در سال آینده، محتوای کتاب‌های درسی علوم و ریاضی در دوره‌های راهنمایی و متوسطه با آزمون بین‌المللی تیمز متناسب‌سازی خواهد شد.همچنین از دیگر برنامه‌های سال آینده آموزش متوسطه، افزایش میزان مشارکت دبیران در تدوین محتوای جدید برنامه درسی است که در قالب برنامه درس ملی برای نظام جدید آموزشی (3-3-6) نوشته می‌شود.
این جملاتی است که ابراهیم سحر‌خیز، معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش در گفت‌وگو با خبرگزاری دولت بر زبان آورده است.
گم کردن سر کلاف
اینکه یک آزمون بین‌المللی مبنای تغییر محتوای کتاب‌های درسی قرار بگیرد و معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش نیز رسما آن را اعلام کند بسیار حائز اهمیت است.البته در سال 1387 شورای‌عالی آموزش و پرورش مصوبه‌ای داشت که براساس آن وزارت آموزش و پرورش موظف شد نظام درسی را براساس نتایج این آزمون که بسیار معتبر است اصلاح و بازنگری کند.
1- آزمون تیمز، مطالعه بین‌المللی روند پیشرفت ریاضیات و علوم در پایه چهارم ابتدایی و سوم راهنمایی و پرلز مطالعه بین‌المللی پیشرفت سواد خواندن یا همان درک مطلب است که توسط انجمن معتبر بین‌المللی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی (IEA) هر چهار، پنج سال یک‌بار بین کشورهای مختلف جهان برگزار می‌شود.
نتایج این آزمون‌ها به حدی معتبر است که موجب تغییر وزرا در برخی از کشورهای دنیا و حتی تغییر نظام آموزشی در برخی از کشورهای دیگر می‌شود. اینکه معاون وزیر آموزش و پرورش اعلام می‌کند برای ارتقای جایگاه ایران در آزمون تیمز می‌خواهیم دروس ریاضی و علوم در دوره‌های راهنمایی و دبیرستان را غنی‌سازی کنیم قدری عجیب است زیرا ارتباطی به دوره متوسطه ندارد.
2- به گفته کارشناسان، سطح آموزش در کشور ما یکسان نیست و در مدارس دولتی و غیردولتی سطح آموزش متفاوت است و مسئولان آموزش و پرورش نیز به‌خوبی به این موضوع واقف هستند. هم‌اکنون اغلب معلمان مجرب با مدارس غیردولتی همکاری می‌کنند و از طرفی امکانات و تجهیزات مدارس غیردولتی به هیچ وجه قابل مقایسه با مدارس دولتی عادی نیست، البته این فاصله در بین مدارس دولتی نیز به وضوح قابل مشاهده است.
روش‌های تدریس در مناطق مختلف و بین مدارس متفاوت است و با توجه به سلیقه معلم و امکانات واحد آموزشی انجام می‌شود و به‌نوعی دچار روزمرگی شده است و دوره‌های آموزشی ضمن خدمت که در گذشته برای معلمان برگزار می‌شد چندان مورد توجه نیست و آموزش و پرورش تنها به‌دنبال اجرای سیاست‌های سلیقه‌ای وزیر است، کتاب‌های درسی بدون طی دوره آزمایشی و ضوابط تعیین شده که سال‌ها رعایت می‌شده و نتایج مطلوبی نیز به‌دنبال داشته تغییر می‌کند.
همه امور همسو با تحول بنیادین در آموزش و پرورش جلوه داده می‌شود، محتوای کتاب‌های درسی با توجه به تغییرات ایجاد شده از توالی و انسجام لازم برخوردار نیست، با تلفیق کتاب‌های ریاضی اول و دوم ابتدایی، کتاب اول ابتدایی تدوین و بلافاصله تدریس آن آغاز می‌شود.
کتاب‌های پنجم ابتدایی و اول راهنمایی تلفیق و کتاب پایه ششم ابتدایی تدوین می‌شود که دانش‌آموزان از سال آینده تحصیلی به جای رفتن به دوره راهنمایی وارد پایه ششم ابتدایی شوند.در عین حال رویکردهای نوین آموزشی متناسب با محتوای درسی در همه مدارس اجرا نمی‌شود و اهداف جدید آموزش ریاضی و علوم تجربی به درستی تبیین نشده است، وقتی معلم امکان انجام ساده‌ترین آزمایش درس علوم برای دانش‌آموزان دبستانی را ندارد چگونه توقع داریم وضعیت ما در آزمون تیمز رشد داشته باشد.
در پروسه آموزش و پرورش ایران به‌علت بی‌توجهی و نپرداختن به فعالیت‌های عملی، آزمایشی و نیز آموزش رویکردهای فرایندی، اغلب دانش‌آموزان در بخش اهداف مهارتی و نگرشی دارای بنیه‌ای ضعیف هستند و قابل مقایسه با دانش‌آموزان کشورهای توسعه یافته نیستند.
3- غنی‌سازی محتوای دروس علوم و ریاضی مطابق با آزمون تیمز به نوعی نشان‌دهنده درک برداشت سطحی از جایگاه ایران در آزمون تیمز و پرلز است، غنی‌سازی فرایندی نیست که یک شبه یا چند ماه انجام شود و جایگاه ما در آزمون‌های بین‌المللی مانند تیمز و پرلز رشد چشمگیری داشته باشد.
غنی‌سازی کتاب‌های درسی اگر با استفاده از نظرات و تجارب کارشناسان و صاحب‌نظران و رعایت همه استانداردها و ضوابط انجام شود بخشی از فرایندی است که باید مانند حلقه‌های یک زنجیر انجام شود تا در نهایت منجر به پیشرفت و رشد شود.
خیال خام است که بپنداریم با تغییر کتاب‌های درسی علوم و ریاضی دوره‌های راهنمایی و متوسطه، جایگاه ما در آزمون‌های بین‌المللی تغییر خواهد کرد.
4- ما برای توجیه بسیاری از طرح‌ها می‌گوییم این طرح‌ها در کشورهای پیشرفته انجام شده و نتایج مثبتی داشته است. چرا برای ارتقای جایگاه ایران در آزمون‌های بین‌المللی به تجارب آنها مراجعه نمی‌کنیم تا بدانیم آنها در راه پیشرفت تنها به غنی‌سازی محتوای کتاب‌های درسی اکتفا نکرده‌اند.
کشورهای توسعه‌یافته آموزش و پرورش را اساس کار می‌دانند و در همه حال به این موضوع حیاتی توجه دارند و در برنامه‌ریزی‌ها نیز جایگاه ویژه‌ای دارد، هر کشوری در برنامه‌های آموزشی و پرورشی افق تعریف‌شده‌ای دارد و در آموزش علوم، ریاضی، زبان و... اهداف آموزشی مشخصی را پیگیری می‌کند.
البته ما در الگوبرداری از کشورهای توسعه‌یافته تنها به یک روی سکه بسنده می‌کنیم و روی دیگر سکه را هیچ‌گاه نمی‌بینیم.
به هر روی برای تربیت افرادی باسواد علمی بالا و درخور شأن ایران باید کار اساسی از دوره ابتدایی شروع شود زیرا اگر آموزش دانش‌آموزان از دبستان با رعایت همه ضوابط و استانداردها توأم باشد و اهداف نظام آموزشی و نیازهای آن به‌طور کامل مشخص باشد و همگام با تحولات جهانی و به‌دور از نگاه‌های سلیقه‌ای باشد یقننا به جایگاهی در شأن ملت ایران دست خواهیم یافت.
جالب اینکه یافته‌های ملی مطالعات تیمز و پرلز نشان می‌دهد که جایگاه و عملکرد ایران در همه دوره‌های تیمز همواره از میانگین عملکرد بین‌المللی به‌طور معناداری پایین‌تر بوده است.
