مصادیق مدنظر این اصول را شناسایی کرده و درجهت فائق آمدن بر مشکلات فراروی وحدت میان ایرانیان و فراتر از آن وحدت میان مسلمانان که در شرایط کنونی به‌شدت از جانب دشمنان مورد تهدید قرارگرفته، حرکت کنند.
در این مجال برآنیم تا نظرات برخی صاحبنظران و کارشناسان را در این باره مورد توجه قرار دهیم.
عماد افروغ، نماینده مردم تهران معتقد است: ما در حالی‌که نیاز داریم وحدت و انسجام بین کشورها و مذاهب اسلامی را مانند گذشته تقویت کنیم و به رخ بکشیم اگر می‌خواهیم این چهره اسلامی و وحدت را به نمایش بگذاریم، حتماً باید یک اتحاد داخلی داشته باشیم.
دکتر افروغ درباره دلیل اختلاف میان شیعه وسنی و راه‌های برون رفت از آن میگوید: متولیان هر دو مذهب تشیع و تسنن باید مباحث را از سطح رفتاری و آیینی به مباحث بینشی و عقیدتی ببرند و بالطبع عالمان هر دو مذهب به گفت‌وگو بنشینند.
وقتی مباحث به سطح آیین و رفتار کشیده شود، دعواها توده‌ای می‌شود و اختلافات توده‌ای هم به درگیری‌های خصمانه و بعضاً فیزیکی می‌انجامد. اما اگر در کنار عناصر وحدت بخش دو مذهب شیعه و سنی اختلافات را به سطح زیرین ببریم و در لایه‌های بینشی و معرفتی مطرح کنیم، آنگاه فقط علما می‌توانند پاسخگوی این چالش‌ها و اختلافات باشند و برخوردهای فیزیکی جای خود را به گفت‌وگو خواهند داد.
وی بابیان اینکه مباحث مبنایی‌تری وجود دارد، می‌افزاید: جوهره دین عبودیت بوده و در قالب نماز، خود را نشان می‌دهد، چه نماز به سبک شیعه یا اهل سنت باشد. بنابراین ما نباید بر سر این رفتار‌ها به اختلافات دامن بزنیم و از مشترکات و همچنین ضرورت وحدت غافل شویم.
این به معنای نادیده انگاشتن اختلافات نیست و نباید مباحث عقیدتی میان شیعه و سنی فراموش شود. اما باید گفت‌وگو شود و این گفت‌وگو را عالمان و فیلسوفان انجام دهند. اگر سطح دعوا وچالش را از لایه‌های آیینی به لایه‌های عقیدتی ببریم، آن وقت دعواها، دعواهای فلسفی می‌شوند و فیلسوفان با هم بحث می‌کنند و آنها نیز با هم دعوای فیزیکی نخواهند کرد.
افروغ خاطرنشان می‌کند: دراین خصوص سه امر باید در دستور کار قرار گیرد. یک مورد، انتقال دعوا و اختلاف از ظاهر به باطن و از آیین به لایه‌های عقیدتی و بینشی و گفتگوی عالمان با هم. دوم، تأکید بر مشترکات هر دو مذهب و سوم، توجه به ضرورت زمانی و مکانی وحدت بین فرق اسلامی.
پاسخ به تهدیدات
دبیرکل حزب موتلفه اسلامی نیز بر این باور است که اتحاد ملی و انسجام اسلامی پاسخی به تهدیدات روز‌افزون دشمنان اسلام است.
محمدنبی حبیبی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در جمع زائران آستان قدس رضوی (ع) تأکید می‌کند: سال 86 ملت ایران با تهدیدات، تحدیدات و فرصت‌های بزرگی روبروست و ایستادگی جمعی در برابراین تهدیدات و بهره‌برداری جمعی از فرصت‌ها، همان اتحاد ملی و انسجام اسلامی است.
حبیبی ،استقلال ملی، عزت ملی و رفاه عمومی ملت را سه هدف بزرگ می‌داند که می‌توان براساس آن وحدت ملی و انسجام اسلامی را شکل داد.
وی با تاکید بر دشمن‌شناسی و کشف ترفندهای استکبار جهانی در جنگ روانی علیه ملت تصریح می‌کند: ملت می‌تواند با اعتماد به مسئولان نظام و آینده کشور دشمن را ناامید کند.
نیاز جهان اسلام
رئیس سازمان بازرسی کل کشور نیز با اشاره به پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب و نام گذاری سال جدید به نام سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی معتقد است که این نام گذاری بر مبنای نیاز امروز جهان اسلام و داخل کشور صورت گرفت.
محمد نیازی میگوید: موقعیت ویژه کشور و نقشه‌ها و توطئه‌هایی که دشمنان نظام در سردارند، بخصوص در بحث انرژی هسته‌ای و اتفاقاتی که در شورای امنیت رخ داد، اقتضاء می‌کرد که به مسائل داخل کشور و جهان اسلام و مسلمانان توجه ویژه‌ای شود، لذا این نام گذاری برمبنای نیاز امروز جهان اسلام و داخل کشور صورت گرفت.
انتخابات مجلس
عبدالواحد موسوی لاری، وزیر سابق کشور و عضو شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز، اصلیترین محور برای تحقق اتحاد ملی را رعایت قانون اساسی از سوی حاکمان و متولیان امر می‌داند.
موسوی لاری میگوید: پایه اصلی اتحاد ملی به رسمیت شناختن حق ابراز عقیده و حق حضور برای همه گرایشها و سلیقههاست که میخواهند در قالب نظام جمهوری اسلامی تلاش و فعالیت کنند.
وی با بیان اینکه روی سخن مقام معظم رهبری درباره ضرورت ایجاد اتحاد ملی با مسئولان و متولیان امر است که فکر نکنند مردم به آنها چک سفید امضا داده و آنها حق و دیگران باطل هستند، تأکید می‌کند: در صورتی که حق واقعی مردم از سوی متولیان امر به رسمیت شناخته شود، شاهد تحقق اتحاد ملی خواهیم بود.
وی همچنین معتقد است که نمیشود در زبان، طرفدار وحدت بود ولی عملکردی تفرقهافکنانه و در راستای نادیده گرفتن حق مردم در تعیین سرنوشت و عرصه تصمیمگیری و تصمیمسازی داشت.
وزیر کشور دولت خاتمی خاطرنشان می‌کند: در سال 86 انتخابات مجلس شورای اسلامی را پیش روداریم و طبیعی است که در هر انتخاباتی گروههای مختلف با دیدگاههای متفاوت به صحنه میآیند و سلایق و گرایشهای مختلفی بروزمیکند، اگرمتولیان امر و کسانی که در راس مدیریت کشور هستند، نتوانند دیدگاههای مختلف را تحمل و مردم را آنگونه که شایسته است، ببینند و حق تعیین سرنوشت از سوی آنها را به رسمیت بشناسند، با مشکل جدی در عرصه اتحاد ملی مواجه خواهیم شد.
موسوی لاری میگوید: شورای نگهبان و هیأتهای نظارت بهتر است درسال جدید با تمرین، تحمل و سعه‌صدر خود را در مقابل دیدگاهها و سلایق مختلف بالا برده و به بهانههای واهی دیگران را از صحنه خارج نکنند چرا که نگاه حذفی و نادیده گرفتن سلایق دیگر مانع تحقق اتحاد ملی می‌شود.
رعایت قانون اساسی
بیژن شهبازخانی، عضو فراکسیون اقلیت مجلس هفتم نیز معتقد است شعار اتحاد ملی و انسجام اسلامی اگر به خوبی تبیین نشود، به چماقی برای منتقدان و بهانهای برای تهمت زدن به جناحهای سیاسی غیر همسو تبدیل خواهد شد.
شهبازخانی میگوید: نام گذاری امسال تحت عنوان «اتحاد ملی و انسجام اسلامی» نام گذاری ارزشمندی است مشروط بر اینکه حدود آن و راهکارهای دستیابی به آن تبیین شود و برداشت شخصی از اتحاد ملی صورت نگیرد.
نماینده ملایر می‌افزاید: باتوجه به اینکه دولت جمهوری اسلامی ایران مهمترین نماد نظام است، لذا تجلی وحدت ملی باید در دولت دیده شود و اتحاد ملی باید در ترکیب و عملکرد دولت متجلی شود.
وی نیز همانند موسوی لاری تأکید می‌کند که باید حدود اتحاد ملی و انسجام اسلامی براساس قانون اساسی مشخص گردد ، جایگاه قومیتها و مذاهب مختلف تبیین شود، نقش برادران اهل سنت در کشور پررنگتر شده و پستهای مدیریتی و مشاورهای به این افراد داده شود تا بتوان مدعی شد به شعار اتحاد ملی و انسجام اسلامی جامه عمل پوشانده شده است.
عضو فراکسیون اقلیت مجلس هفتم پیشنهادی را مطرح کرده و تصریح می‌کند: اگر بخواهیم شعار اتحاد ملی و انسجام اسلامی واقعاً عملیاتی شده و در جامعه تحقق یابد، ترکیب کابینه دولت باید تغییر کند و ترکیب وزرا، نمادی از اتحاد ملی باشد تا تمام جناحهای سیاسی پذیرفته شده در چارچوب قانون اساسی جایگاه ابراز عقیده داشته باشند.
نماینده ملایر فراهم نکردن زمینه برای حضور عادلانه همه جناحهای سیاسی در انتخابات آتی مجلس را موجب وارد آمدن خدشه به اتحاد ملی ارزیابی و تأکید می‌کند: بطور قطع نکته سنجی مقام معظم رهبری در انتخاب این نام بهگونهای بوده است که استثنا برآن وارد نمیشود.
وی می‌افزاید: براساس نام‌گذاری سال 86 باید جایگاه تمام شهروندان ایرانی توسط دولت و شورای نگهبان برای حضور در عرصههای سیاسی و مدیریتی کشور تبیین شود و اگر در عمل این چنین نشود باز هم این نام گذاری در حد شعار باقی خواهدماند و مورد سوءاستفاده ابزاری قرارخواهدگرفت.
علت تفرقه
سید ابراهیم رئیسی، معاون اول قوه قضائیه علت بروز تمام تفرقه‌ها در بین مسلمین را عدم شناخت کافی از سیره اهل بیت (ع) می‌داند.
رئیسی با اشاره به نام‌گذاری امسال از سوی مقام معظم رهبری با عنوان اتحاد ملی و انسجام اسلامی تأکید می‌کند: بیانات ایشان با محوریت شخصیت والای پیامبراعظم(ص) باید به عنوان برجسته‌ترین و مهمترین محور انسجام و وحدت ملل اسلامی مورد توجه قرار گیرد.
معاون اول قوه قضاییه با اشاره به سیره و اندیشه‌های پیامبر میگوید: اجرای عملی آن اندیشه‌های ناب در همه امور زندگی باید مهمترین هدف مسلمین در سال جدید باشد.
صلح در چارچوب اسلام
حسین انصاری‌راد، رئیس کمیسیون اصل نود مجلس ششم شورای اسلامی نیز بر این باوراست که در درجه اول آنچه تأمین کننده انسجام بین دول اسلامی است صلح در چارچوب اسلام است که به حد کافی بیان روشن در این مورد در قرآن مجید وجود دارد.
انصاری راد تأکید می‌کند: باید در کشورهای اسلامی از اختلافات فرعی و فردی گذشت و همه بر محور اعتقاد به خدا، اسلام و قرآن مجید متحد شوند. اگر وحدت در این چارچوب باشد و از مصالح جزیی، منطقه‌ای و کشوری بگذرند قطعاً آن انسجام مطلوب به دست خواهد آمد.
وی علت نبود انسجام میان دولت‌های اسلامی را بیماری مزمنی می‌داند که کشورهای اسلامی از نظر فرهنگی و سیاسی به آن مبتلا هستند و باید درجهت درمان آن تلاش کنند.
