برای سالم ماندن یکی از مهم‌ترین نکات، مصرف صحیح گروه‌های اصلی غذایی است. تغذیه صحیح در ماه رمضان بسیار اهمیت دارد و باید مواد غذایی‌ای نظیر گوشت، مرغ، ماهی، لبنیات و سبزی‌ها، قسمت اعظم رژیم غذایی شخص را در برگیرد.روزه گرفتن در‌ماه مبارک رمضان منافع معنوی، جسمانی، روحی و اجتماعی به همراه دارد، ضمن اینکه باید رعایت نکات پزشکی و نحوه تغذیه نیز مورد توجه قرار گیرد. بنابراین نیاز به مصرف غذای زیاد هنگام افطار و سحر نیست، بلکه آنچه مهم است نحوه رژیم غذایی در این‌ماه است. بدن مکانیسم‌های تنظیم‌کننده‌ای دارد که طی روزه‌داری فعال می‌شوند و سوخته‌شدن مؤثر چربی بدن در این‌ماه رخ می‌دهد. یک رژیم غذایی متعادل برای حفظ سلامت و فعالیت فرد طی‌ماه رمضان کافی است. اختلال‌های به‌وجود آمده در این‌ماه ناشی از مصرف زیاده از حد غذا، مصرف نامتعادل غذا و خواب کم است.به‌رغم اینکه بسیاری از ما نکات تغذیه‌ای ماه مبارک رمضان را بارها خوانده‌ایم یا درباره آنها بسیار شنیده‌ایم اما همچنان برخی از ما از عادات غلط تغذیه‌ای در این‌ماه مبارک پیروی می‌کنیم. شاید به همین دلیل باشد که برخی از ما پس از‌ماه مبارک رمضان به جای آنکه چند کیلو از وزن خود کم کرده باشیم، دچار اضافه وزن می‌شویم.
به‌منظور آگاهی بیشتر از باورهای غلط تغذیه‌ای رایج در ماه مبارک رمضان و نحوه تغذیه صحیح در این‌ماه گفت‌وگویی با دکتر سیدمسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی، استاد انستیتو تحقیقات تغذیه کشور و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام داده‌ایم که در پی می‌آید.
- برخی از افراد بر این باورند که روزه‌داری در‌ماه مبارک رمضان می‌تواند باعث بروز زخم معده شود. این باور تا چه حد درست است؟
ایجاد زخم معده از باورهای نادرست درباره ماه مبارک رمضان است درحالی‌که روزه به هیچ وجه نمی‌تواند عامل زخم معده باشد. اگر این حس در افرادی در زمان روزه‌داری ایجاد شده است به آن دلیل است که پیش‌تر زخمی در معده آنها به‌عنوان زمینه‌ساز زخم معده ایجاد شده بود ه است. اصولا 15تا 17ساعت گرسنگی زمینه‌ساز بروز زخم معده نیست بلکه این بیماری دارای زمینه‌های درونی است. این به آن معناست که میزان ترشح اسید کلریدریک در دوازدهه زیاد است یا میزان مقاومت و نوع بافت معده و دوازدهه ضعیف است.
- تصور تعدادی نیز بر این است که افراد دارای چشم ضعیف بهتر است روزه نگیرند. نظر شما در این‌باره چیست؟
برخی از افراد نیز بر این باورند که روزه بر آن دسته از افرادی که دارای ضعف بینایی هستند، واجب نیست، اما این باور از نظر پزشکی صحیح نیست. این باور تنها می‌تواند درباره افرادی صدق کند که نمره چشم آنها بسیاربسیار بالاست یا بیماری‌های چشمی دارند. این افراد امکان دارد در زمان روزه‌داری در چشم خود مقداری احساس ضعف کنند.
- آیا نوشیدن چای باعث تشنگی در طول روز می‌شود؟
باور دیگر این است که گفته می‌شود چای مدر است و نوشیدن آن در سحر باعث ایجاد حس تشنگی در افراد روزه‌دار در طول روز می‌شود. این تصور درستی نیست. اگر چای به‌ویژه چای پررنگ را بیش از حد مصرف کنیم ممکن است مدر باشد، اما روزی دو تا سه فنجان چای با رنگ معمولی نه چندان پررنگ می‌تواند حتی باعث رفع عطش در طول روز شود و کمک‌کننده باشد. در واقع چای نوشیدن به اندازه، باعث تأمین نیاز آب بدن می‌شود. اینکه ما بگوییم روزه‌داران در زمان سحری چای نخورند حرف صحیحی نیست.
- آیا تصور برخی از افراد مبنی بر اینکه باید وعده افطار را از شام جدا کرد صحیح است؟
برخی از افراد نیز معتقدند باید وعده‌ای جداگانه برای افطار و شام درنظر گرفت، چرا که تصور می‌کنند افراد هنگام افطار امکان دارد زیاده‌روی کنند اما این تصور درست نیست و تفکیک افطار و شام از نظر گوارشی امری درست تلقی نمی‌شود؛ چرا که درصورت جداکردن افطار از شام نباید سحری بخوریم. درصورتی که سحری بخوریم سه وعده غذا آن هم در مدت زمان کوتاهی مصرف کرده‌ایم. برخی تصور می‌کنند که بازکردن روزه هنگام افطار با غذایی حجیم نظیر آش و حلیم می‌تواند باعث برطرف‌کردن گرسنگی فرد روزه‌دار شود و از پرخوری وی هنگام افطار جلوگیری کند. این هم باور غلطی است چرا که در زمان افطار باید بیشتر از مواد قندی استفاده کرد. البته این ماده قندی نباید زولبیا و بامیه و حلوا باشد، این به آن معناست که مواد قندی حاوی چربی خوب نیستند. این مواد قندی تنها باید شیرین باشند؛ مانند خرما، قند و شکر.
- برخی از افراد معتقدند با سحری نخوردن بهتر روزه می‌گیرند. نظر شما در این‌باره چیست؟
سحری نخوردن کار بسیار اشتباهی است زیرا بدن ما هشت تا 10ساعت می‌تواند تأمین‌کننده قند خون باشد. درست است که بعد از 10ساعت چربی‌ها، انرژی بدن را تأمین می‌کنند اما بعد از 10تا 12ساعت در برخی از افراد افت قند پیدا می‌شود و اگر این افراد سحری نخورده باشند این افت قند شدید می‌شود و امکان دارد این افراد را در وضعیتی قرار دهد که دچار غش و ضعف شوند. به‌عنوان مثال در مدرسه پیش می‌آید که دانش‌آموزی در زمان‌ماه مبارک رمضان دچار حالت غش و ضعف می‌شود. این در واقع به‌دلیل آن است که این دانش‌آموز سحری نخورده و قند خون وی به‌شدت افت کرده است. بنابراین افراد باید کلیت‌ماه مبارک رمضان و روزه‌داری را بپذیرند و نباید به‌خاطر چند ساعت خواب بیشتر و سحری نخوردن خود را دچار مخاطرات جسمانی کنند. آن دسته از افرادی که طی 24ساعت یک وعده غذا می‌خورند خود را از نظر جسمانی اذیت می‌کنند.
- آیا همچنان مانند سال‌های قبل به عادت غلط خود مبنی بر خوردن غذای سنگین در زمان سحر ادامه می‌دهیم؟
بله. همچنان این عادت در میان ما و جود دارد. افرادی که در زمان سحر غذای خیلی سنگین می‌خورند در طول روز تشنگی بر آنها غلبه می‌کند؛ مخصوصا افرادی که در سحری برنج زیاد یا ته دیگ می‌خورند. سحری باید در واقع وعده‌ای مشابه یک ناهار معمولی یا یک صبحانه کامل باشد. در کل در‌ماه مبارک رمضان افراد باید حدود 30درصد یا یک سوم کمتر از سایر ماه‌های سال غذا بخورند. به هر حال قرار است که ما روزه بگیریم و کمتر غذا بخوریم و بخشی از هزینه‌ای را که در ماه‌های عادی برای مواد غذایی صرف می‌کنیم در‌ماه مبارک رمضان در اختیار مستمندان قرار دهیم. قرار نیست هر روز سحری حلیم یا کله پاچه بخوریم. باید غذاهای مفید را به اندازه کفایت و نه بیشتر مصرف کنیم تا چربی‌های بدنمان آب شود. برخی از افراد رعایت نمی‌کنند و به همین دلیل پس از‌ماه مبارک رمضان حتی دچار اضافه وزن نیز می‌شوند.
