سازهای تکراری

بحث افت کیفیت سریال‌های مناسبتی خارج از بحث این یادداشت است اما بد نیست به افت کیفیت این سریال‌ها از منظر موسیقی بپردازیم.

از زمان ساخت سریال‌هایی از این دست، طبق یک قانون نانوشته، موسیقی آنها نیز به‌عنوان یکی از عناصر اصلی سریال‌های مناسبتی شناخته شد. اگرچه موسیقی یک هنر مستقل است اما در تلفیق با فیلم و سریال نیز کاربرد و اهمیت ویژه‌ای دارد. اما به‌نظر می‌رسد این اهمیت در سریال‌های تلویزیونی ایران و به‌ویژه سریال‌های‌ ماه رمضان، بدون دلیل خاصی اهمیت بیشتری یافته است. این در حالی است که این اهمیت سبب توجه بیشتر به ساخت موسیقی سریال‌های مناسبتی نشده است. در حقیقت اگرچه موسیقی سریال‌های مناسبتی اهمیت خاصی برای سازندگان این سریال‌ها و حتی مخاطبان دارد اما این اهمیت و توجه به جز مواردی انگشت شمار، منجر به ساخت موسیقی بهتر نشده است.

مصداق این ادعا موسیقی سریال‌های امسال است که در مقایسه با موسیقی سریال‌های ‌ماه رمضان سال‌های گذشته سطح کیفی پایین تری دارد.درموسیقی همه سریال‌هایی که امسال از شبکه‌های سیما پخش می‌شود از یک روش مشخص و نخ نما شده برای جذب مخاطب استفاده شده و آن هم دعوت از خوانندگان پاپ برای اجرای ترانه‌های تیتراژ ابتدا یا انتهای سریال است.

در حقیقت نکته جالب‌تر در مورد سریال‌های مناسبتی همین است که انگار موسیقی این دست از سریال‌ها حتما باید از نوع موسیقی با کلام باشند. این مسئله خود، دو نکته را روشن می‌کند: یا سلیقه مخاطب تا این حد پایین است، یا محتوای سریال‌های سیما افت کرده و سازندگان سریال‌ها باید به ضرب و زور موسیقی پاپ، مخاطبان را جذب کنند.البته حالت سومی هم وجود دارد، اینکه در مجموع برای ساخت این سریال‌ها مخاطب از هر نظر دست‌کم گرفته شده است یعنی هم از نظر محتوای سریال و هم موسیقی آن.

در مجموع موسیقی سریال‌های‌ ماه رمضان امسال ترکیبی است از همه سازهای رایج که با استفاده از سینتی سایزر به راحتی در دست است. در حقیقت موسیقی سریال‌های امسال نه‌تنها چندان به داستان سریال‌ها مربوط نمی‌شود بلکه حتی بدون ارتباط با سریال‌ها نیز شنیدنی نیست. این در حالی است که دعوت از خوانندگان پاپ و ساخت موسیقی پاپ یا حتی تلفیقی در سریال‌های مناسبتی با این قصد انجام می‌شود که مخاطب بدون توجه به محتوای سریال، محتوا را نیز به خاطر موسیقی دنبال کند. اما به‌نظر می‌رسد امسال موسیقی سریال‌های‌ ماه رمضان حتی این کاربرد پیش پا افتاده را هم ندارند.

این ضعف در ساخت موسیقی سریال‌ها، به‌طور کلی به مجموعه‌سازی‌ در سیمای ایران مربوط می‌شود. تعجیل در ساخت سریال‌های مناسبتی افت کیفیت را به همراه دارد. البته امسال شرایط ساخت سریال‌ها نسبت به سال‌های گذشته بهتر بوده اما باز هم به‌نظر می‌رسد که اگر چه امسال فرصت برای ساخت سریال‌های‌ ماه رمضان زیاد بوده ولی این فرصت زیاد به نفع مجموعه‌های سیما تمام نشده و ضعف در همه جنبه‌ها دیده می‌شود؛ از فیلمنامه و کارگردانی گرفته تا موسیقی که همیشه تا حدودی مرتبط با حال و هوای‌ماه رمضان و موضوع سریال‌ها بوده است.