصرف کالای موردنظر، حمل ونقل، نرخ بهره و هزینه فرصت سرمایه مشتریان بازار نیز نقش مهمی درتعیین قیمت‌های آتی دارند.
نکاتی که قبل از انجام معاملات آتی باید دانست
معامله آتی دارای ریسک‌های مالی بالقوه‌ای است، بنابراین باید شناخت کافی نسبت به این ابزار قبل از شروع معاملات وجود داشته باشد.
سرمایه‌گذار قبل از شروع معامله باید به نکات زیر توجه کند:
1 - اهداف خود را تعیین کند.
2 - حضور در بازار معاملات آتی را در درازمدت بنگرد.
اتخاذ تصمیم معامله در این بازار نیاز به اندیشیدن در حوزه‌های اقتصادی گوناگون، توجه به عوامل اقتصادی و تحلیل‌های زیربنایی دارد.
ویژگی کالاهای پذیرفته شده در بورس کالا چیست؟
دربورس کالا اقلام مختلف کالا نظیر: فلزات، کالاهای کشاورزی، محصولات صنعتی معدنی معامله می‌شود. حتی در بورس‌های مدرن، سهمیه آلودگی محیط‌زیست صنایع، قابل معامله است، به شرط اینکه استانداردها و شرایط مورد نظر بورس را به دست بیاورند. ویژگی اصلی کالاهای بورسی احراز شرایط استاندارد بورس برای معامله است که این شرایط شامل کیفیت کالا، نحوه تحویل، اندازه قراردادها، کارمزدها و جریمه‌ها است.
وظیفه بورس کالا در معاملات چیست؟
بورس تضمین‌کننده همه معاملات انجام شده است. بورس به افراد درباره اتخاذ موقعیت‌های معاملاتی توصیه خاصی نمی‌کند بلکه مسئولیت بورس، ایجاد و توسعه یک بازار امن، شفاف و قانونمند است که مشتریان بتوانند در آن با حداقل هزینه‌های اطلاعاتی، مبادلاتی و معاملاتی نیازهای گوناگون خود در بازار را تامین کنند. تمام بورس‌ها دارای قوانین منظم و مدون هستند و از هویت و موقعیت معاملاتی افراد باخبر هستند. افرادی که قوانین بورس را رعایت نکنند، متحمل جریمه یا مشمول مجازات‌های دیگر خواهند شد.
شکل قراردادها در بورس کالا
قراردادها در بورس کالا به شکل استاندارد بوده و قیمت‌های مربوط برای تمام کسانی که وارد بازار می‌شوند یکسان است. کشف قیمت‌ها در بورس به شکل سیستم حراج پیوسته توسط کارگزارانی که به‌عنوان نماینده مشتریان معامله می‌کنند به دور از هرگونه دخالت انسان و صلاحدید خاصی به‌طور کاملا آزادانه و خودکار از طریق سیستم‌های الکترونیک شکل می‌گیرد. این سیستم حراج منجر به ایجاد و پذیرش همگانی به‌عنوان قیمت مرجع درخصوص کالای مورد معامله شده و این فرایند به کشف قیمت معروف است.
تمام شرکت‌کنندگان در بازار قرارداد آتی با مشخصات کیفی، کمی و شرایط یکسان تحویل کالا روبه‌رو هستند. مثلا طبق قرارداد آتی سکه طلا که هم‌اکنون در بورس کالا معامله می‌شود؛ سکه مورد معامله، باید ضرب آخرین سال یعنی سال 86 باشد و اندازه قرارداد سکه 10عدد است یعنی سکه ضرب سایر سال‌ها پذیرفته نیست و یا فروش یا تحویل مقادیر کمتر از 10 سکه امکان‌پذیر نیست و فقط 10 یا مضربی از 10 مورد قبول است.
ویژگی‌های معاملات آتی چیست؟
1 - پوشش دادن ریسک قیمت کالاها برای طرفین معامله.
2 - جلوگیری از سیر نزولی قیمت‌های فروش کالا برای فروشنده.
3 - تثبیت قیمت معاملات کالاها و تولیدات برای فروشندگان و مصرف‌کنندگان.
4 - جلوگیری از سقوط قیمت مواد اولیه یا موجودی انبار.
5 - سهولت دریافت وام از بانک‌ها با نرخ رقابتی برای مشتریان معاملات آتی.
آیا معاملات آتی خطر دارد؟
معاملات آتی خطر ندارد. امامعامله‌گرانی خطرناک هستند که معامله آتی را نمی‌شناسند ولی وارد معامله آتی شده‌اند. روش تسویه را نمی‌دانند و با چگونگی پوشش ریسک آشنایی ندارند. از این‌رو مناسب است معامله‌گران قبل از هر چیز با معاملات آتی آشنا شوند.
معاملات آتی، چه منافعی برای معامله گران دارد؟
1 - مدیریت ریسک
در معاملات آتی سرمایه‌گذاران می‌توانند از قرار گرفتن دارایی‌هایشان درمعرض نوسانات قیمت بازار جلوگیری کنند و با خریدوفروش به‌موقع قراردادهای آتی، زیان خود را کاهش داده یا از آن جلوگیری کنند.
2 - استفاده از منافع اهرم مالی
معامله قراردادهای آتی دربرگیرنده مقدار زیادی ریسک است و به معامله‌گران فرصت به دست آوردن سود زیادی را نیز می‌دهد. معامله‌گر با یک سپرده اولیه اندک، می‌تواند معادل ارزش دارایی را کنترل کند.
3 - کمک به کشف قیمت
تقابل عرضه و تقاضا در بازار منجر به کشف قیمت می‌شود از این‌رو به‌دلیل حجم بالای اینگونه معاملات، قیمت‌های عادلانه و شفاف از این بازار استخراج می‌شود و در نهایت این شرایط به نفع تولیدکننده و مصرف‌کننده خواهدبود.
4 - امکان نقدشوندگی زیاد
در قراردادهای آتی برای اینکه سرمایه‌گذار قادر به فروش قرارداد آتی باشد نیاز ندارد که مالک آن کالا باشد بلکه با عمل پیش‌فروش می‌تواند یک قرارداد آتی را در بازار بفروشد ودرصورت نیاز به تحویل، آن‌را از بازار فیزیکی تهیه کند.
5 - تضمین معاملات
اتاق پایاپای هر بورس نقش مهمی برای تضمین عملکرد مالی قراردادهای آتی معامله شده در بورس ایفا می‌کند و پشتوانه قابل اطمینانی برای طرفین معامله (خریدار و فروشنده) در اجرای سالم معاملات آتی است. به این صورت که ریسک طرف مقابل را حذف می‌کند و در حقیقت اتاق پایاپای هر بورس در مقابل خریدار نقش فروشنده و در مقابل فروشنده نقش خریدار را ایفا می‌کند و از این طریق همه قراردادهای آتی معامله شده در بورس را تضمین می‌کند و باعث اطمینان خاطر سهامداران می‌شود.
6 - سرعت نقدشوندگی
با ورود معاملات آتی در بورس سرعت نقدشوندگی در بازار و نیز نقدینگی در بازار افزایش می‌یابد و سرمایه‌ها به‌صورت جهت‌دار به بورس باز می‌گردد.
7 - استاندارد شدن قراردادها
همه قراردادهایی که در بورس معامله می‌شوند، باید استانداردهای لازم را دارا باشند و درهمه بورس‌ها واحد پذیرش و استاندارد کالا فعالیت دارد که محصولات را از نظر کمیت و کیفیت با استاندارد تعریف شده توسط بورس تطبیق می‌دهند. بنابراین محصولاتی که وارد بورس می‌شوند به قرارداد استاندارد تبدیل می‌شوند.
8 - هزینه اندک معاملات
مطالعات نشان داده است که معاملات آتی هزینه‌های معادل یک دهم هزینه معاملات سهام را دارد. پایین‌ترین اختلاف بین قیمت خرید و فروش مربوط به بهای تنوع معاملات است.
سرمایه‌گذاران در بورس کالای ایران چه کسانی هستند؟
مهم‌ترین سرمایه‌گذارانی که در بازار آتی بورس کالا به معامله می‌پردازند، معروف به ریسک‌پذیران هستند، این افراد به‌صورت معامله‌گر یا تاجر هم شناخته می‌شوند. آنان با پیش‌بینی خود از قیمت‌ها در آینده وارد معامله آتی شده و سود می‌برند. برخی مواقع ضرر نیز شامل آنها خواهد شد. بنابراین یک ریسک‌پذیر در بورس اگر پیش‌بینی کند در آینده قیمت‌های کالا افزایش می‌یابد دست به خرید قرارداد آتی می‌زند و اگر پیش‌بینی کند قیمت‌ها رو به کاهش هستند، هم‌اکنون نسبت به فروش قرارداد آتی اقدام می‌کند. بنابراین لغت تاجر یا معامله‌گر در بورس بهترین واژه برای سرمایه‌گذارانی است که به‌صورت فردی یا شرکتی به معامله آتی در بورس کالا مبادرت می‌ورزند.
بازارسازان چه کسانی هستند؟
وجود بازارسازان در رونق بخشیدن به معاملات ضروری است و حضور آنان در بورس‌ها بسیار چشمگیر است. چنانچه در بازار خریداران زیادی باشند و فروشنده‌ای نباشد و بازار در حالت توقف به سر برد در این وضع نقش بازارساز این است که به‌صورت فروشنده وارد بازار شده و بازار را رونق می‌دهد.
بازارسازان هم می‌توانند افراد حقیقی و هم حقوقی مثل بانکرها، بیمه‌ها و نهاد‌ها و مؤسسات سرمایه‌گذاری باشند. نحوه عملیات بازارسازان می‌تواند به‌صورت حرفه‌ای فقط روی یک کالا باشد.
بازارسازان در اکثر بورس‌ها حضور داشته و حضور آنان در بازار آتی باعث رونق معاملات می‌شود. مثلاً چنانچه سرعت معاملات در بازار متوقف شود این گروه باعث حرکت بازار می‌شوند.
چنانچه فروشنده‌ای در آن بازار نباشد یا برعکس آن، در اینجا بازارساز وارد معامله شده و قیمت می‌سازد و معامله‌گران به‌دنبال او حرکت خواهند کرد. بنابراین بازارسازان به سمت وسوی قیمت بازار، کار نداشته بلکه برای فعال کردن بازار وارد عمل می‌شوند. هر معامله‌ای که بازارساز انجام می‌دهد از اول تا پایان باید ضبط شود. بازارسازها باید درجه‌بندی شوند. آنان حق بستن بازار را ندارند بازارسازان تلاش می‌کنند بازار را از بی‌نظمی درآورند و با خرید و فروش خود در بازار مانع از افزایش یا کاهش بی‌رویه قیمت‌ها شوند.
هر مؤسسه مالی می‌تواند به‌عنوان بازارساز وارد معامله شود. بورس هر موقع لازم بداند می‌تواند قرارداد با بازارساز را لغو کند، البته بورس‌ها روی عملیات بازارسازان نظارت می‌کنند تا چنانچه از انجام وظایف قانونی خود تخطی کردند قرارداد آنها را لغو کنند و عمل خلاف آنان را به اطلاع عموم خواهند رساند.
چگونه می‌توان به‌عنوان معامله‌گر در بازار آتی فعالیت کرد؟
همه اشخاص حقوقی و حقیقی می‌توانند به شکل‌های زیر به‌عنوان معامله‌گر در بازار آتی بورس کالا فعالیت کنند:
1 - فقط به‌عنوان عضو معامله‌گر تالار
2 - فقط به‌عنوان عضو اتاق پایاپای
3 - هم به‌عنوان عضو معامله‌گر در تالار و هم به‌عنوان عضو اتاق پایاپای مشروط به موافقت بورس و داشتن شرایط لازم که بعدا اعلام خواهد شد.
معامله‌گران باید از نظر قانونی دارای حسن سابقه در بازار سرمایه و برخوردار از دانش کافی در زمینه معاملات آتی باشند. چنانچه پس از ورود معامله‌گر به معاملات بورس ثابت شود عضو مذکور دارای شرایط لازم نبوده یا در تعهدات خود قصور کرده، بورس از ادامه فعالیت او جلوگیری می‌کند.
مراحل انجام معاملات آتی در بورس کالا
دوره قرارداد: مدت زمانی است که یک قرارداد در آن مورد معامله قرار می‌گیرد، به‌عنوان مثال دوره قرارداد برای قراردادهای آتی سکه بهار آزادی در شرکت بورس کالای ایران 2ماهه است.
دوره تحویل: دوره زمانی است که اگر یک معامله‌گر با موقعیت تعهدی باز وارد آن شود، ملزم به انجام فرایند تحویل است.
تاریخ سررسید یا انقضا: تاریخی است که در قرارداد آتی به‌عنوان زمان سررسید ایفای تعهد تعیین می‌شود.
اندازه قرارداد: حجم قرارداد عبارت است از تعداد قراردادهایی که طی روز بین معامله‌گران خرید و فروش می‌شود، مثلاً چنانچه 10قرارداد کاتد مس توسط یک مشتری خریداری شود و همان تعداد قرارداد (10 قرارداد) توسط یک فروشنده عرضه شود، حجم کل قرارداد در بورس مساوی با 10قرارداد اعلام و محاسبه می‌شود.
وجه تضمین: مبلغی است که به‌عنوان سپرده یا ودیعه ضمانت اجرا از هر دوطرف معامله دریافت می‌شود، تا در مواقعی که هر یک از طرفین معامله از ایفای تعهدات خود خودداری کرد، مورد استفاده قرار گیرد.
معمولاً در بورس‌های مختلف بین 5تا 15درصد ارزش کالای مورد معامله به‌عنوان وجه تضمین درنظر گرفته می‌شود و به این ترتیب، طرفین معامله با مبالغ ودیعه نسبتا کمی وارد معامله‌ای با ارزش بالا می‌شوند که به این موضوع خاصیت اهرمی گفته می‌شود. مثلا در بورس کالای ایران که وجه تضمین حدوداً 10 درصد است، فرد می‌تواند با پرداخت 10درصد ارزش واقعی دارایی پایه، قرارداد خرید یا فروش منعقد کند.
تسویه روزانه: در پایان روز انعقاد قرارداد، سود و زیانی که از محل تغییرات قیمت ایجاد می‌شود، محاسبه و بین حساب‌های معامله‌گران منتقل می‌شود، که به آن تسویه روزانه گفته می‌شود. فرض کنید، یک قرارداد آتی سکه، تحویل اسفند 1390، با پرداخت مبلغ 5میلیون‌ریال به‌عنوان وجه تضمین اولیه مورد معامله قرارگرفته و در انتهای هر روز قیمت تسویه روزانه این قرارداد تعیین می‌شود، اگر چنانچه قیمت تسویه روزانه این قرارداد 5میلیون و یکصدهزار ریال تعیین شود، در انتهای آن روز وجه تضمین اولیه از 5میلیون ریال به 5میلیون و یکصدهزارریال افزایش خواهد یافت.
تحویل کالا: در انتهای قرارداد درصورت خنثی نکردن قرارداد، به‌طور طبیعی قرارداد منجر به تحویل می‌شود که بورس مسئول و محور اصلی برای اجرای تعهدات طرفین درنظر گرفته می‌شود و طرفین معامله ملزم به ایفای تعهدات خود هستند.
فرایندهای معاملات آتی شامل بخش‌های زیر است:
ثبت‌نام مشتری
ثبت سفارشات خرید و فروش مشتری
واریز وجه تضمین اولیه توسط مشتریان
انطباق و انجام معامله در تالار معاملات الکترونیکی
تعیین قیمت تسویه
انجام محاسبات روزانه
تهیه گزارش‌های روزانه
واریز به حساب
دریافت از حساب
تسویه نقدی
تحویل کالا
آیا انجام معاملات در بورس هزینه دارد؟
بله ؛ این هزینه با عنوان کارمزد شامل موارد زیر است:
1 - کارمزد بورس: هزینه‌ای است که مشتری برای انجام سفارش یک قرارداد آتی (خرید/ فروش) به بورس پرداخت می‌کند و در هر بورس طبق مقررات و شرایط کشور مربوطه تعیین می‌شود.
2 - کارمزد کارگزار: هزینه‌ای است که مشتری بابت انجام سفارش خود (خرید/ فروش) به کارگزار پرداخت می‌کند.
این مبلغ می‌تواند طبق نظر کارگزار کمتر از مبلغ تعیین شده توسط بورس نیز از مشتری دریافت شود.
3 - کارمزد نظارت: مبلغی است که توسط نهاد ناظر(سازمان بورس و اوراق بهادار) دریافت می‌شود و کمتر از سایر کارمزدهاست.
ثبت سفارش خرید و فروش مشتری
پس از ثبت‌نام مشتری و تعریف قراردادهای آتی در سیستم امکان ثبت‌سفارش(خرید/فروش) مشتری توسط کارگزار فراهم می‌شود که طی مراحل زیر انجام می‌شود:
مشتری از طریق سایت اطلاع‌رسانی بورس کالا و یا رسانه‌های دیگر قراردادهای آتی مورد علاقه خود را شناسایی می‌کند.
طبق فرم سفارش (خرید/فروش) مشتری درخواست خود را به طریقی(تلفنی یا مراجعه حضوری) در اختیار کارگزار قرار می‌دهد.
کـارگــزار سفارش را پس از بررسی اولیـه در سیستم نرم‌افزاری ثبت می‌کند.
این سفارش می‌تواند بلافاصله پس از ورود در سیستم فعال شود یا در زمان مورد نظر توسط کارگزار ثبت‌کننده فعال شود.
سفارش‌های ثبت شده توسط کارگزار قابل ویرایش و حذف است.
اتاق پایاپای یعنی چه؟
اتاق پایاپای قلب هر بورس است و نقش اصلی آن این است که در مقابل خریدار نقش فروشنده و بالعکس در مقابل فروشنده به‌عنوان خریدار عمل می‌کند.
به‌منظور استقلال اتاق پایاپای لازم است بانک مستقل و مجازی تحت نظر بورس و با مشارکت سرمایه کارگزاران تشکیل و تأسیس شود، این بانک با بانک‌های معمولی فرق دارد.
اتاق پایاپای تمام موقعیت‌های معاملاتی را روزانه تسویه می‌کند و کارگزاران لازم است قبل از معاملات در اتاق پایاپای سپرده‌گذاری کنند. وقتی مشتری آمادگی معامله آتی را در خود ایجاد می‌کند، سپرده اولیه خود را نزد شرکت کارگزاری تودیع می‌کند.
شرکت کارگزاری نیز سپرده اولیه را نزد اتاق پایاپای قرارمی‌دهد. سپرده مذکور نزد اتاق پایاپای باید قبل از شروع معامله روز بعد توسط کارگزار واریز شود.
مبالغی که اعضای کارگزار در اتاق پایاپای سپرده‌گذاری می‌کنند، به‌دلیل تغییرات قیمت قراردادهای آتی طی روز در بازار تغییر خواهند کرد.
از هنگامی که اتاق پایاپای گزارشی از انجام معامله خریدار و فروشنده دریافت می‌کند، نقش اتاق پایاپای، آغاز می‌شود.
چنانچه خریداری، یک قرارداد را در بورس خریداری کند، موظف به پرداخت وجه و تحویل کالاست و چنانچه خریدار مایل به تحویل گرفتن کالای خود نباشد، باید معامله‌ای معکوس (فروش یک قرارداد) با بورس انجام دهد تا از تعهد در بورس خارج شود.
اتاق پایاپای واریز سپرده‌ها را بر مبنای قیمت قراردادهای آتی فعلی ملاک کار قرار می‌دهد. اگر یک کارگزار بدهکار باشد، اتاق پایاپای طی اطلاعیه‌ای به کارگزار اعلام واریز سپرده اضافی می‌کند. این سپرده اضافی به‌نام سپرده متغیر نامیده می‌شود.
تسویه معاملات از طریق اتاق پایاپای
اتاق پایاپای در پایان روز گزارش‌های زیر را درخصوص وضعیت معامله‌گران تهیه می‌کند:
صورت وضعیت معاملات باز(خرید / فروش) در بازار
صورت وضعیت مالی معامله‌گران
صورت وضعیت نوسان قیمت‌ها و قیمت تسویه
صورت وضعیت وثیقه معامله‌گران نزد بورس
تعیین سپرده مورد نیاز توسط معامله‌گران
