اگرچه برخی از نوازندگان این گروه در خارج از کشور زندگی میکنند؛ امااین مسئله آنها را از موسیقی ایرانی و اجرای کنسرت در کشور، باز نداشته است.
یکی از ویژگیهای گروه دستان این است که همه اعضای آن سرپرست گروه بهحساب میآیند. به این معنا که گروه تابع صرف بنیانگذار آن نیستند و هر کدام از اعضا میتوانند در دورههای مختلف رهبری گروه را بهعهده بگیرند. شاید راز ماندگاری گروه دستان نیز همین باشد. در این دوره از اجرای گروه دستان، سعید فرجپوری، نوازنده کمانچه گروه دستان، آهنگسازی و بهنوعی سرپرستی گروه را بهعهده دارد. با وی درباره دلایل موفقیت گروه دستان و اجرای کنسرت «میخانه خاموش» گفتوگو کردهایم:
- بیش از بیست سال است که گروه دستان تشکیل شده و تا به حال بیشتر کارهای این گروه، مورد توجه مخاطبان عام و خاص، قرار گرفته است. شما خودتان جایگاه گروه دستان را در موسیقی ایران چطور ارزیابی میکنید؟
این سؤال را باید از شنوندگان حرفهای موسیقی پرسید. کسانی که در این بیستسال کارهای گروه دستان را پیگیری کرده و بهعنوان یک منتقد به بررسی کارها پرداختهاند. اما از نظر من گروه دستان در این سالها، سیر صعودی داشته و میتوان گفت دستان در حال حاضر گروهی است که هم در داخل ایران و هم خارج از ایران جایگاه خوبی دارد.
- خود شما دلیل این موفقیت را در چه میدانید؟
من فکر میکنم موفقیت در هر گروه موسیقی، به قطعاتی که هر گروه در طول عمر هنری خود تولید میکند، بستگی مستقیم دارد. اگر این کارها بین شنوندههای عام و خاص نمره خوبی کسب کند، گروه باقی میماند. در مورد دستان نیز باید بگویم که ذوقپردازی اعضای گروه که هر کدام در زمینههای آهنگسازی و تکنوازی فعالیت حرفهای دارند، باعث میشود در هر کنسرت کارهای بهتری نسبت به قبل ارائه شود. این مسئله مهمی است که هر کدام از اعضا چنین توانایی دارند و میتوانند هم قطعه بنویسند و هم اجرا کنند. در مجموع تواناییهای هر یک از اعضا و تعهدی که نسبت به گروه داشته و دارند، میتواند یکی از دلایل ماندگاری گروه دستان باشد. از سوی دیگر گروه دستان خود را به یک آهنگساز محدود نکرده است و همه اعضا این امکان را دارند که قطعات ساخته خود را در کنسرتها یا آلبومها بههمراه سایر اعضای گروه ارائه دهند. بهویژه آنکه اعضا با سازهای ملودیک آشنایی دارند و این توانایی باعث میشود که هر عضو بتواند کارهایی ارائه دهد که هم در زمینه تکنوازی بسیار خوب است و هم در اجرای گروهی شنیدنی است.
- این مسئله که گروه دستان آهنگساز مشخص ندارد، اتفاق خوشایندی است یا خیر؟
بهنظر من اتفاق خوبی است. زمانی که یک گروه مدت زمان بیشتری با هم کار میکنند از نظر شخصیتی و روحی و کاری بیشتر با هم ارتباط دارند و همچنین از نظر احساسی هم نزدیکتر میشوند. ما در گروه دستان بسیار در سفریم و با هم زندگی میکنیم. شاید در طول سال پنجماه را با هم میگذرانیم و این سفرها خیلی ما را به هم نزدیک میکند و باعث میشود بیشتر همدیگر را بشناسیم. بنابراین در نهایت هیچ کدام از اعضای گروه خود را رئیس نمیداند و همه تعهدی به گروه دارند که به ماندگاری کارها کمک میکند.
- دستان سالهاست که کمترین تغییر را در زمینه سازبندی داشته است. بهنظر شما آیا ضرورت تغییر در لحن و رنگ دستان احساس نمیشود؟
شاید اینطور بهنظر برسد اما ما گاه برای اجرای بعضی قطعات نوازنده مهمان داشتهایم. بهعنوان مثال سال گذشته برای یکی از اجراهایمان که آقای متبسم قطعات آن را نوشته بودند، به سه نوازنده مهمان احتیاج داشتیم که از آنها دعوت کردیم. اما در مجموع ما پنجنفر که اعضای گروه دستان هستیم، احساس میکنیم که رنگ صوتی خاص یا امضای مشخصی داریم و نمیخواهیم آن را تغییر دهیم مگر درصورت نیاز. در حقیقت دعوت از نوازنده مهمان و ضرورت حضورشان قابل پیشبینی نیست و با توجه بهنظر آهنگساز و به فراخور قطعات، در مورد آن تصمیم گرفته میشود.
- چرا دستان در مورد خواننده به یک گزینه مشخص نرسیده است؟
ما در گروه دستان دوست داشتیم که همیشه عضو خواننده تغییر کند و با این کار از تکراری شدن کارها جلوگیری کنیم. به همین دلیل با توجه به قطعات، نظر آهنگساز و مکان اجرای کنسرت، از خوانندههای متنوع برای همکاری دعوت کردهایم.
- آیا شهرت خوانندگان تأثیری در انتخاب آنها برای اجرا با گروه دستان داشته است؟
این یک امر طبیعی است. دستان سالهاست در زمینه موسیقی ایرانی فعالیت کرده و یک گروه شناختهشده است. بنابراین سعی ما بر این است که خوانندهای انتخاب کنیم که او هم سالها کار کرده و تواناییهایش نیز زیاد باشد. اگر هم مشهور باشد خب چه بهتر.
- در مجموع موسیقی ایرانی، خواننده محور است و مخاطبان ایرانی به خواننده بیشتر توجه میکنند. بهنظر شما گروه دستان یک گروه خوانندهمحور محسوب میشود؟
خیر. چون اگر گروه دستان خواننده محور بود این عضو گروه هیچگاه تغییر نمیکرد. انتخاب خواننده در نهایت بهعهده آهنگساز است و اوست که تشخیص میدهد کدام خواننده برای اجرای کارش بهتر است.
- در کنسرت تهران تنها قطعاتی که شما آهنگسازی آنها را بهعهده داشتهاید، اجرا میشود؟
کنسرت امسال دو بخش است: بخش اول نیز در دو قسمت اجرا میشود. ابتدا قطعهای بیکلام که ساخته آقای بهروزینیاست اجرا میشود و بعد دوتصنیف از آلبوم دریای بیپایان با آهنگسازی من اجرا خواهد شد. و بخش دوم نیز قطعات با کلامی است با آهنگسازی من که در ماهور و اصفهان اجرا میشود.