ولی در عین حال، ایشان با وجود آنکه راه معمولی و طولانی کثرت تعلیم و تعلم را به طریق عادی طی نکرده، حائز بالاترین منازل و مراتبِ علمی است و هرگز نمی‌توان گفت ایشان توانایی خواندن و نوشتن نداشته و از این موهبت محروم بوده‌اند؛ چنان که درباره حضرت امیر(علیه‌السلام) هم در تاریخ ثبت نشده که ایشان در جایی خاص، دروس اکتسابی را به‌صورت مکتبی فراگرفته باشند ولی در عین حال، بسیاری از کتابت‌ها و حتی کتابت قرآن و کتابت امور مربوط به پیامبر(صلی‌الله علیه وآله) و نگارش نامه‌ها را انجام می‌دادند. تاریخ زندگی حضرت فاطمه (س) درخصوص این مطلب (تعلم و نوشتن) صامت است ولی قراینی در زندگی ایشان وجود دارند که نشان می‌دهند ایشان خواندن و نوشتن می‌دانستند. در تاریخ آمده است که روزی حسنین (علیهما السلام) خطی را نوشتند و نزد مادر آوردند تا ایشان قضاوت کنند که کدام یک از دو خط نیکوترند. ایشان امر را به حضرت پیامبر(ص) و علی(ع) ارجاع دادند ولی در نهایت، آن بزرگواران نیز قضاوت امر را به‌وجود خود حضرت فاطمه زهرا(س) موکول کردند و این نشانه آن است که در این بانو، شایستگی حل و فصل چنین امر ظریف و مهمی را می‌دیدند.
یکی از نکات مهمی که درباره منزلت علمی حضرت فاطمه(س) باید گفت، مطلبی است که می‌توان از تعبیر بلند حضرت سجاد(علیه‌السلام) درباره حضرت زینب(س) استنباط کرد. حضرت سجاد(علیه‌السلام) درباره حضرت زینب(س) می‌فرمایند: «أنتِ بِحمد‌الله عالمه غیرمعلمه»؛ شما بحمدالله دانایی هستی که با تعلیم معمولی به علم و دانش دست نیافته‌ای.قطعاً این تعبیر و این تعریف درباره حضرت زهرا(س) بیشتر صدق می‌کند و ایشان عالمه غیرمعلمه است و علم ایشان خدادادی است. کسی که در روایات، به‌عنوان «محدثه» معرفی شده و فرشته با او سخن می‌گفته و حقایق را برای او بیان می‌کرده و ایشان املا می‌کرده و حضرت امیر(ع) می‌نوشته، قطعاً وجودی است که به گنجینه‌های علم لدنی راه دارد.
کسی که وجود مبارکش طبق شهادتِ روایات و زیارات، مهبط ملائکه الهی و محل نزولِ کلام و تکلم پروردگار بوده، مسلماً دارای مقامِ بلند «عالمه غیرمعلمه» است. حضرت زینب کبری(س) دارای عصمت صغری و حضرت زهرا(س) دارای عصمت کبری هستند و اگر مقاماتِ علوم لدنی و افاضات نوریه و اشراقیه علوم الهیه از لوازم مقام عصمت است، مسلما و به طریق اولی حضرت فاطمه(س) صاحب مقامات علوم غیرتعلیمی هستند.حضرت مریم(س) با فرشته‌ها هم صحبت بود و قرآن او را زنی برگزیده می‌داند: «إِن‌الله اصْطَفَاک وَطَهرَک وَاصْطَفَاک عَلَی نِسَاء الْعَالَمِین.» (آل‌عمران: 42) و در جای دیگری می‌فرماید: «یا مَرْیمُ اقْنُتِی لِرَبک وَاسْجُدِی وَارْکعِی مَعَ الراکعِینَ.» (آل‌عمران: 43) حضرت مریم(س) نخست برگزیده میشود و از لوازم اصطفا و عبودیت الهی این است که فرد همراز فرشتگان میشود. خداوند درباره گفت‌وگوی فرشته با مادر حضرت موسی(ع) هم می‌فرماید: «أَنْ أَرْضِعِیهِ فَإِذَا خِفْتِ عَلَیهِ فَأَلْقِیهِ فِی الْیم وَلَا تَخَافِی وَلَا تَحْزَنِی إِنا رَادوهُ إِلَیک وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِینَ.» (قصص:7)
این وحی توسط فرشته بود یا بی‌واسطه؟ بعضی‌ها گفته‌اند مگر میشود غیر از انبیا کسی با فرشته گفت‌وگو داشته باشد؟ بعضی از اهل سنت مخالفت می‌کنند و می‌گویند محال است فرشتگان با غیرانبیا تکلم داشته باشند. ولی این آیات نشان می‌دهند با اینکه این زن‌ها نبی نبودند ولی با فرشته وحی ارتباط داشتند.بنابراین، حضرت فاطمه(س) که مقام و منزلتش از زن‌های برجسته یاد شده در تاریخ برتر است، به طریق اولی از چنین مقام و منزلتی برخوردار بوده است. این مقامِ والا مقامی است برای بالاترین زن گیتی.
مرحوم علامه مطهری گاهی در جلسات طلبگی می‌فرمودند: بعید نیست حضرت فاطمه(س) مقامشان از ائمه هم بالاتر باشد؛ ائمه‌ای که مقامشان از انبیا بالاتر است؛ مقام حضرت فاطمه(س) از ایشان بالاتر است. من خودم این حدیث را ندیدم و نخواندم ولی این حدیث را یکی از علما از قول امام حسن عسکری(ع) نقل می‌کرد: «الفاطمه الحجه علینا»؛ حضرت فاطمه(س) حجت بر ما ائمه(علیهم‌السلام) است. وقتی ائمه اطهار(علیهم‌السلام) بر مردم حجتند و حضرت زهرا(س)حجت بر ائمه است، بنابراین، مقام علمی آن حضرت(س) را نمی‌توان دستِ‌کم گرفت؛ تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل.بنابراین اگر پیامبر (صلی‌الله علیه وآله) هزار باب علم را به امیرالمؤمنین(ع) تعلیم داده، می‌فرماید: «اَنَا مدینه العلمِ و علی بابُها»، اگر پیامبر (صلی‌الله علیه وآله) شهر علم و حضرت علی(ع) باب علم است، حضرت زهرا(س) از این باب باید جلوتر باشند و طبق این شواهد، حضرت صدیقه(س) باید از لحاظ علمی، مقام بسیار برجسته و بالایی داشته باشند.
