درباره این نتایج با حجت‌الله جودکی، کارشناس مسائل مصر گفت‌وگو کرده‌ایم.
- نتیجه رسمی انتخابات ریاست‌جمهوری مصر با پیش‌بینی‌‌ها متفاوت بود. این آرا را چطور ارزیابی می‌کنید؟
نتایج به دست آمده نامزدها خیلی به هم نزدیک است و آرای به دست آمده 2 نامزد راه یافته به مرحله دوم تنها حدود یک درصد با هم اختلاف دارد. یکی از مهم‌ترین مسائل در این انتخابات اقبال کم مردم و حضور تنها ۴۶ درصد واجدین شرایط پای صندوق‌های رای است. مسئله دیگر این است که انقلابیون در مقابل نظام سابق آرای یکدیگر را خرد کردند و باعث شدند تا یک نامزد وابسته به رژیم سابق بتواند به مرحله دوم راه پیدا کند. اگر آرای حمدین صباحی و عبدالمنعم ابوالفتوح به آرای محمد مرسی، نامزد اخوان‌المسلمین اضافه می‌شد مجموع آرای آنها به بیشتر از ۶۰ درصد می‌رسید.
راه یافتن احمد شفیق به مرحله دوم باعث نگرانی همه گروه‌های سیاسی درباره سرنوشت انقلاب این کشور شده است؛ چون آنها با انقلاب و تظاهرات نظام سابق این کشور را سرنگون کردند و اکنون از صندوق رأی نام یک نامزد وابسته به نظام سابق بیرون آمده که پیروزی او در مرحله دوم به معنای مشروعیت بخشیدن به یک وابسته نظام سابق است. این مسئله باعث اعتراض‌ها در مصر شده و گروه‌های سیاسی در تلاش برای اتحاد با هم هستند تا جلوی پیشروی نظام سابق را بگیرند. به‌نظر می‌رسد که در روزهای آینده هم ناآرامی‌ها گسترش خواهد یافت.
- احمد شفیق که به‌عنوان وابسته به نظام مبارک شناخته می‌شود چطور رأی بالایی آورد؟ به‌نظرتان آنطوری که برخی می‌گویند تقلبی صورت گرفته است؟
رأی احمد شفیق ناشی از چند مسئله است. نظامیان پول هنگفتی برای تبلیغات او خرج کردند و همه خانواده نظامی‌های این کشور را تشویق کردند به او رأی دهند. قبطی‌ها و طرفداران نظام سابق هم به شفیق رأی دادند. بخشی هم به خاطر تبلیغات گسترده درباره اینکه شفیق تنها کسی است که می‌تواند امنیت و اقتصاد را بهبود ببخشد بازمی‌گردد. وضعیت امنیتی و اقتصادی مصر پس از سقوط رژیم مبارک کاملاً به هم ریخته و این برخی‌ها را نگران کرده است. در انتخابات خرید و فروش رأی بوده اما در این رای‌گیری تقلب سازمان‌یافته وجود نداشته است. ناظران بین‌المللی بر این انتخابات نظارت داشتند.
- طرفداران احمد شفیق او را تکنوکرات می‌خوانند و ادعا می‌کنند او از عناصر رژیم مبارک نبوده است. مواضع و جهت‌گیری‌های او چگونه است؟
احمد شفیق نظامی است و سال‌ها فرمانده نیروی هوایی مصر بوده است. بعد از آن در رژیم مبارک وزیر راه و ترابری بوده و آخرین تیمش نخست‌وزیری رژیم مبارک بوده است. او را نمی‌توان تکنوکرات به حساب آورد و در اینکه از عناصر نظام سابق به حساب می‌آید شکی نیست. مواضع او هم دقیقاً در مسائل مختلف از جمله در رابطه با اسرائیل و آمریکا هم جهت با نظام مبارک است.
- میزان مشارکت مردم پایین‌تر از حدی بود که پیش‌بینی می‌شد. به‌نظرتان چه شد که بیشتر از ۵۰ درصد واجدین شرایط ترجیح دادند به پای صندوق‌های رأی نروند؟
فهمی الهویدی در مقاله‌ای در توضیح این مسئله اعلام کرده که اخوان المسلمین یک مقداری انحصارگرایانه وارد انتخابات شد و این یکی از علت‌های پایین بودن مشارکت بوده است. اینکه برخی می‌گویند نبود رهبری منسجم باعث این مسئله شده ارتباطی به این موضوع ندارد. اخوانی‌ها در انتخابات پارلمانی بیشترین آرا را به‌دست آوردند اما یکی از اشتباهاتشان این بود که ابتدای راه اعلام کردند که در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت نمی‌کنند. در میانه راه اما با نگرانی اعلام کردند که تصمیم‌شان عوض شده که این مسئله باعث عکس‌العمل‌هایی شد. به‌ویژه اینکه ابوالفتوح را هم که از نیروهای سابق خودشان بود قبول نکردند که باعث شکستن آرای آنها شد.
- در مرحله دوم با این شرایط چه کسی می‌تواند پیروز شود؟
در اینکه محمد مرسی در مرحله دوم انتخابات رأی بالاتر را می‌آورد شکی نیست مگر اینکه اتفاقاتی رخ دهد که جو جامعه به‌شدت ملتهب شود و اختلاف‌ها میان حمیدین صباحی، ابوالفتوح و مرسی را به حدی برسانند که آنها قادر به همکاری نشوند. به‌طور طبیعی آرای این دو نفر در مرحله دوم به مرسی می‌رسد و او پیروز می‌شود. اگر اختلاف‌ها بالا بگیرد و نتیجه‌ای غیراز این به دست بیاید ناآرامی‌ها در مصر را به‌دنبال خواهد داشت. چون اکثریت مصری‌ها حاضر نیستند که یکی از عناصر رژیم سابق نامش از صندوق رأی بیرون بیاید و مشروعیت پیدا کند. جهت اعتراض‌ها اکنون علیه شورای نظامی حاکم است اما نظامیان نشان داده‌اند که توانایی ایجاد چنددستگی در میان گروه‌ها را دارند.
نظامیان می‌خواهند تا جایی که می‌شود آرای مرسی خرد شود تا احمد شفیق به ریاست‌جمهوری برسد. رسیدن احمد شفیق به قدرت به معنای تطهیر چهره نظام مبارک است. نظامیان از راه‌های مختلفی مانند درگیری قبطی‌ها و مسلمانان، درگیری ناصری‌ها و اسلامگراها ممکن است استفاده کنند اما بعید است بتوانند به نتیجه مورد نظر خود برسند. به هر حال در کشوری مانند مصر تمرین دمکراسی پیش از این وجود نداشته است.
