از سوی دیگر تولید‌کنندگان افزایش هزینه تمام‌شده تولید را علت اصلی گرانی‌های اخیر دانسته و با اشاره به ضعف نظارت در بازار، روند بررسی قیمت تمام‌شده این محصولات را ناکارآمد می‌دانند. با وجود این طی ماه‌های گذشته همواره برگزاری نشست‌های تنظیم بازار و وعده‌های مکرر کاهش قیمت‌ها سر فصل مشترک نشست دستگاه‌های متولی تنظیم بازار و تولید‌کنندگان بوده است اما بررسی قیمت خرده‌فروشی گوشت قرمز، مرغ و تخم‌مرغ و شیر و لبنیات حاکی از آن است که به‌رغم کاهش اخیر قیمت گوشت مرغ در بازار، گرانی سایر فراورده‌ها ادامه دارد. دیدگاه‌های دست‌اندرکاران بخش تولید در زمینه علل گرانی‌های امسال خواندنی است.
گوشت قرمز گوسفندی و گوساله ازجمله محصولاتی است که طی نیمه نخست امسال بازار نابسامانی داشته و گرانی این فراورده‌ها گلایه‌های مصرف‌کنندگان و وعده‌های مسئولان برای افزایش عرضه و ثبات قیمت‌ها را به‌دنبال داشته است. درحالی‌که دست‌اندرکاران بخش تولید با اشاره به ظرفیت‌های موجود در این بخش از کفایت تولید داخل برای تأمین نیاز مصرف‌کنندگان خبر می‌دهند اما اکنون بخشی از نیاز بازار مصرف از طریق واردات تأمین می‌شود. موج تازه افزایش قیمت گوشت گوساله در چند هفته گذشته موجب شد تا مسئولان، مسدود شدن مرزها به‌دلیل برپایی اجلاس سرانه غیرمتعهدها در تهران را در این موضوع دخیل دانسته و از کاهش قیمت‌ها خبر دهند اما هنوز هم این وعده محقق نشده است.
مدیرعامل اتحادیه دامداران کشور علت اصلی گرانی گوشت قرمز و شیرخام را عدم‌برنامه‌ریزی درست و اجرا نشدن قانون توسط دولت قلمداد کرده و گفت: با توجه به اینکه نهاده‌ها سهم 60تا 70درصدی در هزینه تولید دارد باید دولت از قبل برای تأمین نهاده‌ها پیش‌بینی می‌کرد تا اکنون در شرایط تحریم با مشکل مواجه نشویم.
سعید سلطانی سروستانی ضعف دولت در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها را عامل دیگری در گرانی‌های اخیر دانست و افزود: پس از حذف یارانه شیر، دولت باید حمایت یارانه‌ای را به‌مدت پنج سال ادامه می‌داد تا اکنون بتواند مابه‌التفاوت قیمت تمام‌شده تولید را به تولید‌کننده پرداخت و از گرانی جلوگیری کند اما نه‌تنها این یارانه پرداخت نشد بلکه از محل درآمدهای ناشی از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها نیز کمکی به دامداران نشد.
سلطانی سروستانی با بیان اینکه اکنون نهاده‌ها به نرخ ارزان‌تر از بازار تأمین می‌شود گفت: سال گذشته قیمت جو در فروردین‌ماه 310تومان بود اما اکنون نرخ جو دولتی که توسط شرکت پشتیبانی امور دام توزیع می‌شود 590تومان و با درنظر گرفتن هزینه حمل 620 و نرخ این محصول در بازار آزاد 700تومان است.وی با بیان اینکه سالانه نیازمند واردات شش تا هفت میلیون تن نهاده‌های تولید گوشت قرمز و شیرخام هستیم افزود: دولت باید ارز مرجع تخصیص دهد و برای انتقال این نهاده‌ها کمک کند تا قیمت تمام‌شده کاهش یابد و شرایط به‌گونه‌ای نباشد که تولید‌کننده پس از سرگردانی در نظام بوروکراسی نتیجه‌ای نگیرد.
مدیرعامل اتحادیه دامداران در مورد گرانی گوشت قرمز به‌دلیل مشکلات واردات گفت: درصورت استفاده از ظرفیت‌های داخلی نیاز کشور به واردات گوشت قرمز حداکثر 10درصد یعنی حدود 100هزار تن است.وی با رد کمبود شیر خام تصریح کرد: اگر با کمبود تولید داخل مواجه هستیم علت صادرات شیر خام چیست، گرچه قیمت تمام‌شده بالا رفته اما با کمبود شیر خام مواجه نبود‌ه‌ایم اما متأسفانه اکنون واردات شیر خشک چماقی بالای سر تولید‌کننده است و اگر مسئولان فکر می‌کنند با واردات شیر خشک مشکل حل می‌شود در اشتباه هستند چرا که راه حمایت از تولید داخل تأمین نهاده‌های ارزان‌قیمت تولید است.
نعل وارونه قیمت مرغ
تا چندی پیش گوشت مرغ به محور اصلی گرانی محصولات دامی تبدیل شده بود و تولید‌کنندگان واردات انحصاری و کمبود و افزایش قیمت نهاده‌های تولید را عامل افزایش قیمت‌ها قلمداد می‌کردند این در حالی بود که دست‌اندرکاران تنظیم بازار تخلف تولید‌کنندگان در عرضه نهاده‌های دولتی و سودجویی و تخلف برخی عرضه‌کنندگان را عامل اصلی گرانی گوشت مرغ به بیش از هفت‌هزار تومان می‌دانستند اما اکنون با کاهش قیمت این فراورده تلاش برای جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت‌ها به دغدغه تولید‌کنندگان تبدیل شده است. به‌نحوی که اکنون تولید‌کنندگان با توجه به افزایش جوجه‌ریزی و افت قیمت مرغ خواستار تعیین قیمت کف و سقف این محصول و همچنین جمع‌آوری سریع مرغ مازاد مصرف در بازار شده‌اند.
مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی که تا پیش از این کمبود و افزایش قیمت نهاده‌های تولید به‌ویژه کنجاله سویا و ذرت را عامل اصلی گرانی گوشت مرغ قلمداد کرده بود، اکنون خواستار اتخاذ تدابیری برای جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت‌ها و زیان تولید‌کنندگان شده است. حسین مقدم نیا گفت: برای جلوگیری از افت شدید قیمت مرغ و همچنین پیشگیری از کاهش جوجه‌ریزی در آینده از دو هفته پیش خواستار برگزاری جلسه‌ای در نهاد ریاست‌جمهوری برای تعیین قیمت کف و سقف و خرید مرغ مازاد نیاز بازار مصرف داخلی شده‌ایم اما تاکنون مشخص نشده که این جلسه چه زمانی برگزار خواهد شد.
مقدم‌نیا با اشاره به اینکه سال‌های گذشته در زمان افزایش تولید روزانه تا هزار تن گوشت مرغ جمع‌آوری شده است، گفت: باید سرعت و میزان جمع‌آوری گوشت مرغ مازاد بر مصرف افزایش یابد چراکه اکنون مرغ در سالن‌ها مانده و جمع‌آوری کند است. با توجه به وضعیت کنونی تولید اگر ماهانه 15هزار تن گوشت مرغ جمع‌آوری شود، بازار متعادل خواهد شد.
مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی درباره قیمت فعلی مرغ گفت: هم‌اکنون هر کیلوگرم مرغ زنده درب مرغداری با قیمتی در حدود 3هزار تومان عرضه می‌شود و قیمت هر کیلوگرم گوشت مرغ در بازار در حدود 4800تا 5200تومان است. همچنین با وجود اعلام مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر جمع‌آوری و ذخیره‌سازی گوشت مرغ مازاد بر مصرف، این اقدام به‌دلیل اینکه در حجم کمی انجام می‌شود، تأثیری در روند تولید و همچنین روند عرضه و تقاضا در بازار نداشته است.
تخم‌مرغ، رکورددار گرانی
به‌رغم کاهش نسبی قیمت گوشت مرغ، طی چند هفته اخیر و در شرایطی که هنوز فصل سرما و افزایش تقاضا فرا نرسیده است، قیمت تخم‌مرغ افزایش بی‌رویه‌ای داشته است به‌نحوی که نرخ هر شانه تخم‌مرغ به بیش از هفت هزار تومان و هر عدد به 300تومان افزایش یافته است. همچنین نرخ هر شانه تخم‌مرغ در میادین میوه و تره‌بار به شش هزارو 500تومان افزایش یافته است. گرچه تولید‌کنندگان با اشاره به زیان چند ماهه گذشته تولید تخم‌مرغ افزایش قیمت‌های اخیر را فرصتی برای جبران این زیان قلمداد می‌کنند اما آزادسازی صادرات تخم‌مرغ و مقرون به صرفه بودن صادرات این کالا به کشورهای همسایه با توجه به افزایش نرخ ارز باعث کاهش عرضه و افزایش قیمت این محصول شده است. از سوی دیگر عدم‌هماهنگی بین دستگاه تولید‌کننده تخم‌مرغ یعنی وزارت جهاد و ارگان توزیع‌‌کننده یعنی وزارت صنعت باعث شده است تا تاوان اختلافات این دو وزارتخانه بر سر موضوع انتزاع برخی از وظایف را مردم بپردازند.حدود دو هفته پیش سرپرست بازرگانی داخلی وزارت صنعت، معدن و تجارت وعده کاهش قیمت تخم‌مرغ را داده بود اما سیر صعودی قیمت این فراورده همچنان ادامه داشته و هنوز نشست‌های تعیین نرخ تخم مرغ نتیجه مشخصی را در بر نداشته است با وجود این مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران تخم‌گذار کشور اعلام کرد که قیمت واقعی تخم مرغ براساس هزینه‌های تمام‌شده تولید درآینده توسط کار‌گروه تنظیم بازار تعیین و اعلام می‌شود.
هدایت اصغری با بیان اینکه قبلا مقرر شده بود تا قیمت واقعی تخم‌مرغ توسط اتحادیه مرغداران تخم‌گذار و وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و جهادکشاورزی تعیین و اعلام شود اما تاکنون این موضوع تحقق نیافته و همچنان در دست پیگیری است گفت: براساس بررسی کارشناسی وزارت جهادکشاورزی قیمت هر کیلوگرم تخم‌مرغ باید دوهزارو 800تومان در محل مرغداری تعیین شود، درحالی‌که طبق هزینه‌های تمام‌شده تولید قیمت هر کیلوگرم تخم مرغ حدود دوهزارو 900تا سه هزار تومان است. تا چندی پیش هر کیلوگرم تخم مرغ با مبلغ حدود یک‌هزارو 700تومان در محل مرغداری عرضه می‌شد و هم‌اکنون قیمت این محصول در بازار نامتعادل است.
وی جبران زیان تولید‌کنندگان در ماه‌های گذشته را با توجه به افزایش تقاضا برای تخم مرغ خواستار شد و تصریح کرد: در پنج‌ماه گذشته تولید‌کنندگان مرغ تخم‌گذار روی هر کیلوگرم تخم‌مرغ مبلغ یک هزارو 200تومان متضرر می‌شدند که به‌طورحتم با واقعی شدن نرخ تخم‌مرغ از ضرر و زیان تولید‌کنندگان جلوگیری خواهد شد چرا که طی چند‌ماه گذشته محصول تخم‌مرغ با قیمت واقعی در بازار مصرف عرضه نشده است.
گرانی تولید و افزایش قیمت لبنیات
با حذف شیر یارانه‌ای از سبد مصرفی خانوار گرانی شیر و لبنیات به رویه‌ای متداول در بازار تبدیل شده است با وجود این مسئولان بارها وعده بازگشت قیمت‌ها و عرضه این محصولات به نرخ مصوب اسفند‌ماه سال گذشته را مطرح کرده‌اند؛ وعده‌هایی که هنوز محقق نشده و تنها منجر به نابسامانی و کاهش عرضه فراورده‌های لبنی کم‌چرب، افزایش بی‌رویه قیمت محصولات لبنی پرچرب و کم‌فروشی لبنیات شده است. با این شرایط رئیس اتحادیه مرکزی دامداران افزایش قیمت شیر و محصولات لبنی در بازار مصرف را ناشی از افزایش هزینه‌های تمام‌شده تولید و نه کمبود این فراورده‌ها در بازار خوانده و گفت: در حال حاضر هر کیلوگرم جو 700تومان، کنجاله سویا 1200تومان، یونجه 700تومان، سبوس گندم 480تومان، کاهو کلش 400تومان و ذرت نیز 700تومان در اختیار دامداران قرار می‌گیرد. از سوی دیگر با توجه به افزایش نرخ ارز قیمت دارو‌های دامپزشکی نیز افزایش یافته است.
سیروس روستا با تأکید بر اینکه افزایش قیمت شیر و فراورده‌های لبنی به‌دلیل گرانی نهاده‌های تولید است، گفت: میزان فراوان محصولات لبنی در بازار مصرف نشانگر وفور شیر خام است. دامداران نه‌تنها به‌دنبال گرانی شیر نیستند بلکه برای افزایش مصرف سرانه این محصول خواهان کاهش قیمت و تأمین نهاده‌های دامی به قیمت ارزان هستند.
وی با گلایه از نبود نظارت بر بازار نهاده‌های دامی گفت: طبق تفاهمنامه منعقد‌شده باید هر کیلو کنجاله سویا 900تومان و هر کیلو سبوس گندم 280تومان در اختیار دامداران قرار گیرد اما این محصولات در بازار آزاد به‌ترتیب کیلویی 1200تومان و 480تومان عرضه می‌شود. این در حالی است که طبق توافق انجام شده از سوی دامداران و وزارت تجارت هر کیلو شیر خام پایه (2/3درصد چربی و یک میلیون بار میکروبی) 750تومان فروخته می‌شود اما تاکنون نهاده ارزان در اختیار تولید‌کنندگان قرار نگرفته است.
