سیدمحمدرضا موسوی: شصت و هفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در روزهای آینده قرار است برگزار شود؛ نشستی که همه‌ساله طی ماه‌های سپتامبر تا دسامبر برای چند روز برگزار می‌شود و از سال1945 میلادی به این‌سو همه‌ساله برگزار شده است.

سازمان ملل


مبارزه با تروریسم، خلع سلاح، کنترل تسلیحات هسته‌ای، هیدروژنی و... ازجمله مسائلی خواهد بود که به آنها پرداخته خواهد شد که البته پرداختن به آنها در نشست‌های اخیر مجمع به یک سنت تبدیل شده است ولی جدای از این مسائل، موضوعات دیگری نیز هستند که قطعا مطرح و بررسی خواهند شد و ازجمله آنها می‌توان به مسئله اصلاحات در سازمان ملل اشاره کرد. مجال این نوشتار اندک است و فرصت کالبدشکافی اساسنامه، منشور و نهادهای سازمان ملل را ندارد ولی در کل ذکر این نکته ضروری است که به‌اعتقاد بسیاری از صاحب‌نظران، منشور سازمان ملل نیاز چندانی به اصلاح ندارد و بخش اعظم اعتراضات و انتقادات به نهادهای چندگانه سازمان و مخصوصا شورای امنیت مربوط می‌شود. شورایی که از زمان تاسیس آن تاکنون هیچ تغییری در ساختار آن به‌وجود نیامده است و بیشتر انتقادات موجود پیرامون آن به موضوع حق وتو برای اعضای دائم باز‌می‌گردد.
موضوع حق وتو به‌هیچ‌وجه در منشور سازمان ملل ذکر نشده است و آمریکایی‌ها و روس‌ها در 24 اکتبر 1945در کنفرانسی که در سانفرانسیسکو برگزار شد آن را با‌اصرار گنجاندند و این در حالی بود که این اقدام مشترک مسکو و واشنگتن با اساسی‌ترین هدف تاسیس شورای امنیت، یعنی پاسداری از صلح و امنیت بین‌المللی، در تضاد و تناقض محض است و از نابرابری‌های فراوانی در تشکیلات سازمان ملل حکایت می‌کند.

به هر حال به اعتقاد بسیاری از اعضای سازمان ملل، زمان اصلاحات در سازمان ملل فرارسیده است. ظهور قدرت‌های نوظهور آسیایی، اروپایی، آمریکای لاتینی و... مانند هند، اندونزی، آلمان، ایتالیا، آرژانتین، برزیل و... تقریبا توجه به این دو نکته را ضروری ساخته است که نخست باید به تعداد اعضای شورای امنیت اضافه شود و دیگر اینکه درصورت بقای حق وتو، این امتیاز برای برخی اعضای دیگر هم درنظر گرفته شود و از انحصار پنج قدرت کنونی خارج شود. در‌واقع مسئله افزایش اعضای شورای امنیت نخستین‌بار در دهه1990 میلادی مطرح شد و اعضای شورا هم به‌نحوی به این اجماع رسیده‌اند که باید اعضای دائم جدیدی به این شورا اضافه شود. ولی مشکل از اینجا نشأت می‌گیرد که بر سر کشورهای مورد نظر هنوز توافق صورت نگرفته است. از میان صاحبان وتو، روس‌ها با دائمی‌شدن عضویت برزیل موافقت کرده‌اند و درخواست‌هایی برای عضویت هند نیز به‌طور جدی مطرح شده است که گمان نمی‌رود به سادگی مورد پذیرش دیگر اعضای دائم و مخصوصا آمریکایی‌ها واقع شود. آمریکایی‌ها کماکان با اضافه‌شدن این کشورها به جمع اعضای دائم مخالف هستند و کماکان بر حفظ وضع موجود تأکید می‌کنند ولی نکته اینجاست که برخلاف دیدگاه کاخ سفید، فرایند اصلاحات‌طلبی در سازمان ملل و مخصوصا شورای امنیت به نقطه غیرقابل برگشتی رسیده است و در سال‌های آینده قطعا محقق خواهد شد؛ مقطعی که حاکی از پایان نظام تک‌قطبی و آغاز عصر چندجانبه‌گرایی در نظام بین‌الملل است.

کد خبر 185440

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز