به گزارش مهر، شور و هلهله در سال 26 هجری قمری، خانه امام علی(ع) اول امام شیعیان و " فاطمه ام البنین" را فراگرفته بود و نگاه همگان به سخاوت لبان مولا بود تا انتخاب نام طفل را نظاره کنند و شیرینی اولین کلام او را بیابند.
امام علی(ع) اذان و اقامه را در گوش جان فرزندش زمزمه کرد و با واژه ای مهر آفرین و روح افزا نام فرزند خود را بیان فرمود: "عباس" یعنی شیر بیشه شجاعت و قهرمان میدان نبرد، دلاوری از شجاعان اسلام، قهرمانی که در برابر باطل و ستم عبوس و خشمگین است و در مقابل خیر و نیکی شادان و متبسم.
روزهای طفولیت عباس(ع) در حالی آغاز شد که پدر گرانقدر او چون آینه معرفت، ایمان، دانایی و کمال در مقابل او قرار داشت. گفتار الهی و رفتار آسمانی علی(ع) تاثیری عمیق بر وی نهاد.
عباس (ع) در کودکی از دریای بی کرانه معرفت وجود پدرش درس می گرفت. امیرمومنان علی(ع) پرورش و تکامل فرزندش را چنین توصیف می کند: همانا فرزندم عباس در کودکی علم آموخت و به سان نوزاد کبوتر که از مادر آب و غذا می گیرد از من معارف فرا گرفت.
عباس فرزند پاکدل علی(ع) در مدت 14 سال وچهل و هفت روز که با پدر زیست، همیشه در حرب و محراب وغربت و وطن، در کنار او حضور داشت. در ایام دشوار خلافت لحظه‌ای از او جدا نشد و آنگاه که در سال 37 هجری قمری جنگ صفین پیش آمد، با آنکه حدود دوازده ساله بود حماسه جاوید آفرید.
چشمگیرترین القاب حضرت عباس(ع) لقب "سقا" است که جلوه رحمت و عطوفت دلاوری بزرگ را به نمایش می‌گذارد. وقتی خاندان امام و حجت خدا در آتش جانسوز عطش می‌سوختند و کودکان صدای العطش سر می‌دادند، یگانه دلاوری که چهار مرتبه، از دومین روز محرم تا آخرین شب زندگانی خویش،آب به خیمه‌های حسینی رساند قمر بنی هاشم(ع) بود.
او با شجاعتی کم نظیر، به سربازان اطراف فرات حمله می‌برد. به سان شیری، روبهان پلید را به این سو و آن سو می کشاند. آب فرات را به دست منظران امیدوار می رساند و سرانجام در راه سقایت،خود تشنه کام شربت شهادت نوشید.
حضرت عباس سیمایی سپید و سیرتی سبز و نورانی داشت درخشش چهره و چشمگیری نگاه،ابهتب بسیار به وی بخشیده بود، بهره مندی بسیار از جمال و جلال و با شکوهی صفات،لقب "قمربنی هاشم" را به وی بخشیده بود؛ زیرا همگان او را چون ماهی فروزان می دانستند که در خاندان بنی هاشم می درخشید.
"باب الحوائج" لقبی است که در آسمان وجود حضرت عباس(ع) به سان اختری تابناک چشم می خورد. این لقب نشان از برآوردن خواسته ها و حاجات علاقمندان آن حضرت دارد.
"طیّار" این لقب بیانگر صحیفه‌ای از مقام و موقعیت حضرت عباس(ع) در بهشت جاویدان است، چرا که طیار ، پروازکننده ای در فضای عالم قدس و درجات و مقامات والای جنت است.
" اطلس" آینه ای از صفات برجسته و چشمگیر حضرت عباس(ع) است. واژه ای که دلاوری بسیار و شجاعت فراوان آن عزیز را گوشزد می کند. ز یرا صفوف دشمن با دلیری حضرت شکافته می شد و انبوه سربازان و رزم آوران با یورش مردانه آن دلاور به تنگ می آمد و بعضی جسارت بسیار عباس(ع) در برابر زشتی های دشمن را موجب این نام شمرده اند.
امام صادق(ع) در زیارت عموی خود حضرت ابوالفضل می فرماید:" سلام بر تو‌ای بنده صالح خدا.
حضرت با این توصیف دلنشین، حلقه ای طلایی بین عباس(ع) و خداوند متعال بیان می کند تا بدین طریق اتصال او را با مبدا لایزال الهی ترسیم کرده، مقام والای وی را گوشزد کند.
حضرت ابوالفضل پرچمدار کربلا بود، برقرای پرچم در هر سپاه نشان حیات و نظم سپاه است و پرچمدار از مقامی بلند بهره مند است، زیرا نظام لشکر و رزمندگان به دست اوست. آنگاه که علم ثابت و پابرجاست، پیام سرافرازی سربازان و برقرای سپاه نمایان است. از این رو عادت عرب از دیرزمان، افتخار به نشان ها و پرچم های خود بوده و آن رابرترین دلیل پیروزی خویش می شمرده است.
مقام اول هر قبیله پس از فرماندهی کل قوا صاحب بیرق و علمدار محسوب می‌شد.
امام حسین(ع) هنگام خروج از حجاز، بیرقی برافراشت و آن را به دست برادرش حضرت عباس(ع) داد. از آن روز تا واپسین لحظه های حیات عباس(ع) علم همچنان برافراشته باقی ماند. آنگاه که حضور عباس(ع) در قلب سپاه نور ضرورت داشت و هجوم وی به دشمن لازم بود. حضرت با جوانمردی و دلاوری به لشکر عمر سعد حمله می‌کرد. با رجزهای مختلف نام علی(ع) و حماسه های جاوید علوی را زنده می ساخت و به قلب سپاه باز می‌گشت.
عباس با ایمان و یقین راسخ به حق و ولایت برداری از برادرش حسین(ع)، درس ایثارگری، شجاعت، امانت داری، وفاداری، پاسداری از دین، خویشتن داری، جهاد با نفس، آزادگی و رزم آوری را به مردان و زنان عالم آموخت.
روز ولادت حضرت ابوالفضل (ع) در ایران به عنوان روز جانباز نامگذاری شد تا بهانه‌ای شود بدین طریق از زحمات جانبازان تقدیر و تجلیل شود.
