مدتی است که توجه به دهانشویه‌ها بیش از گذشته شده است. وزارت بهداشت با هدف نهادینه کردن فرهنگ استفاده از دهانشویه و پیشگیری از پوسیدگی دندان‌های کودکان، تلاش کرده است که کودکان را در مدرسه با دهانشویه آشنا کند.
دکتر وردی، مدیرکل دفتر سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت در این باره می‌گوید: «ما سالانه 5 میلیون و دویست هزار بطری دهانشویه سدیم فلوراید در مدارس توزیع می‌کنیم که با همکاری مربیان بهداشت، کودکان از این دهانشویه‌ها در مدرسه استفاده می‌کنند.»
در این برنامه کودکان در مدرسه پیش از استفاده از دهانشویه، دندان‌هایشان را مسواک می‌زنند، سپس مطابق دستورالعمل روی بطری دهانشویه و زیرنظر مربی بهداشت، از دهانشویه استفاده می‌کنند.
در مدارس نظارت بر مدت زمان نگهداری دهانشویه در دهان و کنترل کودکان پس از استفاده از دهانشویه به مربیان بهداشت سپرده شده است، چرا که کودکان نباید تا نیم ساعت پس از استفاده از دهانشویه چیزی بخورند و یا دهانشان را بشویند.
معمولاً این برنامه یک بار در هفته انجام می‌شود و در طول ایام تابستان که مدارس تعطیل است، کودکان پس از آموزش و توجیه والدین، بطری دهانشویه را با خودشان به منزل می‌برند تا از آن استفاده کنند.
دهانشویه‌ها، از پیشگیری تا درمان
اگر به یکی از داروخانه‌های سطح شهر، سری بزنید انواع و اقسام دهانشویه‌ها را خواهید یافت که ممکن است در انتخاب دهانشویه مناسب سردرگم شوید. برخی از آنها حس طراوت و تازگی به دهانتان می‌بخشند و بوی بد دهان را از بین می‌برند، برخی دیگر نیز به دلیل داشتن ماده «فلوراید» می‌توانند از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری کرده و پوسیدگی‌های اولیه دندان‌ها را ترمیم کند.
برخی دیگر از دهانشویه‌ها نیز اثرات درمانی دارند و در کنترل بیماری‌های لثه مؤثرند. بطورکلی دهانشویه‌ها را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد: خوشبوکننده و درمانی.
دهانشویه‌های خوشبو کننده
این دهانشویه‌ها را شما می‌توانید بدون تجویز پزشک و بدون نسخه از داروخانه‌ها تهیه کنید. اگر گرفتار بوی بد دهان هستید، خرید یک بطری از این دهانشویه‌ها را به شما پیشنهاد می‌کنیم، چرا که این دهانشویه‌ها می‌توانند نفس شما را طراوت و تازگی ببخشند. برخی انواع این دهانشویه‌ها می‌توانند باکتری‌های دهان را کاهش دهند. فراموش نکنید اثر این دهانشویه‌ها کوتاه مدت است و بیش از 10 تا 15 دقیقه باقی نمی‌ماند.
بنابراین اگر از بوی بد دهان رنج می‌برید به فکر پوشاندن آن با دهانشویه نباشید شما باید علت اصلی بوی بد دهان را به کمک پزشک و دندانپزشک کشف کنید و در پی رفع مشکل باشید. بیماری‌های لثه، پوسیدگی دندان‌ها، سینوزیت مزمن، مشکلات دستگاه گوارش از دلایل اصلی ایجاد بوی بد دهان هستند.
دهانشویه‌های درمانی
این دهانشویه‌ها علاوه بر آثاری که دهانشویه‌های خوشبوکننده در دهان ایجاد می‌کنند اجزایی دارند که در درمان بیماری‌های دهان و دندان مؤثر هستند. این دهانشویه‌ها را حتماً پزشک یا دندانپزشک برای شما تجویز می‌کند. استفاده از این دهانشویه‌ها دستورالعمل ویژه‌ای دارد و شما نباید بیش از اندازه مجاز از آنها استفاده کنید، چون عوارضی مانند سوختگی و سوزش مخاط، تغییر رنگ دندان‌ها، و مسمومیت را به دنبال دارند.
دهانشویه‌های درمانی به دو گروه تقسیم می‌شوند: یک گروه از این دهانشویه‌ها که ضد باکتری است برای درمان بیماری‌های لثه و پس از جراحی دهان تجویز می‌شود و گروه دوم از این دهانشویه‌ها که با هدف پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها استفاده می‌شوند.
این دهانشویه‌ها حاوی فلوراید هستند و می‌توانند پوسیدگی را در مراحل اولیه متوقف کرده و ترمیم کنند و نیز از پوسیدگی بقیه دندان‌ها جلوگیری کنند. به کسانی که پوسیدگی دندان‌هایشان به کندی پیشرفت می‌کند توصیه می‌شود هفته‌ای یک بار، دهانشان را با دهانشویه فلوراید بشویند، ولی اگر پوسیدگی دندان‌هایتان بسیار سریع پیشرفت می‌کند، بد نیست یک شب در میان از این دهانشویه استفاده کنید.
انتخاب دهانشویه
شما می‌توانید دهانشویه‌های متفاوتی را انتخاب کنید. آب‌نمک ساده‌ترین دهانشویه‌ای است که می‌توانید در منزل تهیه کنید و برای تهیه آن کافی است نصف قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب ولرم بریزید. این دهانشویه فقط برای ضدعفونی دهان استفاده می‌شود.
در داروخانه‌های ایران، دهانشویه‌های ایرانی و خارجی در دسترس شما هستند. از دهانشویه‌های خارجی بازار ایران، اورال B و کلگیت و جوردن را می‌توان نام برد. این دهانشویه قیمتشان نسبت به انواع ایرانی گرانتر است.
در تولید دهانشویه‌های ایرانی گام‌های بلندی برداشته شده است و دهانشویه‌های متنوعی در بازار هستند که می‌توانید آنها را امتحان کنید و یکی را به سلیقه خودتان انتخاب کنید. نکته مهم این است که، شما از دهانشویه استفاده کنید. نوعش، بیشتر به سلیقه خودتان بستگی دارد.در ترکیبات دهانشویه‌های گیاهی، گیاه مسواک و گیاهانی مثل بومادران و نعناع استفاده می‌شود.
گیاه مسواک به دلیل میزان بالای کلراید موجب کاهش تشکیل پلاک میکروبی روی دندان‌ها می‌شود و عصاره بومادران نیز اثر ضد باکتریایی دارد به علاوه در کاهش خونریزی لثه مؤثر است. بعضی دهانشویه‌ها برای ضدعفونی دهان و کاهش پلاک باکتریایی هستند و ترکیبات ضدعفونی‌کننده دارند و بعضی هم حاوی فلوراید بیشتری هستند.
طرز استفاده
استفاده صحیح از دهانشویه‌ها هم راه و رسمی دارد. بنابراین برای اینکه بهترین نتیجه را از استفاده از دهانشویه‌ها ببرید مراحل زیر را به ترتیب اجرا کنید.
1 - مسواک بزنید. اولین قدم قبل از استفاده از دهانشویه‌ها، مسواک زدن است. مسواک زدن غذاها و پلاک میکروبی را از سطح دندان‌ها و لثه‌ها برمی‌دارد و سطح را آماده پذیرش مواد دهانشویه می‌کند.
2 - مقدار کافی از دهانشویه را مطابق دستور روی بطری یا تجویز دندانپزشک، درون در بطری دهانشویه بریزید. معمولاً از در بطری دهانشویه به عنوان پیمانه استفاده می‌شود و در دهان بریزید.
3 - دهانشویه را با فشار در دهانتان بچرخانید تا با تمام سطوح دندان‌ها و لثه‌ها و سطوح بین دندانی تماس یابد.
4 - معمولاً 30 ثانیه تا 1 دقیقه زمان برای نگهداشتن دهانشویه در دهان کافی است. پس از پایان این زمان باقیمانده دهانشویه را به بیرون تف کنید.
5 - پس از مصرف دهانشویه، حداقل به مدت نیم ساعت دهانتان را نشویید، غذا نخورید و مایعات ننوشید تا مواد مؤثر آن در تماس با سطح دندان‌ها و لثه‌هایتان باقی بماند.
