این در حالی است که طی چند سال اخیر سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در امور محیط‌زیست با استقرار در مسیرهای کوهنوردی نزدیک به محل سکونت خود و با اجرای برنامه‌های نمادین ازجمله توزیع کیسه زباله و آموزش چهره‌به‌چهره، کوهنوردان و شهروندانی را که در حال کوهپیمایی بودند به پاکسازی معابر کوهستانی ترغیب می‌کردند.
سرخوردگی دوستداران محیط زیست
عباس محمدی، مدیر گروه دیده‌بان کوهستان درباره بی‌تفاوتی و بی‌توجهی فعالان و تشکل‌های زیست‌محیطی به روز جهانی کوه‌های پاک به همشهری گفت: مهم‌ترین دلیل این بی‌مهری، فشارهای اقتصادی و گرفتاری‌های اجتماعی است. امسال هم مثل هرسال ما به 40نمایندگی انجمن در شهر‌های مختلف نامه ارسال کردیم و از آنها خواستیم تا همزمان با روز جهانی کوه‌های پاک در مراسم پاکسازی محیط‌های کوهستانی شرکت کنند اما تنها یکی از نمایندگی‌ها به این درخواست پاسخ داد؛ علت این بی‌تفاوتی هم همان تنگناهای معیشتی است.
این فعال محیط‌زیست افزود: واقعیت آن است که نوسانات ارز و دلار فعالان محیط‌زیست را هم تحت‌الشعاع قرار داده است. در واقع بی‌ثباتی قیمت‌ها و وضعیت دشوار اقتصادی، نوعی سرخوردگی، یأس و سردرگمی درمیان همه شهروندان ایجاد کرده و طبعا جامعه محیط‌زیست هم از آن دور نمانده است. وقتی مردم لنگ معیشت روزانه هستند چطور می‌توان انتظار داشت که در فعالیت‌های داوطلبانه زیست‌محیطی شرکت کنند؟
در عین حال محمدی درباره علت انباشته شدن زباله در محیط‌های کوهستانی به‌ویژه کوه‌های شمال تهران تصریح کرد: در دامنه کوه‌ها که قهوه‌خانه و رستوران وجود دارد طی‌سه سال اخیر که شهرداری برای جمع‌آوری زباله‌ها با پیمانکار قرارداد بسته و براساس این قرارداد زباله‌ها جمع‌آوری می‌شود از حجم وحشتناک زباله در این مناطق کاسته شده اما چاره اساسی آن است که ضوابط و مقرراتی تدوین و لازم‌الاجرا شود که طبق آن، هم شهروندان و هم صاحبان رستوران‌ها و سایر اغذیه‌فروشی‌های واقع در این مسیرها ملزم به انتقال و خروج زباله از این محیط‌ها شوند. در کنار این مقررات نباید از فرهنگ‌سازی غفلت شود.
وی به وضعیت اسفبار زباله در پناهگاه‌های پلنگچال، کلکچال و شیرپلا اشاره کرد و افزود: این پناهگاه‌های کوهنوردی با وجود آنکه در ارتفاعات بیش از دو هزار متر واقع شده‌اند حالت هتل و رستوران پیدا کرده‌اند. در این ارتفاعات باید از اقلام و موادی استفاده شود که دورریز نداشته باشند؛ برای نمونه فروش انواع نوشیدنی که در بطری عرضه می‌شود و همچنین ظروف یک‌بارمصرف در این پناهگاه‌ها و به‌طور کلی در معابر کوهستانی باید ممنوع اعلام شود، زیرا این پناهگاه‌ها با وضعیتی که اکنون دارند بزرگ‌ترین منشأ تولید زباله و آلودگی محیط‌های کوهستانی هستند. متأسفانه روزبه‌روز هم به حجم زباله در این محیط‌ها افزوده می‌شود.
محمدی خاطرنشان کرد: در حال حاضر در پناهگاه‌های کلکچال، پلنگچال و شیرپلا به‌خاطر آنکه حالت هتل- رستوران دارند حتی افرادی که مقید به رعایت مسائل زیست‌محیطی و حفظ طبیعت هستند بطری نوشابه و سایر زباله‌های ناشی از مصرف اقلام خوراکی را در این مکان‌ها به جای می‌گذارند با این تصور که صاحبان هتل و رستوران این زباله‌ها را از طبیعت خارج می‌کنند درحالی‌که عملا چنین اتفاقی نمی‌افتد.
کمرنگ شدن نقش نهادها در پاکسازی
روز جهانی کوه‌های پاک امسال در حالی با بی مهری مواجه شد که طی سال‌های گذشته با مشارکت و همکاری سازمان‌ها و نهادهای دولتی از قبیل سازمان حفاظت محیط‌زیست، اداره کل منابع طبیعی استان تهران و شهرداری در این روز حجم انبوهی از زباله از محیط های کوهستانی جمع‌آوری شد؛ به‌ویژه آنکه شهرداری منطقه یک تهران با استقرار شهرداری ناحیه ویژه کوهستان در مسیرهای کوهنوردی منطقه یک، تحولی در این زمینه ایجاد کرد. گزارشی که سال گذشته حسین عبیری‌گلپایگانی یکی از فعالان محیط‌زیست همزمان با برگزاری روز جهانی کوه‌های پاک از مسیرهای پرتردد مخصوصا مسیر رودخانه دربند تهیه کرده بود نشان داد که این رودخانه عاری از زباله و مسیرهای کوهپیمایی از زباله پاکسازی شده بود.
این در حالی است که بنا به گزارشی که امسال همان فعال محیط‌زیست همزمان با روز جهانی کوه‌های پاک تهیه کرده است مسیر و معابر کوه‌های دربند مملو از زباله‌هایی است که در این مسیر رها شده است. عبیری گلپایگانی در این باره به همشهری گفت: آنچه در این میان باعث وضعیت نابسامان معابر منتهی به کوه‌های دربند و رها‌شدن زباله در این محدوده شده است کاهش اختیارات شهرداری ناحیه ویژه کوهستان منطقه یک است که خبر آن اخیرا در محافل زیست‌محیطی نقل می‌شود و باعث نگرانی فعالان محیط‌زیست و کوهنوردان تهرانی شده است. این در حالی است که دوستداران محیط‌زیست انتظار دارند شهرداری ناحیه ویژه کوهستان همچون گذشته و با جدیت بیشتری در زمینه حفاظت از محیط‌زیست معابر کوهستانی منطقه یک فعال باشد.
وی افزود: امسال برگزاری این روز از طرف دوستداران محیط‌زیست کوهستان در شهر تهران مورد کم‌لطفی قرار گرفت و فقط چند گروه کوهنوردی شهر تهران در این روز فعال بودند و حضور کمرنگ شهرداری ناحیه ویژه کوهستان هم در این روز کاملا محسوس بود. این درحالی است که وضعیت نابسامان کوه‌های کشور بیش از هر زمان دیگری حضور تشکل‌ها و فعالان محیط‌زیست در این عرصه را ضروری می‌سازد.
