3دهه پیش و بعد از امضای پیمان صلح میان قاهره و تل‌آویو، روابط مصر و عربستان دچار تنش شد. اکنون بار دیگر این واقعه تکرار شده. درباره ریشه‌ها و پیامدهای این موضوع با حجت‌الله جودکی کارشناس مسائل مصر گفت‌وگو کرده‌ایم.
- ریشه تنش میان عربستان سعودی و مصر به چه مسئله‌ای برمی‌گردد؟
تنش اخیر ناشی از بازداشت تعدادی از شهروندان مصری در عربستان است و آخرین مورد آن بازداشت احمد الجیزاوی یکی از وکلای مدافع مصری است که وی وکالت بسیاری از این بازداشت‌شدگان را به‌عهده داشت. وی به هنگام سفر به عربستان برای ادای حج عمره، بازداشت شد. دولت عربستان اعلام کرده که الجیزاوی را به‌علت حمل مواد‌مخدر بازداشت کرده اما در واقع وی قربانی دفاع از موکلین زندانیان مصری در عربستان شده است.
- رابطه تنش به‌وجود آمده در روابط دو کشور با فضای انتخاباتی مصر چیست؟
در مصر، عربستان از گروه‌های سلفی و بومی یا همان وهابیون بومی طرفداری می‌کند و در این زمینه بسیار هزینه کرده است. این گروه در قالب حزب النور پس از انقلاب مصر وارد صحنه سیاسی این کشور شد. در جریان انقلاب، آنان با انقلاب مخالف بودند و اساسا از مبارک طرفداری می‌کردند. آنها با تشکیل حزب النور و کمک مالی عربستان و توزیع ارزاق میان مردم، توانستند حدود 25 درصد کرسی‌های پارلمان مصر را به دست گیرند.
این حزب برای انتخابات ریاست‌جمهوری حازم ابواسماعیل را معرفی کرد اما کمیسیون عالی انتخابات مصر صلاحیت وی را به‌علت تابعیت آمریکایی مادرش رد کرد. به هر حال، این تضاد میان عربستان و مصر وجود دارد. عربستان کمک‌های مالی فراوانی به حکومت مبارک و نظامیان مصری کرده و تمایل دارد که اینها با وی همراهی کنند. اکنون تنشی میان نظامیان مصری و عربستان وجود ندارد زیرا طنطاوی دو روز پیش از عربستان عذرخواهی کرد و معترضان را افرادی خودسر اعلام کرد. نظامیان هرچند علاقه‌مند به پول عربستان هستند اما طرفدارانش را دوست ندارند، زیرا طرفداران سعودی‌ها در مصر افرادی تندرو هستند و نظامیان نگرانند که تعادل موجود در مصر را به هم بریزند.
- عربستان در مصر جدید به‌دنبال چیست؟
طبیعتا عربستان اگر در حکومت آینده مصر نیروهای وفاداری داشته باشد می‌تواند سیاست‌های خود را اعمال کند. اینکه 25درصد از پارلمان در اختیار طرفداران عربستان است، همین قوت قلبی برای ریاض است. عربستان اگر بتواند در انتخابات ریاست‌جمهوری و سپس تدوین قانون اساسی دخیل باشد، این دو مورد آینده عربستان را در مصر تضمین می‌کند.
- رابطه مصر و عربستان با توجه به اینکه اخوان‌المسلمین در مصر به قدرت رسیده‌اند به کدام سمت‌وسو می‌رود؟
این نکته را باید در نظر گرفت که هرگونه تحول در مصر باعث تحول در جهان عرب می‌شود. عربستانی‌ها منتظر این هستند و می‌دانند اگر نظام مصر، انقلابی و دمکراتیک باشد، خودبه‌خود نسیم این تحول به عربستان خواهد رسید. از این‌رو به‌شدت با این مسئله مخالفند. فعالیت اخوانی‌ها در تمام کشورهای حوزه خلیج‌فارس به‌ویژه عربستان ممنوع است.
اخوانی‌هایی که روزی با عربستان همسو بوده‌اند اکنون اجازه فعالیت در این کشور را ندارند زیرا می‌ترسند حتی اگر اخوانی‌ها سر کار آیند باعث تحول در عربستان شوند. از این رو، تنها از حزب سلفی النور حمایت می‌کنند. اما همین حالا هم این نسیم به عربستان رسیده است چرا که تبادل اخبار و اطلاعات میان مردم کشورها زمینه ساز این مسئله می‌شود. عربستان اکنون از درون با چالش جدی مواجه شده است.
