در چند سال گذشته، صادرات برخی از این محصولات به خارج از کشور نیز شروع شده است. با وجود این، هنوز فاصله زیادی تا رسیدن به نقطه مطلوب وجود دارد که به تلاش و حمایت همه‌جانبه سیاستگذاران و برنامه‌ریزان، مدیران، دانش‌پژوهان، تولیدکنندگان و بازرگانان در هر دو بخش خصوصی و دولتی نیاز دارد.
اگرچه هنوز محصولات زیست‌فناوری آنچنان که باید وارد بازار ملی و جهانی نشده است اما فعالیت‌هایی که در عرصه‌های آموزش و تأمین نیروی انسانی، پژوهش، تولید، تجارت و ایجاد زیرساخت‌ها انجام شده، آینده خوبی را در این عرصه به شرط مدیریت صحیح، هماهنگی ملی و حمایت کافی بخش دولتی و خصوصی برای کشور نوید می‌دهد. بنابراین همانطور که در اسناد کلان و بلندمدت کشور از جمله سند چشم‌انداز به توسعه این فناوری و سایر فناوری‌های پیشرفته و راهبردی توجه شده است و باتوجه به اهمیت روزافزون اقتصادی-اجتماعی فناوری‌های زیستی و اقتصاد زیستی در جهان، انتظار می‌رود رشد و توسعه این فناوری راهبردی در برنامه پنجم توسعه کشور به‌صورت بسیار قوی‌تر از برنامه چهارم مورد تاکید قرار گیرد.
هم‌اکنون مراکز علمی و صنعتی و دانش‌پژوهان بسیاری در این زمینه در حال فعالیت هستند که حاصل تلاش‌های ارزشمند آنها، ایجاد بسیاری از زیرساخت‌های موردنیاز از جمله تأمین تعداد زیادی نیروی متخصص، دستیابی به دانش فنی و تولید تعداد قابل‌توجهی از محصولات (کالا و خدمات) مهم برای رفع نیازهای مختلف کشور است. دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی- پژوهشی، پژوهشگران، شرکت‌های خصوصی، آزمایشگاه‌ها، مراکز رشد و پارک‌های فناوری از جمله ارکان فعال کشور در زمینه زیست‌فناوری هستند که با فعالیت‌ها و دستاوردهای خود، مرزهای دانش، فناوری و تولید تجاری را در این عرصه به‌پیش می‌برند. فعالیت حدود 80 مرکز علمی (دانشگاه، پژوهشگاه، پژوهشکده، مرکز پژوهشی و...) و بیش از 100 شرکت و مؤسسه خصوصی تولید‌کننده محصولات گوناگون (فراورده‌های زیستی نوین، مواد و تجهیزات و خدمات پیشرفته) از جمله توانمندی‌های علمی- صنعتی زیست‌فناوری در ایران است اما همانطور که اشاره شد به‌رغم توانایی‌ها و شایستگی‌های کافی، هنوز تا رسیدن کشور به نقطه مطلوب، فاصله فراوانی وجود دارد.
حذف مؤثر آلاینده‌های محیطی خطرناک از محیط‌زیست با استفاده از میکروارگانیسم‌های پالایشگر آلودگی و استفاده از فنون نگهداری ذخایر ژنتیک کشور از جمله کاربردهای بیوتکنولوژی در زمینه محیط زیست است. کاربردهای بیوتکنولوژی در صنعت که به تولید محصولات با صرف هزینه و انرژی کمتر، ضایعات اندک می‌انجامد و از همه مهم‌تر، کمترین اثر سوء بر محیط‌زیست را برجا می‌گذارد، باعث شد که از این فناوری به‌عنوان یکی از پاک‌ترین بخش‌های صنعت یادشود. بیوتکنولوژی همچنین تولید محصولاتی که قبلا از روش‌های دیگر امکان تولید آن وجود نداشته یا بسیار سخت و دشوار بوده‌است، را ممکن ساخته‌است.
پیشینه زیست‌فناوری در ایران
حدود ۳۰سال از عمر این فناوری جدید می‌گذرد و ایران نیز سرمایه‌گذاری‌هایی را برای تربیت نیروی انسانی و ایجاد چند مرکز تحقیقاتی آغاز کرده است. مؤسسه سرم‌سازی رازی و انستیتو پاستور از مؤسسات قدیمی ایران هستند که در زمینه تولید سرم و واکسن از زیست‌فناوری استفاده می‌کنند. اما نخستین مرکز تخصصی بیوتکنولوژی 2دهه پیش در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران شکل گرفت. بعد از آن مرکز ملی تحقیقات مهندسی ژنتیک و مؤسسات تحقیقاتی دیگر در بخش‌های مختلف به خصوص دانشگاه‌ها فعال شدند. در دهه۷۰ گروهی از سوی وزارتخانه‌های علوم، جهادکشاورزی و بهداشت و درمان به خارج اعزام شدند و با بازگشت این گروه، فعالیت‌های تحقیقاتی رونق گرفت. در سال۱۳۷۹ گروه بیوتکنولوژی به درخواست متخصصان و به دستور رئیس‌جمهور وقت، در وزارت علوم تشکیل شد و برنامه ملی بیوتکنولوژی نتایج فعالیت این گروه‌است.
