موسیقی ایران در سال 90

در بخش نخست این گزارش به آلبوم‌های منتشرشده در سال 90 پرداختیم.

 موسیقی ایران در سال  90 - بخش نخست؛نگاهی به محصولات (آلبوم‌های) موسیقی

در بخش دوم این گزارش مروری داریم بر مهمترین کنسرت‌های سال گذشته.

آغاز کنسرت های سال 90 با حسین علیزاده

در چند سال گذشته این محمدرضا لطفی بود که نخستین کنسرت موسیقی سنتی را در سال به صحنه می برد،اما این بار حسین علیزاده با اجرای کنسرت در فروردین ماه در تالار وحدت و سپس تکرار آن در چند شهر ایران نخستین موزیسن شاخصی شد در سال 90 به روی صحنه رفت. این کنسرت البته با دیگر کنسرت های علیزاده تفاوت های اساسی داشت،چرا که او به یاد مادر و پدرش که در فاصله 15 روز از دنیا رفتند به روی صحنه رفت و نواخت.

 کنسرت چهار روزه علیزاده خلج در تالار وحدت

 گفت وگوی همشهری آنلاین با علیزاده درباره دوران کودکی و خاطراتش از پدر و مادر

 نگاهی به شب نخست بداهه نوازی علیزاده خلج-تالار وحدت

این تنها کنسرت حسین علیزاده نبود،او چندی بعد به همراه شهرام ناظری و اردشیر کامکار ،سعید فرجپوری ، پژمان حدادی،محمد فیروزی،سیامک جهانگیری،روزبه رحیمی و بهنام سامانی و تحت عنوان گروهی تازه به نام گروه دوستی کنسرتی را در تالار میلاد نمایشگاه بین المللی به صحنه بردند. کنسرتی که ناظری آواز خوانی با شعر نو را برای نخستین بار در معرض قضاوت عموم قرار داد و البته این کنسرت واکنش های مختلف اهالی موسیقی را به دنبال داشت.  

 ارزیابی مثبت مختاباد از کنسرت گروه دوستی

 نگاه متفاوت چاووشی به کنسرت گروه دوستی

کنسرت گروه دوستی به دلیل اقبال تماشاگران به آن به فاصله چند ماه بعد و در میانه های آبان ماه  تکرار شد ، اما این بار بدون حضور سعید فرجپوری و البته درباره این عدم حضور و جایگزینی  سینا جهان آبادی هیچ توضیحی از سوی دست اندرکاران کنسرت داده نشد.محمدرضا شفیعی کدکنی،شاعر نامدار معاصر هم از جمله بینندگان این کنسرت بود. 

حضور استاد شفیعی کدکنی در کنسرت گروه دوستی

حضور بعدی علیزاده اجرای آثاری از او با عنوان دلشدگان با آواز محمد معتمدی در ارکستر ملی بود. اجرایی که به دلیل همزمانی آن با اجرای ارکستری با همین سازبندی به رهبری فرهاد فخرالدینی فضایی خبری و رقابتی را بین این دو اجرا به وجود آورد،اما درایت و تیزهوشی علیزاده این تهدید را به فرصتی برای او و ارکستر ملی تبدیل کرد. او با دعوت از فرهاد فخرالدینی به آخرین شب اجرای ارکستر ملی به رهبری بردیا کیارس و کشاندش به روی صحنه و تمجید از تلاشهای فخرالدینی نشان داد که هنرمندی است که برای وصل کردن آمده است. آواز و اجرای محمد معتمدی با ارکستر ملی هم شسته رفته و حرفه ای بود و نشان داد که ارکستر ملی در غیاب خوانندگان کلاسیکی چون سالار عقیلی و علیرضا قربانی ،می تواند به معتمدی به عنوان آوازخوانی قابل اعتماد تکیه کند.

معتمدی خواننده ای مطمئن برای ارکستر ملی یاغریقی دیگر

  یادداشت علیزاده برای ارکستر ملی و فخرالدینی

ارکستر ملی در بهمن ماه سال 90 هم کنسرتی با آواز سید عبدالحسین مختاباد برگزار کرد. کنسرتی که برخی از رپرتوارهای خاطره انگیز مختاباد با تنظیم بهزاد عبدی و سامان احتشامی به رهبری بردیا کیارس اجرا شد. این کنسرت اگرچه با اقبال علاقه مندان روبرو شد اما انتظار این بود که برخی از کارهای تازه مختاباد هم در کنار آثار گذشته اش اجرا شود. اگرچه  مختاباد یکی از دلایل عدم اجرای آثار تازه را به کمی وقت و بیماری نا بهنگام رهبر ارکستر نسبت داد.

گزارش همشهری آنلاین از شب دوم اجرای ارکستر ملی

از سوی دیگر باید تلاش های فرهاد فخرالدینی را برای شکل دهی ارکستری تازه ارج نهاد. این تلاش زمانی صورت گرفت که شکل دهی و اداره یک ارکستر در چنین سطح و با این همه نوازنده و اداره آن با چنین اوضاع اقتصادی و با هزینه های اجاره و برگزاری سالن در ایران کمر شکن است، و تقریبا کمتر کسی پای در چنین وادی هایی می گذارد. فخرالدینی اما این خطرپذیری را صورت داد و با ارکستری تازه نفس ضمن ایجاد فضای رقابتی تازه در موسیقی ارکسترال ایرانی، کنسرتی موفق و پراقبال را به خوانندگی سالار عقیلی در برج میلاد به صحنه برد.

 فخرالدینی با ارکستری تازه نفس به صحنه می آید

حال باید منتظر ماند و دید که آیا این ارکستر در سال 91 هم همانند سال گذشته اجراهای خود را به صحنه می برد یا نه؟

هر چقدر ارکستر ملی که مدیریت اجرایی آن را هم چهره‌ای با تجربه و آشنا به نام محسن رجب‌پور بر عهده داشت، روزهای خوب و به یاد‌ماندنی و بی‌اختلاف و روبه رشدی را پشت سر گذاشت، در مقابل ارکستر سمفونیک تهران با مشکلات و چالش‌های بسیاری روبرو شد. مشکلاتی که به کنار گذاشته شدن منوچهر صهبایی از رهبری این ارکستر و جایگزینی نادر مرتضی‌پور انجامید و البته تعطیلی و توقف‌های تقریبا شگفت ‌انگیزی هم در سال جاری گریبان این ارکستر و اعضای ان را  گرفت و حتی کار تا جایی پیش رفت که بحث گزینش دوباره ارسلان کامکار هم بر سر زبان‌ها افتاد که اعتراض برخی رسانة‌ها را هم به دنبال داشت.

 نگرانی از خاموشی ارکستر سمفونیک تهران

نکته جالب توجه اجرای تصنیف خوشه‌چین از این ارکستر در ایام جشنواره موسیقی فجر بود، تصنیفی که فضا و تنظیم آن ، با موسیقی گل‌ها و ارکستر ملی همخوانی دارد،‌مشخص نبود که چرا در رپرتوارهای ارکستر سمفونیک تهران جای گرفت.

گروه دستان در تالار وحدت

  گروه دستان که در چند سال گذشته چندین کنسرت در تهران برگزار کرده بود،بعد از نزدیک به دو دهه از برگزاری کنسرت خاطره انگیزش با زنده یاد ایرج بسطامی در تالار وحدت  این بار کنسرت به نام گل سرخ را با آواز سالار عقیلی  در این مکان به صحنه برد.

نگاهی به اجرای کنسرت به نام گل سرخ

کنسرت به نام گل سرخ از منظری دیگر

 کنسرتی که آلبوم آن ،دو سال قبل به آهنگسازی  حمید متبسم و روی شعر معروف محمدرضا شفیعی کدکنی عرضه عمومی شده بود. این بار اما گروه دستان با بهره گیری از برخی نوازندگان غیر ثابت گروهش را پر و پیمان تر کرد،اگر چه نبود حسین بهروزی نیا که از جمله اعضای ثابت و اولیه این گروه به شمار می رفت ،حرف و حدیث ها و حاشیه های چندی را به دنبال داشت.

 غیبت بهروزی نیا در کنسرت گروه دستان

پورناظری ها و دشواری های برگزاری کنسرت در ایران

 گروه شمس به سرپرستی پورناظری ها و آواز علیرضا قربانی از دیگر گروه های نسبتا مطرح موسیقی بودند که برای چند شب پیاپی در تالار وحدت کنسرت برگزار کردند.

 نگاهی به کنسرت گروه شمس با آواز قربانی

پورناظری ها، به خصوص تهمورث پورناظری از جمله هنرمندان موسیقی است که همه گاه از دشواری برگزاری کنسرت های موسیقی در ایران گله مند بوده است. دشواری هایی که برخی از آنها هزینه بالای اجاره سالن کنسرت است.

 پورناظری ها از دشواری های اجرای کنسرت در ایران می گویند

پری ملکی که از جمله بانوان فعال در عرصه موسیقی است نیز پیش از اجرای کنسرتش از برخی مشکلات و مصائب برگزاری کنسرت به خصوص برای بانوان در ایران گفت.

انتقاد پری ملکی از هزینه های بالای برگزاری کنسرت در ایران

در مقابل این دیدگاه ها سید محمد موسوی در یادداشتی نگاهی متفاوت به برگزاری کنسرت ها داشت. نگاهی که به جای حواشی و هزینه های برگزاری کنسرت به نظرگاه چهره های برجسته موسیقی در کنسرت های بخش موسیقی سنتی نظر داشت.

نگاه متفاوت به کنسرت های موسیقی

لطفی و کنسرتی بعد از 500 روز دوری از صحنه

محمدرضا لطفی که با گروه های سه گانه اش کنسرت های هر ساله موسیقی را در همان نخستین روزهای سال فتح باب می کرد این بار بعد از نزدیک به 500 روز با گروه همنوازان شیدا به صحنه آمد. گروه بانوان شیدا  و گروهی که در دوره های گذشته کنسرت لطفی به اجرا و بازنوازی آثار قدما می پرداختند این بار اجرایی نداشتند و خوانندگان گذشته این کنسرت ها هم در این اجرا حضوری نداشتند. در مقابل لطفی با آوردن خواننده‌ای  به نام علیرضا فریدون ‌پور که صدایی شبیه صدای زنده یاد محمودی خوانساری داشت سعی کرد فضای تازه ای را برای کنسرتش ایجاد کند. کنسرتی که اواخر آبان در سالن میلاد نمایشگاه بین المللی برگزار و با اقبال فراوان تماشاگران روبرو شد.

این کنسرت البته حاشیه‌مختصری هم داشت و آن ایجاد اشکال در تبلیغات کنسرت بود که به دلیل محاسن بلند آقای لطفی روی پوستر اصلی،  با  ایراداتی از سوی وزارت ارشاد روبرو شد که در نهایت با برخی رایزنی‌ها ماجرا ختم به خیر شد.

دیدگاه اهل موسیقی درباره اجراهای لطفی متفاوت بود. از جمله افرادی که نظرش را درباره این کنسرت بیان کرد و نوشت،ارشد طهماسبی،نوازنده تار و ردیف دان بود که دو شب از سه شب اجرای لطفی را دید و دو نظر متفاوت درباره تکنوازی و بداهه نوازی های لطفی داد. نظر اول درباره شب نخست که منفی بود و نظر دوم درباره شب بعدی که از نظر تهماسبی حیرت انگیز و خیره کننده بود.

کنسرت لطفی  و همنوازان شیدا در سالن میلاد

کنسرت گروه کامکارها هم از جمله کنسرت های قابل اعتنا در سال 90 به شمار می آمد. ویژگی کنسرت امسال این گروه با سابقه در این بود که بعد از چند سال بیژن کامکار را به عنوان خواننده در خدمت داشتند.

 حضور دوباره بیژن در کنسرت گروه کامکارها در سالن میلاد 

همشهری آنلاین در سالروز تولد بیژن کامکار گفت وگویی مفصل از او را منتشر کرد.

 گفت وگوی تفضیلی همشهری آنلاین با بیژن کامکار

کنسرت های خارج از ایران

 در سال 90 برخی از چهره های شناخته شده موسیقی کنسرت هایی را هم در خارج از ایران برگزار کردند. از کنسرت محمدرضا شجریان در اروپا و آمریکا گرفته تا کنسرت شهرام ناظری در قونیه و یا کنسرت گروه دستان در چند کشور اروپایی و نیز کنسرت گروه همنوازان حصار در آمریکا و  کنسرتع مختاباد و گروه نیریز به سرپرستی ملیحه سعیدی و با عود حسین بهروزی نیا  در چند شهر کانادا ، صدیق تعریف  در پاریس ،یا کنسرت سیمرغ در اروپا که با رهبری هومن خلعتبری و آواز همایون شجریان در آن دیار اجرا شد.

 کنسرت موفق صدیق تعریف و گروه نوروز در فرانسه

 تور کنسرت مختاباد با گروه نیریز در چهار شهر کانادا

 کیهان کلهر که تقریبا وقت عمده اش به برگزاری کنسرت در خارج از ایران می گذرد این بار با حسین علیشاپور برنامه کنسرتی را در آبان ماه اروپا تدارک دید کنسرت های مذکور شامل چهار اجرا در فستیوال جاز لندن ، پاریس ، بوداپست ، و گنت در بلژیک بوده است  که در گفت و گوس علیشاپور با همشهری آنلاین با استقبال بسیار خوب نیز روبه رو شد به گونه ای که بلیط های کنسرت از چند روز قبل به اتمام رسیده بود.  

آبان؛کنسرت علیشاپور و کیهان کلهر در چند شهر اروپا

برخی از چهره های نسل تازه موسیقی ایران هم در سال گذشته کنسرت هایی را  تهران و چند شهر ایران برگزار کردند.

 تکنوازی سه‌تار بهداد بابایی در اصفهان

 کنسرت مسعود شعاری وگروه همساز در نیاوران

چهارگان؛کنسرت چهارنوازی سازهای زهی ایران

 کنسرت گروه اینک با آواز سینا سرلک

کنسرت جلال ذوالفنون در قزوین

در سال 90 البته برخی کنسرت ها هم برگزار نشده لغو شد که پر سر و صداترین آن لغو کنسرت شهرام ناظری در شیراز در همان روزهای نخستین سال بود.

 لغو کنسرت شاهنامه خوانی ناظری در شیراز

همچنین از سوی دفتر امور موسیقی اعلام شد که مجوز برگزاری دو نوبته کنسرت‌های گرو‌ه‌های موسیقی پاپ در یک روز صادر نخواهد شد. محمد میرزمانی که سال گذشته به مدیریت دفتر موسیقی ارشاد منصوب شد شرایطی چون «داشتن گروه درجه یک، پرداختن به موسیقی ایرانی و استفاده از اشعار غیرعاشقانه و عرفانی» را در دادن مجوز نوبت دوم اجرا در یک روز تعیین کننده دانست.

این تصمیم در مرحله عمل به دلیل آنکه عملا هزینه برگزاری کنسرت‌های گروه‌های موسیقی پاپ را به شکلی سرسام‌آور بالا می‌برد و در‌آمد آنها را از نصف هم کمتر می‌کرد، تقریبا و به شکلی محترمانه به کناری نهاده شد، اگر چه می‌تواند به عنوان شمشیر داموکلسی بر سر گروه‌های موسیقی پاپی که چندان با دفتر موسیقی  ارشاد میانه خوبی ندارند، در زمان لازم به کار‌آید.

در سال گذشته گروه‌های موسیقی پاپ و هنرمندان نامی و تازه‌ شهرت یافته این گونه موسیقایی هم در سالن‌های مختلف کنسرت برگزار کردند. از محمد اصفهانی تا احسان خواجه‌امیری،بنیامین،گروه آریان،فواد حجازی و ... کنسرت‌هایی را در برج میلاد و سالن  میلاد و برخی تالارهای مختلف برگزار کردند.