یکشنبه ۱۱ تیر ۱۳۹۱ - ۰۵:۲۳
۰ نفر

نیلوفر قدیری: مصر روزهای سرنوشت‌سازی را می‌گذراند. 16‌ماه از انقلابی که به سرنگونی حسنی مبارک منجر شد می‌گذرد اما تغییر ساختار 30ساله حکومت مبارک و سنت‌های چندصدساله حکومت فرعونی مصر خیلی بیشتر از اینها زمان می‌برد.

پرچم مصر


مبارک
سرنگون شده اما نظامیان که در دهه‌های گذشته همواره پست ریاست‌جمهوری و همه ارکان‌قدرت‌ و اختیارات سیاسی- اقتصادی را در کشور در اختیار داشته‌اند، اکنون به راحتی به پادگان‌ها بازنمی‌گردند. به همین دلیل است که با گذشت یک سال و نیم از انقلاب مصر، این کشور اکنون نه پارلمان دارد و نه قانون اساسی. هنر سیاستمداری اخوان‌المسلمین و محبوبیت آن میان مردم، در کنار فشار خارجی، باعث شد که سرانجام نظامیان با تأخیر و بی‌میلی به اعلام نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری تن دهند؛ اما رئیس‌جمهوری که همه اختیاراتش را فردای برگزاری انتخابات از او سلب کردند.

اکنون همه نگاه‌ها در جهان عرب و در خاورمیانه و شمال آفریقا به مصر است. کشمکش میان نخستین رئیس‌جمهور غیرنظامی و اسلامگرای مصر با نظامیان قدرتمند این کشور برای تقسیم قدرت، هم سرنوشت و آینده سیاسی مصر را رقم می‌زند و هم تکلیف خیلی از موضوعات دیگر را روشن می‌کند؛ موضوعاتی چون نقش و حضور ارتش در سیاست در کشور های منطقه،جایگاه سیاسی افراطیون سلفی، مشروعیت پادشاهی‌های عربی و آینده کشورهایی چون لیبی که در انتظار برگزاری انتخابات هستند. همین باعث شده که تحولات مصر با دقت بسیار مورد توجه جهان قرار گیرد.

در پیش‌بینی درباره آینده تحولات مصر دو سناریو را با توجه به موقعیت جغرافیایی و سابقه تاریخی مصر می‌توان تصور کرد؛ سناریوی پاکستان یا ترکیه. در پاکستان نظامیان همواره سایه سنگین خود را در سیاست حفظ کرده‌اند. دلیل این امر احساس خطر همیشگی این کشور از سوی هند بوده ‌است. ارتش پاکستان در طول دهه‌های گذشته یا علیه دولت کودتا کرده و قدرت را در دست گرفته یا مانند این روزها با اعمال فشار، اراده خود را به دولت غیرنظامی تحمیل کرده‌است. این رویارویی در سایه جنگ افغانستان و فشارهای آمریکا، همچنان ادامه دارد و پاکستانی‌ها هر روز با رویای یک دولت باثبات به خواب می‌روند و با کابوس انتظار وقوع کودتا بیدار می‌شوند.

در ترکیه نظامیان در نیم قرن گذشته چهار بار کودتا کرده‌اند. بهانه آنها برای کودتا به خطر افتادن پایه‌های سکولار قانون اساسی ترکیه بوده‌است. در ترکیه هم مانند مصر اسلامگرایان مقابل نظامیان قرار داشتند. اکنون 15سال بعد از آخرین کودتای نظامیان، معادله قدرت در ترکیه عوض شده‌است. اسلامگرایان ترکیه در ابتدای دهه 2000حزبی جدید تشکیل دادند و این بار با شعار تغییر معیشت مردم و تقویت جایگاه ترکیه در جهان، وارد عرصه سیاست شدند.آنها ابتدا با نظامیان مدارا کردند تا بعد از دوپیروزی بزرگ انتخاباتی و بهبود چشمگیر شاخص‌های اقتصاد کشور و معیشت مردم و بعد از تقویت جایگاه ترکیه در سیاست خارجی، به سراغ حریف قدر قدیمی رفتند تا حساب همه کودتاها را یکجا تسویه کنند. اکنون از هر پنج ژنرال ترکیه یکی به اتهام تلاش برای کودتا در سال‌های گذشته، در زندان است. اسلامگرایان ترکیه، ژنرال‌های قدرتمند این کشور را که بعد از ارتش آمریکا دومین ارتش ناتو است، تسلیم کردند.

اخوان‌المسلمین مصر در ماه‌های گذشته نشان داده که بازی در زمین سیاست را خوب می‌داند؛ چانه‌زنی می‌کند، هر جا لازم باشد برای عبور از بحران و جلوگیری از شکست خوردن و حذف شدن امتیاز می‌دهد تا از مرحله بحرانی بگذرد و به مرحله بعد برسد. یک هفته حساس و نفسگیر بعد از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری تا اعلام نتیجه انتخابات و مذاکراتی که در این یک هفته میان اخوان و نظامیان برگزار شد، مهارت سیاستمداری اخوان‌المسلمین را نشان داد. آنها به بهای ناامید کردن گروهی از طرفدارانشان، اتهاماتی چون سازش و تعامل پشت پرده را به جان خریدند تا از این مرحله بحرانی عبور کنند. این چالش بدون شک وارد مراحل سخت‌تری هم می‌شود. باید منتظر ماند و دید مصر کدام مسیر را برمی‌گزیند.

کد خبر 175770

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار غرب آسیا

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز