گواهی سپرده ارزی ابزار جدیدی است که قرار است به‌دلیل مکانیسم‌های کارآمد بازار سرمایه معاملات آن در بورس اوراق بهادار تهران انجام شود تا برای بازیگران آن محیطی عادلانه و شفاف ایجاد شود.
ظرف هفته‌های اخیر سازمان بورس و شرکت بورس بسترها و مقررات لازم برای به‌کارگیری گواهی ارزی را فراهم کرده‌اند. در این میان بانک مرکزی و صرافی‌ها به همراه صادرکنندگان و واردکنندگان هم از بازیگران اصلی خواهند بود و نقش مهمی در توسعه این بازار جدید خواهند داشت. سیدعلی حسینی، معاون سازمان بورس، جزئیات تازه‌ای از نحوه به‌کارگیری و مبادله گواهی سپرده ارزی را در بورس اوراق بهادار اعلام می‌کند.
- در کارگروه مشترک تشکیل بازار گواهی سپرده ارزی چه مواردی مورد بحث و تبادل نظر قرار می‌گیرد؟
در این جلسه‌ها ابعاد اجرایی شدن معاملات گواهی ارزی در بورس بررسی می‌شود. البته در جلسه نخست نمایندگان بانک‌ها در مورد اجرایی شدن این ابزار نوین سؤالات و ابهاماتی داشتند که نمایندگان بانک مرکزی و سازمان بورس توضیحاتی در مورد کارکردهای این ابزار ارائه دادند و ابهام‌ها برطرف شد.
- آیا بانک مرکزی و بانک‌ها موافق به‌کارگیری گواهی ارزی در بورس هستند؟
بانک مرکزی با همکاری و هماهنگی سایر دستگاه‌ها به‌دنبال عملی شدن این موضوع بوده و مسئول کارگروه است. در این میان بانک‌ها هم به‌دلیل اینکه با تغییر رویه‌ای روبه‌رو خواهند شد، سؤالاتی دارند که به آنها پاسخ داده می‌شود.
- با این اوصاف فکر می‌کنید بازار گواهی ارزی در بورس چه زمانی کار خود را آغاز می‌کند؟
تاسیس بازار معاملات گواهی ارزی منوط به مشارکت فراگیر بانک مرکزی، بانک‌ها، صادرکنندگان و صرافی‌هاست اما در این میان موضوعی که به سازمان بورس و شرکت بورس اوراق بهادار مربوط است فراهم کردن زیرساخت‌ها و دستورالعمل‌های لازم است. در این رابطه دستورالعملی برای مقررات معاملات گواهی ارزی تصویب شده و بورس اوراق بهادار هم در حال فراهم کردن بستر معاملات است که به‌زودی این بستر آماده می‌شود.
بنابراین زمان شروع بازار معاملات گواهی ارزی به مشارکت فراگیر بازیگران اصلی آن یعنی بانک مرکزی، بانک‌ها و صادرکنندگان و واردکنندگان بستگی دارد؛ سازمان بورس به‌عنوان نهاد ناظر و بورس اوراق بهادار به‌عنوان نهاد عملیاتی شرایط و بسترهای لازم هر ابزار جدید ازجمله گواهی ارزی را فراهم می‌کنند. با در نظر گرفتن این نکته، بازیگران اصلی هر بازاری ازجمله بازار گواهی ارزی نقش بسیار مهمی در توسعه و عمیق کردن آن دارند.
- به گمان شما درصورت تاسیس بازار معاملات گواهی ارز، نوسان نرخ ارز هم محدود خواهد شد؟
نمی‌دانم. ولی واقعیت این است که هر بازار متشکلی قطعا می‌تواند مرجع معاملاتی باشد؛ در مورد نوسان نرخ ارز هم باید منتظر راه‌اندازی معاملات گواهی ارزی بود.
- شایعه شده صرافی‌ها نمی‌توانند در این بازار مشارکت داشته باشند. آیا این موضوع صحت دارد؟
خیر به هیچ وجه. در این بازار جدید صرافی‌ها در کنار بانک مرکزی، بانک‌ها و کارگزاران بانکی، یکی از مهم‌ترین بازیگران این بازار خواهند بود.
- آیا مردم هم می‌توانند در این بازار جدید حضور داشته باشند؟
تاسیس بازار معاملات گواهی سپرده ارزی در مرحله اول برای مصارف خرد نبوده و شامل واردکنندگان و صادرکنندگان خواهد بود؛ بنابراین در شروع تاسیس این بازار مردم نمی‌توانند مشارکت داشته باشند.
- آیا آماری از حجم معاملات نقدی ارز و پیش‌بینی از آینده بازار معاملات گواهی ارزی وجود دارد؟
حجم معاملات گواهی ارزی بستگی به آمار واردکنندگانی دارد که توسط سازمان توسعه تجارت به‌عنوان خریدار اعلام خواهد شد؛ در این میان نکته‌ای که در کمیته مرتبط دیده شده این است که متناسب با نیاز بازار از طریق صادرکنندگان و بانک مرکزی متعادل خواهد شد. طرف عرضه هم این دو گروه خواهند بود که به نیازهای خریداران بالقوه معرفی‌شده توسط سازمان بورس تجارت پاسخ خواهند داد.
- در تاسیس بازار معاملات گواهی ارزی در بورس، نرخ ارز یک رقمی خواهد بود یا چندرقمی؟
در همه بورس‌ها یک نرخ کشف می‌شود و مبنای محاسبه قرار می‌گیرد. در جریان به‌کارگیری گواهی ارزی در بورس اوراق بهادار، هر ارزی که در بازار معامله خواهد شد ویژگی‌های خود را داشته و از مبدأ و مقصد ارزی متفاوتی برخوردار خواهد بود؛ بنابراین ارز هر صادرکننده یا واردکننده‌ای با نماد خاصی مشخص خواهد شد اما قیمت‌های پایانی مانند قیمت‌های پایانی سایر ابزار‌ها در بورس‌ها به‌صورت قیمت میانگین خواهد بود.
- در یک جمع‌بندی کلی چشم‌انداز شما از تاسیس این بازار چیست؟
واقعیت این است که توسعه این ابزار جدید می‌تواند نقش مهمی در ساماندهی بازار ارز داشته باشد. طی آن بورس با مکانیسم‌ها و شفافیت‌هایی که دارد خواهد توانست میزبانی شایسته‌ای از بازیگران اصلی آن به عمل آورد تا درنهایت اقتصاد کشور در مسیر درست خود حرکت کند.
