سیدمهدی شجاعی در گفت‌وگو با مهر با اشاره به اینکه در هیچ دوره‌ای پس از انقلاب اسلامی وضعیت کتاب و کتابخوانی مانند سال‌های اخیر با کاستی همراه نبوده است، گفت: واقعیت این است که مطالعه و کتابخوانی، چه به لحاظ کمی و چه به لحاظ کیفی، در چند سال اخیر دچار بیشترین لطمه و آسیب شده است. مقیاس مورد نظر من هم در بیان عبارت بیشترین، نمودار وضعیت مطالعه و نشر در سه دهه پس از انقلاب است. شجاعی افزود: بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین عامل افت مطالعه به لحاظ کمی ـ یعنی کاهش سرانه مطالعه ـ حذف یارانه از کاغذ برای چاپ کتاب بود که توسط وزیر پیشین ارشاد اعمال شد و همچنان ادامه دارد.
شعار یا توجیه این ماجرا نیز این بود که به جای اینکه کاغذ را به نرخ دولتی و با یارانه در اختیار ناشران قرار دهیم تا کتاب را با قیمت ارزان به دست مخاطب برساند، این یارانه یا مابه‌التفاوت را در قالب بن کتاب مستقیما به مصرف‌کننده می‌دهیم تا افزایش مثلا 200 درصدی بهای کتاب را بتوانند تحمل کنند. نویسنده کتاب «کمی دیرتر» افزود: با این سازوکار یارانه کاغذ حذف شده و قیمت کاغذ مصرفی کتاب از بندی 5 هزارتومان به 20هزارتومان رسید و میزان تأثیر این اختلاف قیمت کاغذ بر قیمت پشت جلد کتاب بر هیچ‌کس پوشیده نیست. اما حالا آن مابه‌التفاوت هنگفت که قاعدتا می‌باید تبدیل به بن کتاب شود و در اختیار اهالی کتاب و مطالعه قرار بگیرد، بر چه اساسی و در چه مکانی باید میان علاقه‌مندان به کتاب و مطالعه توزیع شود؟ این سؤالی است که ریشه همه ماجراها در آن نهفته شده است. نویسنده رمان «سقای آب و ادب» همچنین گفت: متأسفانه برخلاف واقعیت موجود، آمارها و گزارش‌های مسئولان همه‌‌چیز را مطلوب و رو به رشد نشان می‌دهد ولی رسیدن به واقعیت، کار دشواری نیست.
کافی است به‌طور آزمایشی آمار فروش کتاب را در جایی مانند نمایشگاه بین‌المللی کتاب از چند ناشر سؤال کنید و مقایسه‌ای با میزان فروش‌شان در سال‌های گذشته داشته باشید، آنگاه سیر نزولی فروش در سال‌های اخیر به‌ویژه سال‌جاری را به وضوح درمی‌یابید. شجاعی در پایان تصریح کرد: نکته دیگری که در این بررسی به ما کمک می‌کند تا به تأسف‌انگیز بودن وضع موجود پی ببریم این است که شاخص‌هایی مثل رشد جمعیت و کاهش بیسوادی و... را هم در بررسی خودمان درنظر بگیریم و فروش کتاب‌هایی مثل قرآن کریم و مفاتیح را هم از آمار مقایسه‌ای این بررسی خارج کنیم و البته کتاب‌های شبه اهدایی ناشران دولتی را در این محاسبات دخالت ندهیم تا به خوبی مشخص شود که چه بر سر وضعیت مطالعه و نشر در کشور ما آمده است.
