آبان ماه امسال نسرین سلطانخواه، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور با اعلام خبر رشد چندبرابری اختراعات و تحقیقات در 4سال اخیر، به لزوم وجود این نخبگان و توجه به آنها برای پیشرفت در علوم و استفاده از تکنولوژی روز به‌منظور اشتغال‌زایی در کشور تأکید کرد اما اعلام این اخبار تنها داغ دل نخبگان را تازه می‌کند؛ زیرا ضمن استقبال ضعیف از ابتکارات، ابداعات و پژوهش‌ها، آن‌طور که باید آنها را به مرحله تولید نمی‌رسانند که در نهایت باعث خنثی شدن انگیزه مخترعان و محققان شده و انتخاب حرفه دیگری را برای امرار معاش توسط آنها به همراه خواهد داشت.
البته نمی‌توان اقدام شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری را در جهت راه‌اندازی صندوق نوآوری و شکوفایی در تمام شهرهای اصلی کشور، نادیده گرفت. افزون بر این صندوق، به گفته سلطانخواه معاونت علمی و فناوری کشور سالانه نزدیک به 15میلیارد تومان به پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد برای توسعه زیرساخت‌ها و همچنین حمایت از فعالیت واحد‌های فناور، پشتیبانی مستقیم مالی می‌کند. وی همچنین به تخصیص تسهیلاتی برای طرح‌های برگزیده اشاره کرد اما نمی‌توان از این واقعیت گذشت که تمام اقدامات ذکر شده، جوابگوی تعداد بالای نخبگان و مخترعان فعال در کشور نیست و حتی بسیاری از آنها، از برخورد اشتباه مسئولان با اختراعات و طرح‌های تحقیقاتی ناراضی بوده و نگاه مسئولان را به ابداعات و تحقیقات، معامله‌نگر بیان می‌کنند.
دکتر محمد مهدی نژاد نوری، معاون پژوهشی وزارت علوم و تحقیقات در رابطه با کاربردی نشدن تحقیقات و اختراعات در ایران گفت: با وجود ثبت اختراعات بسیاری در کشور، تمام آنها کاربردی نبوده و نمی‌توان از آنها در جهت اشتغال‌زایی استفاده کرد. وی افزود: همچنین باید مصرف‌کننده کالای تولید شده در جامعه باشد تا درصورت تولید، متحمل ضررهای اقتصادی بعدی نشویم. وی ادامه داد: برخی از محققان و مخترعان با توجه به ذوق و نیاز درونی خود کالاهایی را اختراع می‌کنند یا در مورد موضوعاتی پژوهش می‌کنند که در شرایط کنونی، کشور نیازی به آنها ندارد و شرایط تولید را دارا نیست. مهدی‌نژاد نوری در مورد بی‌توجهی مسئولان نسبت به مخترعان گفت: تمامی بخش‌های خصوصی و دولتی از آثاری که تولید می‌شوند استقبال می‌کنند و اکنون بخش خصوصی وارد این حوزه شده است اما مخترعان باید نیازهای جامعه را در نظر داشته باشند. معاون پژوهشی وزارت علوم درخصوص چگونگی تشخیص نیاز جامعه توسط مخترعان و محققان گفت: به‌منظور تشخیص نیازهای کشور و برای سریع‌تر گذراندن پله‌های ترقی، پارک‌های علم و فناوری ایجاد شده است که در طرح یک ایده، به مستعدان کمک کرده و مساعدت لازم را به آنها می‌رساند.
دکتر علی عباسپور تهرانی‌فرد، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز درباره مساعدت مالی و پررنگ‌تر شدن نقش مخترعان در اقتصاد کشور توضیح داد: درصورت اجرا شدن لایحه‌ای که هم‌اکنون در شورای نگهبان است، طرح معافیت‌های مالی شامل مخترعان و محققان کشور خواهد شد. عباسپور اظهار داشت: با اجرایی شدن طرح‌های مخترعان می‌توانیم تولیداتی انبوه از این آثار داشته باشیم و مخترعان خود کارخانه‌هایی را برای تولید اختراعات خود ایجاد کنند. این نماینده مجلس شورای اسلامی ادامه داد: ایران اندیشمندان جوان بسیاری را در خود پرورش داده که می‌توانند باعث سرافرازی هرچه بیشتر کشور در جامعه نخبگان جهانی شوند. وی افزود: به همین جهت، برای پرورش و بارور کردن جوانان این مرز و بوم، با ایجاد نمایشگاه‌هایی تحت عنوان فناوری و فن بازار موفق به علاقه‌مند کردن جوانان بسیاری به این عرصه و گسترش تحقیقات در این زمینه شدیم. جهان به سمتی در حال حرکت است که کشورها برای اجرایی کردن و دستیابی به اهداف سیاسی و نظامی خود از علوم و فناوری‌های نوین به‌عنوان یک حربه استفاده می‌کنند و هر کشوری که در این زمینه موفق‌تر حضور یابد، یک قدرت برتر محسوب می‌شود.
به گفته عباسپور تهرانی فرد، ایران هم با پرورش جوانان نخبه، این قابلیت را دارد، فقط به نگاه مسئولان و کمک‌های مالی آنها نیازمند است. در نتیجه ورود جوانان به عرصه اختراعات و اکتشافات و انجام تحقیقات میدانی گسترده توسط آنها، باید مورد توجه قرار گیرد تا بتوان به شکوفایی آن کمک کرد و مانع از گرایش و جذب نخبگان به کشورهای غربی و استعماری شد، زیرا استعمار نخبگان توسط کشورهای دیگر مانند استعمار قسمتی از خاک یک سرزمین، خطرآفرین خواهد بود.
مریم طاهری
