موضوعی که تا پیش از این با مخالفت جدی غرب همراه بود. پذیرش حق هستهای ایران از سوی غرب موضوع گفتوگوی ما با نوذر شفیعی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس است.
- آیا غرب به حق هستهای ایران اذعان خواهد کرد؟
اذعان به حق به دو شکل اتفاق میافتد؛ یا بهصورت دوژور یعنی طی اعلامیههای رسمی بپذیرند که ایران به دانش هستهای دسترسی پیدا کرده و این دسترسی جزو حقوق مشروع و قانونی این کشور براساس رژیمهای پذیرفتهشده بینالمللی ازجمله NPT است یا بهصورت دوفاکتو یعنی نه در قالب بیانیه رسمی بلکه در عمل بپذیرند.
بهنظر میرسد غربیها در حال حاضر حقوق ایران را در استفاده از انرژی صلحآمیز هستهای بهصورت دوفاکتو به رسمیت شناختهاند. هرچند طی هیچ بیانیه رسمی این موضوع به صراحت بیان نمیشود و اتفاقا تلاش دارند در اعلامیههای رسمی خلاف این موضوع را نشان دهند. حتی میتوان ادعا کرد که بهصورت تلویحی به حق ایران در استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای تن دادهاند و به همینخاطر هم با غنیسازی پنج درصد در خاک ایران موافقند.
- چه اتفاقی افتاده که غرب به این حق ایران تن داده است؟
آنچه باعث این مسئله شده مقاومت مردم ایران و اصرار و ابرام مردم بر حقوق هستهای خودشان بوده است؛ یعنی هرگاه وحدت در داخل کشور وجود داشته باشد و نظام و مردم همصدا و در کنار هم بر حقوق هستهای خودشان اصرار داشته باشند، تحقق این هدف نیز امکان پذیر خواهد بود.
- اگر حقوق هستهای ایران را پذیرفتهاند، پس دلیل اعمال فشارهای بیشتر چیست؟
همانطور که عرض کردم غرب بهطور رسمی این حق ایران را به رسمیت نشناخته است؛ یعنی اگر چه آن را بهعنوان یک واقعیت پذیرفته اما در مقابل آن مقاومت میکند. تمایل غرب بیشتر سلبی است و درصدد این هستند که جمهوری اسلامی ایران تا جایی که ممکن است به این دانش دست پیدا نکند. برای نیل به این مقصود قطعا یکسری ابزارهایی را بهکار خواهند گرفت.
یکی از این ابزارها ابزار تحریم اقتصادی است که در چارچوب قطعنامههای سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال شدهاند. البته این تحریمها به لحاظ فنی و حقوقی غیرقانونی است. چون وضع تحریم و اعمال مواد شش و هفت منشور، زمانی باید اعمال شود که ماده 39تحقق پیدا کرده باشد؛ یعنی نقض، تهدید و تجاوز به صلح جهانی اتفاق افتاده باشد، درحالیکه پرونده هستهای ایران نشان میدهد که هیچکدام از اینها اتفاق نیفتاده است؛ بنابراین تحریمها نیز نمیتواند توجیه منطقی و قانونی داشته باشد.
- آیا به مذاکرات کارشناسی ایران و 1+5 خوشبین هستید؟
ببینید منطق این مذاکرات کارشناسی این است که هر مذاکرهای اول باید در سطح کارشناسی صورت بگیرد و بعد در سطح بالاتر دنبال شود. در موضوع هستهای ایران بهنظر میرسد بهخصوص در چند مذاکره اخیر این مذاکرات کارشناسی مغفول باقی مانده بود و به همین علت سوءتفاهمات و ناآگاهی از دیدگاهها و مواضع طرفین مشهود بود و این عمل باعث میشد که مذاکرات به شکست بینجامد.
اگر این پیشمذاکرات کارشناسانه به نتیجه برسد که لااقل در همین راستا از سوی ایران تلاش صورت میگیرد، بهنظر میرسد مذاکرات در سطح بالاتر میان آقای جلیلی و خانم اشتون نیز به نتایج مطلوبتری در توافقات هستهای دست یابد.