اما حقیقت این است که بیشتر ما تونل را به‌عنوان یک مسیر تردد برای عبور خودروها می‌شناسیم. اگر این برداشت از واژه تونل را قبول داشته باشیم، نخستین تصویر منطبق با این تعریف در ذهن بیشتر ما معطوف به تونل کندوان خواهد بود؛ تونلی که دقیقا 74 سال و 10 روز قبل افتتاح شد. در تمام این 74 سال گذشته تونل‌های متعدد دیگری در مسیرهای دسترسی شهرها و استان‌های کشور به یکدیگر ساخته شدند اما در چند سال اخیر تجربه دیگری از ساخت تونل آغاز شده که همان تجربه تونل‌سازی شهری است که این بار هم پایتخت در این عرصه جایگاه نخست را کسب کرده است؛ اولین تونل شهری تهران یا همان تونل رسالت که با تاخیری 76ماهه سرانجام در 24تیرماه 85 به بهر‌برداری رسید؛ تونلی 950متری که در روزهای اول بهره‌برداری تبدیل به یکی از جاذبه‌های شهری شده بود و هجوم شهروندان برای بازدید از این مسیر موجب ازدحام ترافیکی در بزرگراه رسالت شد.
حالا بعد از گذشت6 سال از آن زمان، مدیریت شهری تهران، ساخت تونل نیایش با طول تقریبی 6/7کیلومتر که البته با احتساب رمپ‌ها و دسترسی‌ها به 10کیلومتر نیز می‌رسد را در دست اجرا دارد. تونل بزرگ نیایش از حدود 700متری غرب بزرگراه کردستان آغاز و تا حدود 300متری شرق بزرگراه مدرس ادامه دارد.طبق برآوردهای صورت گرفته با خاتمه بزرگراه نیایش در تقاطع ولی‌عصر، بار ترافیکی تردد از غرب به شرق، وارد خیابان‌های ولی‌عصر، اسفندیار و بزرگراه مدرس می‌شود. همچنین برای تردد از شرق به غرب نیز بار ترافیکی بزرگراه صدر وارد بزرگراه مدرس و چمران شده و ترافیک سنگینی را به منطقه وارد می‌کند لذا به منظور حل مشکل ترافیکی منطقه این پروژه با 2تونل رفت و برگشت شرقی و غربی طراحی شده است.
به این ترتیب ترافیک عبوری از بزرگراه صدر از طریق تونل شرقی- غربی به صورت مستقیم به بزرگراه نیایش وارد می‌شود و ترافیک عمده بزرگراه نیایش در مسیر غرب به شرق از طریق تونل به‌طور مستقیم به بزرگراه صدر می‌رسد. از مهم‌ترین ویژگی‌های این تونل استفاده از روش NATM (New Austrian Tunneling Method) یا همان روش اتریشی ساخت تونل است. در این بخش نگاهی داریم به ویژگی‌های بخش‌هایی از تونل نیایش که شاید تا به حال نشنیده باشید.
2شاخه اصلی تونل نیایش در قسمت غربی پروژه یا همان ابتدای بزرگراه نیایش در کنار هم قرار دارند اما هرچه به سمت بزرگراه صدر پیش می‌روند فاصله آنها از یکدیگر بیشتر می‌شود به نحوی که در دورترین حالت این دو تونل 150متر از هم فاصله دارند. در ساخت تونل نیایش موارد ایمنی با دقت بسیار بالا رعایت شده است. این مورد برای آینده پروژه هم در نظر گرفته شده است به نحوی که بعد از ساخت تونل در هر 250متر یک اتاق اضطرار که مربوط به مباحث ایمنی مانند آتش‌نشانی، پلیس، تلفن و غیره است ساخته می‌شود.
عبارت NATM یا همان استفاده از روش حفاری اتریشی در ساخت تونل است. در این روش به خاک اجازه داده می‌شود با توجه به شرایطی که دارد سازه متفاوتی داشته باشد. یعنی گروهی از کارشناسان خبره در زمینه مهندسی تونل، ساخت‌و‌ساز و زمین‌شناسی با استفاده از تجهیزات پیشرفته‌ای که در اختیار دارند به بررسی و تجزیه و تحلیل شرایط خاک محل اجرای پروژه می‌پردازند. نتیجه این بررسی‌ها نیز این می‌شود که با استفاده از اطلاعات به دست آمده متناسب‌ترین تحکیمات سازه ای در قسمت تعیین شده نصب می‌شود. این سازه بتنی می‌تواند در فواصل مختلف، ویژگی‌های مختلفی داشته باشد. به‌طور خلاصه اینکه در این روش رفتارنگاری و پایش مدام سطح زمین و داخل تونل مبنای کار مهندسان است. در حال حاضر نیز تیمی متشکل از چند ده کارشناس خبره مشغول انجام وظیفه در این بخش از پروژه هستند.
بعد از حفر و تحکیم اولیه تونل عملیات آرماتور‌بندی دیواره اصلی تونل با استفاده از قالب‌های یکپارچه صورت می‌گیرد. این روش مزیت‌های بسیاری دارد که از جمله آنها می‌توان به ایمنی و امنیت بالای کار، کنترل مدام کیفیت کار انجام شده و صرفه‌جویی در زمان و هزینه اشاره کرد. همچنین 100درصد تونل نیایش با استفاده از آخرین تکنولوژی روز دنیا، آب‌بندی خواهد شد.
تونل نیایش به صورت دو‌تونل مجزا ساخته شده است. البته در ضلع غربی این پروژه تونل‌های مختلفی احداث شده که یکی از آنها تونل دسترسی از مسیر شرق به غرب به سمت مسیر بزرگراه کردستان جنوب است. فقط این بخش از تونل نیایش حدود 950متر و به اندازه تونل رسالت طول دارد و البته این مسیر فقط یک تونل فرعی است. فناوری NATM یا همان روش اتریشی ساخت تونل در این قسمت از پروژه نیز بسیار مفید فایده بوده است. همچنین قرار است از داخل این تونل‌ها، دسترسی به پارکینگ ملت که زیر پارک ملت ساخته خواهد شد نیز پیش‌بینی شود.
بد نیست این نکته را هم بدانید که در برخی قسمت‌ها که دو تونل به هم می‌رسند یا از هم جدا می‌شوند فضای بازی ایجاد می‌شود که در اصطلاح مهندسی به آن شاخه یا بازشو گفته می‌شود. در حال حاضر نیز بزرگ‌ترین بازشو در تونل نیایش دارای 19متر ارتفاع و 31متر عرض است که موجب می‌شود تا فضایی معادل 447مترمربع در مقطع تونل ایجاد شود.
پروژه عظیم تونل نیایش دارای 8کارگاه اصلی است. اما این کارگاه‌ها طوری ایجاد شده‌اند که حداقل اختلال ترافیکی را ایجاد کنند.
از دیگر نکات مهم در عملیات اجرایی این پروژه حضور تقریبی 3500نفر نیروی کار در طول شبانه‌روز است که در این کارگاه کار می‌کنند. به عبارت دیگر عملیات ساخت این پروژه تعطیلی ندارد.
بد نیست بدانید که عملیات عمرانی این پروژه در نخستین روز سال نو هم فعال بوده است. با این حضور فعال بوده که در حال حاضر 261 روز تا آغاز بهره‌برداری از تونل باقی مانده است. تونل نیایش با 5 دوراهه ورودی و خروجی مجزا ساخته می‌شود که دسترسی شهروندان را به تونل های این مسیر ممکن می‌کند. همچنین 7 شاخه تونل شمالی - جنوبی وجود دارد که در اختیار نیروهای عمرانی و عملیاتی قرار دارد.
این مسیرها در آینده هم برای دسترسی بهتر به مقاطع مختلف تونل توسط نیروهای عمرانی، عملیاتی و امدادی کاربرد خواهد داشت. یکی دیگر از مهم‌ترین و جذاب‌ترین ویژگی‌های تونل نیایش ارتفاع و عمق آن است. بخشی از سربار یا همان تاج تونل با سطح زمین 5متر فاصله دارد. این در حالی است که در بخشی دیگر از این پروژه، سربار تونل حدود 40متر از سطح زمین فاصله دارد.
