سید اسدالله جولایی، رئیس ستاد دیه کشور از افزایش روزافزون زندانیان مهریه خبر داده و گفت: 12هزار و 500 زندانی بدهکار دیه در زندانهای کشور حضور دارند و تعداد زندانیان مهریه و چکهای بلامحل نیز روزبهروز بیشتر میشود. 10روز قبل(آخر خردادماه) آیتالله صادق لاریجانی، رئیس قوه قضاییه، اعلام کرده بود که افراد معسر در پرداخت مهریه را نمیتوان در حبس نگاهداشت.
اگر کسی محکوم شود و دستگاه قضایی و قاضی، مالی از وی پیدا نکند اینجا به شخص مراجعه میکنند و او میگوید ندارم. حالا این فرد به حبس میرود تا صحت ادعایش ثابت شود. برای نمونه بحث مهریه مطرح است که اغلب افراد میزان آن را بالا تعیین کرده و برای خود و دستگاه قضا ایجاد مشکل میکنند که تا اثبات معسربودن مرد، وی امکان دارد در زندان بماند. ممکن است فرد دو یا سهماه برای اثبات معسربودن به زندان بیفتد درحالیکه یک روز در زندان ماندن نیز خسارات زیادی به بار میآورد. اغلب افرادی که برای مهریه به زندان میافتند افراد محترمی هستند. او در یک برنامه زنده تلویزیونی توضیح داده بود که این موضوع مشکل قابل توجهی در محاکم ماست.
شرعا افرادی که معلوم است معسر هستند نباید به زندان بروند. فتاوای برخی مراجع هم این است که این افراد را به زندان نیندازیم. در قانون آمده است که اگر شخص از پرداخت دین امتناع کرد باید به زندان برود؛ این درحالی است که فرد توانایی پرداخت دین را داشته باشد. رئیس قوه قضاییه با تأکید بر اینکه مهریه به یک حربه تبدیل شدهاست گفته بود که متأسفانه از این موضوع برخی افراد بهعنوان حربه استفاده میکنند. این موضوع یک رویه در دستگاه قضا شده بود که در جلسات مسئولان عالی قضایی، همه را قانع کردیم که به زندان افتادن فرد جزو مفاد این قانون نیست.
110سکه یا بیشتر
براساس رویه قضایی که سالهاست بر دادگاههای خانواده حاکم است، زن میتواند مهرش را درخواست کند، یعنی اگر زنی تعدادی سکه (هر تعداد) مهریهاش بوده باشد میتواند از دادگاه تقاضا کند تا مرد رامجبور به پرداخت مهریهاش کنند، در این شرایط اگر مرد توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد ممکن است زندانی شود، اما چندی پیش این رویه تغییر کرد، تعداد سکههای مهریه زن هر چه باشد مرد فقط مکلف میشود که 110سکه را به زن پرداخت کند.
در این شرایط اگر مرد ناتوان از پرداخت 110سکه باشد با یک بدهی برابر 110سکه (و نه تمام مهریه زن) به زندان میافتد. پس هر گاه مرد زندانی بتواند 110سکه را پرداخت کند از زندان آزاد میشود؛ ضمن اینکه درصورت قسطبندی مهریه نیز همچنان مرد مکلف به پرداخت قسطی همان 110سکه است. در این شرایط اگر مهریه زنی 500سکه باشد تکلیف 390سکه باقیمانده مشخص نشده است. آیا ممکن است زن پس از دریافت 110سکه نخست برای بار دوم 110سکه دیگر درخواست کند یا خیر؟
20هزار داماد میهمان زندان
اسدالله جولایی رئیس ستاد دیه اعلام کرده که مهریههای بالا سبب شده تا 20هزار کانون خانواده در سالهای 89 و 90 از هم پاشیده شود و در حال حاضر 20 هزار مرد با شکایت همسرانشان به دلیل عدم پرداخت مهریه راهی زندان شده اند. او با طرح این سؤال که چرا مردم مهریههای بالاتر از حد توان زوج تعیین میکنند؟ خواسته تا مردم برای تعیین مهریه دقت بیشتری به خرج دهند.
چرا مهریه؟
مهریه هنگام عقد معمولا با توافق دو طرف تعیین و در سند ازدواج ثبت میشود. رضایت مرد هنگام تعیین مهریه به معنی پذیرفتن مسئولیت میزان تعیین شده نیز خواهد بود، اما نکته جالب اینجاست که هنگام طلاق گروه زیادی از مردان توانایی کافی برای حل این مشکل را ندارند. این ناتوانی سبب شده است تا مسئولیت مردان متأهل به نوعی بر دوش دستگاه قضا، ستاد دیه و مردم خیر بیفتد و همه دست بهدست هم بدهند تا مشکل را حل کنند.