مرد پرتغالی از همان ابتدای حضورش روی نیمکت تیم ملی بازیکنان بسیاری را به اردوی تیم ملی فراخواند و خیلی زود به این نتیجه رسید که تیم ملی نیاز به داشتن نیروهای جوان دارد. کیروش که در قامت یک مربی دوراندیش در فوتبال ایران ظاهر شده، فراتر از مربیان قبلی تیم ملی فکر کرد و گفت که تیم ملی نباید در جامجهانی برزیل برای بقیه تیمها زنگ تفریح باشد. او معتقد است که بازیکنان فعلی تیم ملی در جامجهانی بازیکنان پا به سن گذاشته خواهند بود و نمیخواهد تیم ملی در آینده دچار فقر بازیکن شود؛ «بههیچوجه نمیخواهم در جریان جامجهانی۲۰۱۴ در شرایطی مشابه سرمربی تیم ملی کرهشمالی قرار بگیرم و مطمئن باشید در طول ماههای منتهی به این رقابتها ازتمام تلاش و توان خود برای ساختن یک تیم ملی خوب بهره خواهم برد».
کیروش البته در روزهایی چنین صحبتهایی را به زبان میآورد که بهنظر میرسید روی بازیکنانی مثل علی کریمی هم حسابی باز نکرده بود اما با شروع مسابقههای مقدماتی جامجهانی و هنگامی که مرد پرتغالی ترکیب اصلی تیمش را به زمین میفرستاد، مشخص شد که او روی بازیکنان باتجربه تیم ملی حساب بیشتری کرده است.
مجید جلالی بر این باور است که صرفا با حضور کارلوس کیروش روی نیمکت تیم ملی همه ضعفهای فوتبال ملی ایران اصلاح نمیشود. این کارشناس فوتبال معتقد است: «اینطور نیست که اگر بهترین مربی دنیا را بیاوریم همه مشکلاتمان حل شود. این مسئله باید در تیمهای پایه و لیگ ما دنبال شود. در فوتبال پایه باید عمیقتر کار کنیم. سالهاست در دفاع کنارهها مشکل داریم چون بازیکن در این پست نساختهایم».
اکنون که تیم ملی به مرحله نهایی مقدماتی جامجهانی رسیده و در دو مسابقه نخست خود چهار امتیاز کسب کرده، آیا میتواند به بازیکنان جوان اطمینان کند؟ حسین عبدی، کارشناس فوتبال دراینباره میگوید: «کیروش در حالحاضر از بازیکنانی استفاده میکند که به پختگی لازم رسیدهاند و اگر از این بازیکنان الان استفاده نکند، چه زمانی باید بازی بگیرد؟ در کنار این بازیکنان اگر گاهی بازیکنان جوان هم مورد استفاده قرار بگیرند، تیم ملی ما آینده خوبی میتواند داشته باشد».
البته از بازیکنان فعلی تیم ملی گاهی انتقاد هم میشود. بعد از آخرین مسابقه تیم ملی مقابل قطر برخی بر این باور بودند که جواد نکونام عملکرد ضعیفی داشت و اینکه کیروش میتوانست این بازیکن را تعویض کند اما این اتفاق رخ نداد و عبدی معتقد است که سرمربی تیم ملی مقصر نیست. او عنوان میکند: «تیم ملی بزرگسالان هیچگاه نمیتواند یکباره بازیکنان باتجربه را کنار بگذارد و بازیکنان جوان را به ترکیب تیم اضافه کند. این کار شدنی نیست تا زمانی که بازیکن جایگزین پرورش نیافته باشد. واقعیت این است که خیلیها حرف میزنند، خوب هم حرف میزنند ولی جایی که باید کار کنند، کاری انجام نمیدهند. اگر رفتهرفته میانگین سنی بازیکنان تیم ملی بالا میرود، بدون اینکه ما مثل سابق ستاره نداشته باشیم، دلیلش را نباید در تیم ملی جستوجو کرد».
او تأکید میکند که برای رسیدن بازیکنان جوان و با استعداد به تیم ملی راهکار وجود دارد؛ راهکاری که فدراسیون فوتبال اعتنایی به آن نمیکند. البته تیمهای ملی پایه ایران معمولا در رویدادهای بزرگ آسیایی حضور دارند و مربیانی چون علی دوستی نامشان بهعنوان مربیان استعدادیاب مطرح است اما چرا در تیم ملی بزرگسالان ستارههای تیمهای پایه دیده نمیشوند؟
حسین عبدی معتقد است: «درست است که ما تیمهای ملی پایه داریم اما به خوبی از آنها استفاده نمیکنیم. به غیرازچند باشگاه بقیه بهدنبال ستارهها هستند. در واقع کمتر کسی به بازیکنان جوان بها میدهد؛ مثلا در کشورهای دیگر بازیکنان جوان 18-17 سال هستند ولی در اینجا جوانهای ما 23-22 سال هستند. اگر ما بازیکنان 17 ساله داشته باشیم که دقایقی برای تیمهای بزرگسال بازی کنند، دچار فقر بازیکن نمیشویم».
مجید جلالی معتقد است: «کیروش از همه ظرفیتهای موجود حداکثر استفاده را میکند. استفاده از ماهینی، ابراهیمی و پولادی نشانههای خوبی است. مطمئنا کیروش مشکلاتی که در تیم ملی هست را میداند. در ازبکستان مشکلاتی داشتیم که در مسابقه با قطر این مشکلات کمتر شده بود. او برای حل شدن مشکلات عمده تیم ملی نیاز به زمان طولانی دارد».
اما چرا کارلوس کیروش نمیتواند از بازیکنان جوان بیشتری در ترکیب تیم ملی استفاده کند؟ حسین عبدی در جواب این پرسش چنین دلیل میآورد: «واقعیت این است که بازیکنان فوتبال ایران سردرگم هستند. آنها در همه سالهایی که در فوتبال ایران بازی میکنند، تمرینات مختلفی را انجام میدهند. یعنی نوع تمریناتشان از همان تیمهای پایه تا بزرگسالی متفاوت است و همین مسئله به بازیکن آسیب میزند. یعنی در ایران نوع تمرینات و تفکر مربیان با هم فرق میکند؛ مثلا در کشورهای دیگر نوع حرکت بازیکن در سیستمهای مختلف باید یکی باشد. اما در اینجا بدین شکل نیست».
او ادامه میدهد: «باشگاهها در حال حاضر هزینههای بسیاری صرف خرید ستارهها میکنند و اگر 20درصد از این هزینهها را صرف استعدادیابی بازیکنان کنند، در سالهای آینده بازیکنان جوان و کمسن و سال در ترکیب تیمهایشان خواهند داشت؛ بدون اینکه بخواهند هزینههای هنگفت داشته باشند. اگر هر باشگاه آکادمی داشت، امروز دست کیروش بازتر بود و میتوانست از بازیکنان زیادی در ترکیب تیمش استفاده کند».
اگر تیم ملی به جامجهانی صعود کند و در مرحله نهایی این مسابقات حضور داشته باشد، به عقیده مجید جلالی بعد از جامجهانی برزیل اکثر بازیکنان تیمملی بالای 34 سال سن خواهند داشت و تیم ملی بازیکنان خوب جایگزین نخواهد داشت. او میگوید: «این چرخه تولید نیست که تیم ملی نوجوانان یا جوانان را انتخاب کنیم و سپس دو سال آنها را در اردو نگه داریم و فکر کنیم تولید کردهایم.
وقتی تولیدات خوبی نداریم چرا از نظر فنی از تیم ملی بزرگسالان انتظار داریم؟» با همه اینها، کارلوس کیروش تلاش بسیاری میکند تا تیم قدرتمندی داشته باشد. اگر برانکو در 4 سالی که بهعنوان سرمربی تیم ملی روی نیمکت نشست تنها فریدون زندی را از فوتبال آلمان به تیم ملی آورد، کیروش در کمتر از دو سال دو بازیکن ایرانیالاصل را به تیم ملی دعوت کرده است. اشکان دژاگه، مهاجم وولفسبورگ یکی از بازیکنانی است که در ماههای گذشته به تیم ملی ملحق شده و عملکرد قابلقبولی هم در ترکیب تیم ملی داشته است. امید نظری دیگر بازیکن ایرانیالاصلی است که به اردوی تیم ملی دعوت شده و جالب اینکه او جوانترین بازیکن تیم ملی بهحساب میآید. نظری بازیکن 21 ساله تیم ملی است و بعد از او احسان حاجصفی قرار دارد. کریم انصاریفرد با 23 سال سن از بازیکنان جوان و آیندهدار فوتبال ایران محسوب میشود. اما علی کریمی با 34 سال سن مسنترین بازیکن تیم ملی بهحساب میآید و اگر تیم ملی به جامجهانی صعود کند، او در مرحله نهایی جامجهانی 36 ساله خواهد بود.