این کتابخانه بعداز جنگ جهانی دوم در 15 دسامبر 1949 توسط یلا لپمن (1891-1971) ــ روزنامه‌نگار، مؤسس دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان، و بنیان‌گذار روز جهانی کتاب کودک ــ و با کمک مالی مؤسسه امریکایی راکفلر تأسیس شد و ریاست آن به مدت ده سال بر عهده لپمن بود.
- وب سایت: کتابخانه بین‌المللی جوانان مونیخ
این کتابخانه در 1983 به قصری درون قلعه قدیمی بازسازی شده‌ای متعلق به قرن 15 در حومه مونیخ به‌نام بلوتن برگ انتقال یافت.
کتابخانه، عضو شبکه کتابخانه‌های وابسته به یونسکو است و از نظر مالی توسط وزارت فرهنگ آلمان، وزارت فرهنگ ایالت باواردیا، و شهرداری مونیخ تأمین می‌شود. هدف از تأسیس آن تشویق و پرورش ذوق کودکان و نوجوانان سراسر جهان از طریق ترویج عادت به مطالعه است. کتابخانه به گردآوری، سازماندهی، و اشاعه اطلاعات و اخبار مورد نیاز دانش‌آموزان و معلمان، و برگزاری نمایشگاه‌ها می‌پردازد.
در ابتدا، بخش عظیمی از منابع کتابخانه با تلاش کتابداران علاقه‌مند به‌صورت اهدایی از ناشران کتاب‌های کودک سراسر جهان تأمین می‌شد. سپس انجمن کتابداران امریکا تلاش گسترده‌ای در کار تنظیم و گردآوری مجموعه آن کرد.
به‌دلیل ارتباط مستمر کتابخانه با بیش از 1000 ناشر معتبر در سراسر جهان اخبار جدید و آثار مربوط به کتاب‌های کودکان و نوجوانان در کتابخانه گردآوری شده و در اختیار مراجعان قرار می‌گیرد. این کتابخانه دارای بخش‌های زیر است:
بخش پژوهش:
این بخش مراجع بین‌المللی را برای استفاده علاقه‌مندان از سراسر جهان گرد می‌آورد و خدمات مورد تقاضای استفاده‌کنندگان را از طریق تلفن، پست، و یا مراجعه حضوری ارائه می‌دهد.
مجموعه منابع این بخش عبارتند از: کتاب‌ها و نشریات مرجع با 30000 جلد منابع مربوط به کودکان و مجلات بین‌المللی کودکان (تا 2005)؛ 30000 جلد کتاب و منابع تحقیق درباره کودک؛ 253 عنوان نشریه تخصصی؛ و بیش از 10000 فقره سند و مدرک. سایر منابع شامل پوسترها، تقویم‌ها، نسخه‌های خطی، دستنوشته‌ها، اصل تصاویر کتاب‌های کودکان، و آثار هنری کودکان است.
بخش زبان:
در این بخش منابعی به اکثر زبان‌های زنده دنیا نگهداری می‌شوند. بخشی از این زبان‌ها عبارتند از: زبان‌های آسیای شرقی، آلمانی، اسکاندیناویایی، اسلاوی، افریقایی، انگلیسی، ایتالیایی، ترکی، دانتو، رومانیایی، رومنی (لهجه‌های جنوب شرقی سویس و شمال ایتالیا)، سلتی، فرانسوی، فنلاندی، عربی، فارسی، مالتی، مجاری، هلندی، یونانی، و همه زبان‌های جمهوری‌های شوروی سابق.
منابع موجود در این بخش از طریق همکاری کتابخانه‌ها، شعبه‌های ملی دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان و ناشران کشورهای مختلف تأمین می‌شود. در این بخش علاوه بر گردآوری منابع، فعالیت‌های گوناگونی مانند پاسخگویی به درخواست‌های مربوط به آثار کودکان از سرزمین‌های دیگر، برگزاری نمایشگاه کتاب، و گردآوری شرح حال پدیدآورندگان آثار کودکان انجام می‌شود و فهرست کتاب‌ها و نشریات مناسب نیز به‌طور متناوب انتشار می‌یابد.
منابع موجود در بخش زبان، به‌دلیل تنوع آن، به‌طور عمده توسط کتابداران یا دست‌اندرکاران ادبیات کودکان کشور مربوط فهرستنویسی و آماده‌سازی می‌شود؛ به‌این منظور کتابخانه بین‌المللی جوانان برای تأمین نیروی انسانی لازم به کشورهای موردنظر بورس اعطا می‌کند.
این بورس تاکنون به سه ایرانی تعلق گرفته است؛ وحید طوفانی در 1986/ 1365، از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان؛ محمد هدایی در 1990/1369؛ و سارا ایروانی در 1995/1374. این افراد از طرف شورای کتاب کودک که شعبه ملی دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان در کشور است، معرفی می‌شوند.
بخش فارسی:
این بخش در 1990/1369 مجموعه‌ای حدود 1100 جلد کتاب، 10 عنوان نشریه، و 4 عنوان منبع پژوهشی در موضوع ادبیات کودکان و نوجوانان به همراه چند عنوان کتاب غیرفارسی (ترکی، کردی، و عربی) داشته است.
در این سال حدود 80 ناشر ایرانی از طریق ارسال کتاب با این کتابخانه همکاری داشته‌اند. فعال‌ترین آنها کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بوده است. شورای کتاب کودک نیز از 1995 با ارسال کتاب‌های برگزیده و معرفی ویژه هر سال خود، به جمع ارسال‌کنندگان کتاب برای این کتابخانه پیوسته است.
بخش امانت:
مراجعان کتابخانه بین‌المللی جوانان شامل دو گروه متخصصان، نویسندگان، تصویرگران، و دست‌اندرکاران ادبیات کودکان؛ و کودکان و نوجوانان هستند.
این بخش با بیش از 530000 جلد کتاب به 12 زبان مختلف و وسایل دیداری و شنیداری فقط به کودکان کتاب امانت می‌دهد، اگرچه مراجعان بزرگسال نیز می‌توانند منابع را به مدت یک تا دو روز امانت بگیرند. علاوه بر امانت، فعالیت‌های دیگری، مانند جلسه‌های مطالعه و بررسی کتاب، کلاس‌های مکالمه و آموزش زبان‌های فرانسوی و انگلیسی، کلاس‌های نقاشی، و برنامه‌های ویژه روزهای خاص (مانند مطالعه آثار یک نویسنده مشخص، تهیه و آماده‌سازی کتاب، تشکیل نمایشگاه کتاب‌های تازه منتشر شده، برنامه‌های تئاتر، و نمایش) برگزار می‌شود.
بخش انتشارات:
کتابخانه بین‌المللی جوانان فصلنامه‌ای به‌نام «گزارش آی.جِی.بی» دارد که شامل مقاله‌های تخصصی درباره ادبیات کودکان و نوجوانان، کتابشناسی‌ها، برنامه‌ها، و فعالیت‌های کتابخانه در فصل آینده است و به زبان آلمانی و بعضی مقاله‌ها به زبان‌های انگلیسی و فرانسوی با چکیده‌ای به زبان انگلیسی منتشر می‌شود.
بخش انتشارات در پاییز هر سال همزمان با برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب‌های کودکان و نوجوانان «خبرنامه آی.جِی.بی.» را بالغ بر 300 صفحه به زبان آلمانی منتشر می‌کند که دارای کتابشناسی توصیفی 2500 عنوان کتاب جدید منتشر شده برای کودکان و نوجوانان در سراسر جهان است.
فهرست «زاغ سفید» نیز نشریه دیگری است که بخش انتشارات در 120 صفحه به زبان انگلیسی منتشر می‌کند و در آن 400 عنوان کتاب مناسب معرفی می‌شود. این فهرست، برگزیده‌ای از آثار و نوشته‌های جدید تحقیقاتی درباره ادبیات کودکان را نیز دربردارد.
همچنین فهرست‌هایی مانند راهنمای نویسندگان، تصویرگران، عنوان کتاب‌ها، فهرست راهنمای کتاب‌ها بر اساس الفبای نام کشورهای فعال در ادبیات کودک، فهرست کتاب‌های غیرداستانی، نمایه موضوعی اسناد و نشریات ادواری ادبیات کودکان نیز از سایر انتشارات کتابخانه است.
سازماندهی:
نظام رده‌بندی مورد استفاده این کتابخانه، رده‌بندی دهدهی دیویی است. شماره بازیابی کتاب شامل حروف اختصاری نام کشور مبدأ، شماره رده‌بندی دیویی، و در ردیف سوم سه حرف اول نام مؤلف است. نظام فهرستنویسی آن آمیخته‌ای از نظام آنگلو امریکن و تجربه‌های کتابداران و فهرستنویسان کتابخانه است.
سرشناسه، نام مؤلف است و در صورت مشخص نبودن مؤلف، نام تصویرگر با علامت اختصاری Illusسرشناسه قرار می‌گیرد و در غیر این صورت کتاب، زیر عنوان فهرستنویسی می‌شود. برای هر کتاب حدود 4 تا 7 برگه فهرستنویسی تهیه و هر یک در برگه‌دان خاصی الفبایی می‌شود. این برگه‌دان‌ها بر اساس الفبای نام مؤلف، تصویرگر، عنوان، موضوع، تاریخ، و رف‌برگه تنظیم می‌شود.
فهرستنویسی کتاب‌های فارسی با آوانگاری صورت می‌گیرد. در کل، برای کتاب‌هایی که خط آنها الفبای لاتین نیست، تنها دو برگه یکی به رنگ سفید، در برگه‌دان زبان اصلی؛ و دیگری به رنگ صورتی، در برگه‌دان مؤلف نگهداری می‌شود. فهرستنویسان اعزامی سایر کشورها خود به‌طور مستقیم به کتاب‌ها موضوع نمی‌دهند، بلکه موضوع از سوی آنان پیشنهاد می‌شود. تنظیم نهایی متون فهرستنویسی بر عهده فهرستنویسان اصلی کتابخانه است.
به خاطر اهمیت ویژه منابع و خدمات این کتابخانه، طرح‌های گسترده‌ای برای افزایش امکانات آن پیش‌بینی شده است که عبارتند از: طرح‌های رایانه‌ای کردن کتابخانه و خدمات آن بر اساس خدمات پیوسته؛ ارائه خدمات ملی و بین‌المللی از طریق پایگاه‌های اطلاعاتی اُ.سی.ال.سی ودیالوگ؛ ایجاد شبکه گسترده‌ای از اطلاعات مربوط به ناشران، انجمن‌های ملی و ناحیه‌ای ادبیات کودکان، و سایر گروه‌های فعال در سراسر جهان؛ نشر و توزیع بسیار وسیع نشریات و گزارش‌های کتابخانه؛ و تداوم نمایشگاه‌ها، گردهمایی‌ها، و همایش‌ها در سطح بین‌المللی.
انجمن کتاب‌های تاریخی کودکان:
این انجمن توسط جمعی از کارشناسان آثار تاریخی کودکان در 1967/1346 به‌وجود آمد و با برگزاری سخنرانی‌های منظم درباره موضوع‌های تاریخی، در کار گردآوری و انتخاب آثار مکتوب و نوشته‌های تاریخی در مورد کودکان در کنار کتابخانه بین‌المللی فعالیت می‌کند.
سایر فعالیت‌ها:
برگزاری نمایشگاه، همایش، گردهمایی، و فرصت‌های مطالعاتی برای محققان کشورهای خارجی از سایر فعالیت‌های این کتابخانه است. کتابخانه در پاییز هر سال نمایشگاه بین‌المللی کتاب‌های کودکان و نوجوانان را به مدت پنج هفته برگزار می‌کند.
در این نمایشگاه عمومی، کتاب‌های جدید کودکان و نوجوانان، که از بین کتاب‌های گردآوری شده در کتابخانه در طول سال گذشته برگزیده شده، به نمایش گذاشته می‌شود.
مجموعه این نمایشگاه به نمایش عموم گذاشته می‌شود. کتابخانه نمایشگاه‌های متعددی نیز درباره موضوع‌های مختلف مانند تصویرگران یا نویسندگان آثار کودکان، آثار مربوط به کودکان در کشورها با فرهنگ‌های دیگر، و موضوع‌های روز یا تاریخی درباره ادبیات کودکان برگزار می‌کند و هنگام برگزاری نمایشگاه، گزارش‌های اختصاصی و فهرست نیز منتشر می‌شود.
این کتابخانه در بهار هر سال در نمایشگاه بین‌المللی کتاب کودک بولونیا و نمایشگاه و بازار کتاب فرانکفورت شرکت می‌کند و ضمن برپایی غرفه، مجموعه‌ای منتخب از کتاب‌های 40 کشور را برای ترجمه به ناشران توصیه می‌کند. این کتابخانه همکاری نزدیکی با سازمان یونسکو، دست‌اندرکاران حرفه‌ای کتاب کودک، مدیران، منتقدان، ویراستاران، بازنویسان، کتابداران، محققان، کارشناسان، استادان، و دانشجویان دارد.
به‌منظور برقراری پیوندهای بین‌المللی و فراهم آوری امکان تبادل اطلاعات و دستاوردهای تحقیقاتی، همایش، گردهمایی، و کنفرانس‌هایی برگزار می‌کند که اغلب با همکاری سایر سازمان‌ها مانند کمیسیون ملی یونسکو در آلمان صورت می‌گیرد.
همچنین بر اساس درخواست محققان و دانشجویان خارجی فرصت‌های مطالعاتی به مدت حداکثر سه ماه در اختیار متقاضیان قرار داده می‌شود.
منبع مورد استفاده برای این مدخل
