این روزها هر شبکهای حتما یک برنامه آشپزی برای مخاطبان تدارک دیده تا مردم را با اقسام غذاهای ایرانی، محلی، خارجی و گیاهی آشنا کند، اما چه میشود که با وجود این همه تنوع هنوز برنامههای آشپزی نتوانسته مردم را بهدنبال خود بکشاند؟
در اینگونه برنامهها محور برنامه برخلاقیت مجری که نقش آشپز را هم دارد، میگردد. اگر آشپز برنامه در انتخاب غذا و نحوه پخت خلاقیت داشته باشد میتوان به حیات این برنامه امیدوار بود، در غیراینصورت برنامه به شکلی تکراری اجرا میشود. از سوی دیگر برنامهسازان برای جذب مخاطب نه به سمت شکل و شمایلی خلاق در آشپزی رفتهاند بلکه این برنامهها را در دل یک کار اصلی بهعنوان یک بخش فرعی گنجاندهاند بدون آنکه به ساعت پخش آن توجه کرده باشند.
طبیعی است که خانمهای خانهدار یکی از مخاطبان مهم این برنامهها هستند. به یاد بیاورید برنامهای که با اجرای سامان گلریز از شبکه سه پخش میشد؛ علاوه بر خلاقیت در نحوه پخت و سادگی دستورهای غذایی در بهترین ساعت ممکن پخش شد. این برنامه در ساعتی پخش میشد که خانمهای خانه دار در این زمان به فکر پخت غذا برای وعده نیمروز بودند، اما کافی است نگاهی به برنامههای آشپزی دیگر شبکهها که این روزها در تلویزیون بسیار رواج پیدا کرده است بیندازیم تا متوجه شویم که چرا موجی که میتوانست در برنامههای آشپزی تلویزیون راه بیفتد ادامه دار نشد.
شاید مهمترین نکته در اینگونه برنامهسازی ساعت پخش نامناسب آن باشد. اغلب این برنامهها زمانی پخش میشود که خانمهای خانهدار وعدههای غذایی خود را پختهاند و از سوی دیگر پخت این غذاها چندان چنگی به دل نمیزند که بخواهند پخت آن را برای روز دیگر برنامهریزی کنند. همچنین قالب تکراری این برنامهها موجب دلزدگی مخاطبان شدهاست. در این برنامهها مجری بهعنوان سؤالکننده در کنار آشپز قرار میگیرد و از او در مورد مسائل پخت، کالری و نکات دیگر سؤال میکند و در آخر او غذا را میچشد و از آن تعریف میکند، بهعبارت دیگر او بهعنوان رابطی بین آشپز و مخاطبان قرار میگیرد؛ شکلی که یادآور برنامهسازی در امر کودک و نوجوان است که یک مجری در کنار یک عروسک قرار میگیرد؛ قالبی که از فرط تکرار، نخ نما شده است.
در تمام دنیا برنامههای آشپزی بهعنوان برنامهای مستقل بهکار خود ادامه میدهند؛ برنامههایی که چنان محبوبیتی دارند که زمانی هم که سر از شبکههای ویدئویی درمیآورند همچنان محبوب و پرفروش هستند. بهعبارت دیگر برنامههای آشپزی از شکل کتاب بیرون آمده و تصویری شدهاست. در این سالها تلویزیون برنامههای مختلفی را در این قالب طراحی کردهاست؛ از حضور رؤیا نونهالی در برنامه آشپزی «سفره ایرانی» گرفته تا حضور طناز گونه حسین رفیعی در جایگاه مجری برنامه «هنر آشپزی» که نشان میدهد سازندگان در تلاش تغییری در ساخت اینگونه برنامهها هستند. بهعبارت دیگر میتوان گفت که اوج و فرود در برنامهسازی آشپزی بسیار بوده اما بعد از گذشت این همه سال هنوز برنامهای ساخته نشده است که بتواند مخاطبان زیادی را جذب کند. بهنظر میرسد که مخاطبان تلویزیون هنوز ترجیح میدهند به سراغ کتاب و مجلات مختلف آشپزی بروند تا پای تلویزیون بنشینند.