با این همه تفاوتی که ما داریم روانشناسی باید علمی خیلی سخت و البته یافتههایش هم نسبی باشد. البته روانشناسی کار خود را میکند و در همین حالت هم کلی راه و روش برای درست رفتار کردن در زمان ناراحتی ارائه میدهد. اما واقعیت این است که در زمان ناراحتی بهترین کسی که میتواند به ما کمک کند یا کمک نکند، خودمان هستیم، آنهم با رفتارها و عکسالعملهای درست و احتمالاً نادرستمان.
حالا هم میتوانی اول بروی و « گریه یا پیادهروی؟» را بخوانی، بعدش هم «سخت اما فوقالعاده» و هم میتوانی یکسره بروی سراغ پایین صفحه و «خودت را جای او بگذار!»
گریه یا پیادهروی؟
-
وقتی از کسی یا چیزی ناراحتی چهطور خودت را آرام میکنی؟
امیر علی: با کسی که ناراحتم کرده حرف میزنم.
فرزانه: نمیتوانم با او حرف بزنم.
هستی: کسی نباید با من حرف بزند تا خودم به نتیجه برسم.
رضا: موسیقی گوش میدهم.
فاطمه: خوابم میگیرد. وقتی ناراحتم هی میخوابم.
نرگس: قدرت انجام هر کاری از من گرفته میشود.
ساحل: فکر میکنم.
مریم: من کار میکنم. اتاقم را مرتب میکنم. اینجور وقتها فقط کار میکنم.
سمانه: گریه میکنم.
الهام: گریه...
باربد: میروم جایی دور مثلاً توی کوه و حسابی داد میزنم، البته وقتی مشکلم خیلی شدید و ناراحتیام خیلی بزرگ باشد اینطوری رفتار میکنم.
سارا: قهر میکنم.
ثنا: میبخشمش، نه برای او، بلکه بهخاطر خودم که دوست ندارم با ناراحتی یا نفرت از کسی زندگی کنم.
فرید: بی خیالش میشوم.
زهره: من غُر میزنم، غُر میزنم.
عباس: فیلم میبینم.
شیوا: برای چیزی که بدانم فایده دارد گریه میکنم. همین طوری که بنشینم گریه کنم چه فایدهای دارد، وقتی کسی که از دستش ناراحتم نمیبیند.
زیتا: من با دیگران دربارهی مسئلهام خیلی حرف میزنم.
محمد: دو سه ساعت با کسی حرف نزنم و اخم کنم، آرام میشوم.
کیان: خیلی به موضوعش بستگی دارد که با کسی حرف بزنم یا سکوت کنم.
علیرضا: دخترها گریه میکنند و پسرها پیادهروی.
الهه: قرآن میخوانم.
باران: وقتی ناراحتم تنهایی قدم زدن خیلی کمکم میکند، اما من اجازه ندارم تنها بیرون بروم، برای همین به پشتبام میروم و آنجا هی راه میروم.
محمدامین: دلم میخواهد گریه کنم، اما کسی نبیند.
سخت اما فوقالعاده
-
واقعاً اینطوری با این عکسالعملها آرام میشوید؟
گریه: خب، آره.
سکوت: بله، البته کمی هم زمان باید بگذرد.
حرفزدن: بله، از این طریق به راه حل میرسم.
مشغول کاری شدن: خب، در حین کار فکر هم میکنم. بعضی وقتها عصبانیتر میشوم و خیلی وقتها هم آرامتر. اما عادت دارم که در این مواقع کار کنم.
خواب: عالیه. هر کسی نمیتواند موقع ناراحتی بخوابد. بعد از بیدار شدن خیلی آرام میشوم.
غُرغُر: بد نیست، بالأخره عادت کردهام به این کار.
فکر کردن: بعضی وقتها زیاد که فکر میکنم مسئله هم برایم هی بزرگ میشود.
شنیدن موسیقی: بله، شنیدن یک آلبوم موسیقی خیلی اثر دارد. البته گاهی هم تأثیرش موقتی است.
فیلم دیدن: ما را وارد یک داستان و زندگی دیگری میکند.
پیادهروی: خیلی اثر دارد، مخصوصاً اگر هوا بارانی باشد.
فریادزدن: گاهی بد نیست.
بخشیدن: سخت، اما فوقالعاده است.
خودت را جای او بگذار!
حالا میخواهیم خودمان را آرام کنیم و از این ناراحتی بگذریم، چون وقتی ناراحتیم زمان کندتر میگذرد. نه، این یک باور قدیمی نیست، یک واقعیت علمی است.
چندی پیش محققان دانشگاه مینهسوتا در پی انجام آزمایشهایی به این نتیجه رسیدند که سیستم عصبی مغز، از مکانیسم زمانی خاصی برای شرایط متفاوت برخوردار است.
این مطالعه نشان میدهد که در شرایط استرسزا، میزان ترشح آدرنالین در بدن فرد افزایش چشمگیری پیدا میکند که این هورمون باعث کندتر شدن فعالیت عصبی و به دنبال آن احساس کندتر سپری شدن زمان میشود.
حالا بهتر است به شیوهی درستی خودمان را آرام کنیم. بعضی از دوستان ما و نوجوانان به ما گفتند که موقع ناراحتی، چهطور به خودشان کمک میکنند تا آرامش خود را باز یابند. البته هر کسی بنا به روحیهی خودش راهی را در پیش میگیرد... اما راههای دیگری هم هست:
مثلاً فراموش کردن موضوع.
یا سرگرم کردن خود با فعالیتی که اثر ناراحتی را کاهش دهد مثل ورزش پیادهروی و...
یا شمارش معکوس اعداد از 100 به 1و البته صحبت کردن با فردی که باعث آرامش میشود.
میتوان یک برگ کاغذ را هم خطخطی کرد.
حتی میشود کاغذها و اوراق بیارزش را پاره کرد.دوش گرفتن با آب نسبتاً سرد هم یکی از راههاست.
دراز کشیدن بهمدت 10 تا 15 دقیقه با چشمان بسته هم ممکن است کمک کند زودتر به آرامش برسیم.
البته وقتی کسی ما را ناراحت کرده بهترین و اولین راه این است که خودمان را جای فرد مقابل بگذاریم. بعد وقتی آرامش پیدا کردیم با او راجع به موضوع صحبت کنیم، ممکن است همه چیز فقط یک سوءتفاهم باشد.
نمیتوانی؟ این کار از تو برنمیآید؟ پس شرایط را بسنج، چون گاهی لازم است سکوت کنیم و ناراحتیمان را با سکوت نشان بدهیم.
گاهی لازم است ببخشیم و بیتأمل فراموش کنیم.
گاهی هم باید در ادامهی رابطهمان تجدیدنظر کنیم یا در نوع رابطهمان! یعنی باید از این فرد قدری فاصله بگیریم.
و گاهی برای از دست ندادن یک رابطهی خوب و ارزشمند از بعضی چیزها چشمپوشی کنیم.
در هر حال باید بکوشیم منصفانه قضاوت کنیم و در زمانی که ناراحتیم و کدورت خاطر داریم کمی بیشتر فکرکنیم، زود برخورد نکنیم و زود تصمیم نگیریم.