جشنواره کن با تمام انتقاداتی که در این سالها به آن وارد بوده، هنوز بزرگترین میعادگاه سینمای هنری دنیاست.
رویکرد مدیران کن مبنی بر حضور ستارههای هالیوودی و فیلمهای آمریکایی، برای برخی دوستداران قدیمی کن خوشایند نبوده ولی گردانندگان این فستیوال بارها اعلام کردهاند که لحاظ جذابیت برایشان اهمیت فوقالعادهای دارد.
ژیل ژاکوب و همراهانش سالهاست در برزخ هنر و تجارت میکوشند تا فستیوال کن هم اعتبار هنری که مثلاً در دهه شصت میلادی داشت حفظ کند و هم اینکه برای علاقهمندان عامتر سینما نیز با حضور ستارههای محبوب آمریکایی خالی از جذابیت نباشد.در کن امسال در کنار ستارههای هالیوودی، از تعدادی از فیلمسازان برجسته نیز به عنوان مهمان دعوت بهعمل آمده است.
کن در شصتمین دورهاش با گردآوردن برندگان نخل طلا در سالهای گذشته، نمایش آثار برگزیده حضور اسکورسیزی به عنوان مهمان ویژه و چند برنامه جنبی دیگر، میخواهد به اعتبار هنریاش تأکید کند.
جشنوارهای که امسال ریاست هیأت داوران بخش مسابقهاش را استفن فریزر کارگردان انگلیسی بر عهده دارد.
طبق معمول بخش مسابقه مهمترین قسمت جشنواره کن است .هنوز اسامی فیلمهای حاضر در کن به طور رسمی اعلام نشده ولی بر اساس اخبار منتشر شده به نظر میرسد که امسال فیلمهای کارگردانانی چون کاپولا،مور،ونسنت،امیر کوشتوریستا،سودربرگ و... در شصتمین دوره کن به نمایش درآید.
بازگشت کاپولا
فرانسیس فورد کاپولا کارگردان برجسته سینما و خالق آثار به یاد ماندنی چون «پدر خواندهها» و «اینک آخرالزمان»، از حاضران احتمالی کن امسال است. «جوانی بدون جوانی» عنوان فیلم تازه فورد کاپولاست که در حال طی کردن آخرین مراحل فنی است.
فورد کاپولا در اواخر دهه هفتاد، با فیلم «و اینک آخرالزمان» نخل طلای کن را از آن خود کرد. او گرچه سالهاست از دوره درخشان کاریاش فاصله گرفته، اما همچنان هر فیلمی از خالق «پدر خوانده»، کنجکاوی زیادی برای علاقهمندان سینما ایجاد میکند.
بازگشت کاپولا اگر البته اتفاق بیفتد، میتواند یکی از فرازهای مهم کن امسال را رقم بزند.
پیرمردهای برادران کوئن
برادران کوئن با فیلمهای خارق عادت و متفاوت خود همیشه مورد توجه مدیران کن بودهاند. آنها امسال با فیلم «مردهای پیر بدون کشور» به کن خواهند آمد. جوئل واتیان کوئن قبلاً نشان دادهاند که تبحر خاصی در آنچه منتقدان بازیگوشیهای فرعی خواندهاند، دارند و به همین خاطر اگر فیلمهایشان خیلی مورد توجه تماشاگر آمریکایی قرار نگیرد، در عوض فستیوالی چون کن از آن استقبال بهعمل خواهد آورد. فیلم تازه کوئنها که نام عجیبی هم دارد، از جنجالبرانگیزترین آثار کن شصتم است.
فینچر و ماجرای یک قاتل زنجیرهای
دیوید فینچر کارگردان شاخص سینمای آمریکا، دیگر فیلمسازی است که پس از سالها به کن خواهد آمد. فینچر «زودیاک» را کارگردانی کرده که اثری تریلر است. میگویند فیلم تازه فینچر که پس از چند سال غیبت توسط او ساخته شده، فیلم عجیب و غریبی از کار درآمده است. «زودیاک» درباره یک قاتل زنجیرهای است که در دهه هفتاد، سانفرانسیسکو را با جنایتهایش به وحشت انداخت.
فینچر که قبلاً با ساخت فیلمی چون «هفت»، استادی خود را در ساخت تریلرهای پرتعلیق، جذاب و در عین حال عمیق و چندلایه به اثبات رسانده است جنایتهای زودیاک را خوب به خاطر دارد.سالهایی که او کودک بود، این قاتل زنجیرهای با جنایتهایش حسابی به شهرت رسیده و ترس و وحشت را در جان مردم انداخته بود.
در حالی که خیلیها منتظر یک «هفت» دیگر از فینچر هستند، عوامل سازنده فیلم اعتقاد دارند که «زودیاک» شباهتی به کارهای قبلی فینچر ندارد و احتمالاً همه را غافلگیر خواهد کرد.میگویند فینچر در «زودیاک» سبک بصری کاملاً متفاوتی را بهکار گرفته است.
وسواسهای این کارگردان در طول ساخت فیلم و شایعاتی مبنی بر گرفتن بیش از70 برداشت در برخی پلانها، توقعات را از «زودیاک» بالا برده است.
مایکل مور و جنجالهای سیاسی
مایکل مور فیلمساز جنجالی سینمای آمریکا که یک بار برای مستند جنجالبرانگیزش برنده نخل طلا شده، از دیگر گزینههای حضور در کن امسال است. مور که معمولاً در هر فیلماش جنجال تازهای را برپا میکند، احتمالاً با فیلم تازهاش که «سیکو» نام دارد در این فستیوال حاضر خواهد شد.
حضور مور که به خاطر فیلمها و اظهاراتش علیه دولت بوش شهرتی جهانی یافته است، بار دیگر بار سیاسی کن را افزایش خواهد داد.
شاید به همین خاطر است که پیشبینی شده «سیکو» یکی از پربینندهترین فیلمهای امسال کن باشد.
پارانوید ون سنت
گاس ونسنت فیلمساز آمریکایی، امسال احتمالاً با «پارک پارانوید» در بخش مسابقه کن حاضر خواهد شد. ون سنت فیلمساز متعلق به جریان مستقل سینمای آمریکا، در سال 2003 با «فیل» نخل طلا را به خانه برده و از فیلمسازان مورد علاقه مدیران کن بهشمار میآید.
گفته میشود «پارک پارانوید» فیلمی کاملاً ساختارشکن و متفاوت از کار درآمده و در صورت حضور در کن شانس بالایی برای موفقیت خواهد داشت.
ستاره باران سودربرگ
استیون سودربرگ که بیست سال پیش توسط مدیران کن کشف شد، موفق شد جایزه نخل طلا را به خاطر فیلم «جنسیت، دروغ و نوارهای ویدئو» از آن خود کند. در سالهای اخیر مبدل به یکی از پرکارترین کارگردانان هالیوود شده است.
سودربرگ سوئدی امسال با فیلم «سیزده یار اوشن» به کن خواهد آمد که سهگانه این سینماگر را تکمیل خواهد کرد. «یازده مرد اوشن» و «دوازده مرد اوشن» با حضور ستارههای هالیوودی جزو آثار محبوب و پرفروش این سالها بوده و سودربرگ قصد دارد با فیلم تازهاش این روند را ادامه دهد؛ بهخصوص اینکه در فیلم تازه آلپاچینو هم به جمع یاران اوشن اضافه شده است.
«سیزده یار اوشن» برای اولین بار در کن به نمایش درخواهد آمد و نمایش فیلم به احتمال قوی با حضور بازیگران سرشناساش چون برادپیت، مت دیمون، جورج کلونی، جولیا رابرتز، کاترین زتا جونز و آل پاچینو همراه خواهد شد.
مدیران کن در سالهای اخیر نشان دادهاند که علاقه خاصی به حضور ستارههای هالیوودی در این فستیوال دارند و امسال هم حساب خاصی روی فیلم سودربرگ و ستارههایش باز کردهاند.
اولین فیلم انگلیسی زبان کاروای
وونگ کاروای کارگردان هنگ کنگی امسال با My Blueberry nigh به کن میآید. این فیلم انگلیسی زبان کاروای است که با حضور بازیگرانی چون جودلا و نورا جونز ساخته شده است.
کاروای که «در حال و هوای عشق»اش تحسین کنندگان بسیار داشت، از فیلمسازان مورد توجه فرانسویهاست. او سال گذشته ریاست هیأت داوران بخش مسابقه را برعهده داشت؛ نکتهای که اهمیت بالای این فیلمساز هنگکنگی را برای مسئولان کن نشان میدهد.
کاروای از فیلمسازانی است که معمولاً بدون فیلمنامه و صرفاً بر اساس یک خط داستانی فیلم میسازد و به همین خاطر کلیت آثارش بر بداههپردازیهای خلاقانه استوار است.
نکته جالب توجه درباره My Blueberry nigh فیلمبرداری داریوش خنجی، فیلمبردار برجسته ایرانی است. گفته میشود فیلم کاروای در مراسم افتتاحیه به نمایش درخواهد آمد. باید دید این کارگردان صاحب سبک آسیایی، در کار با بازیگران هالیوودی به چه دستاوردهایی رسیده است.
دیگر بزرگان
هوهسیائو هیسن، امیر کوشتوریستا، سوکورف، دنی آرکان، مایکل وینتر باتم و کوئنتین تارانتینو از دیگر فیلمسازان شاخصی هستند که گفته میشود با آثارشان در کن حضور خواهند یافت.
سینمای ایران روی نیمکت ذخیرهها
سینمای ایران که در دهه نود کشف بزرگ کن بود، چند سالی است که چندان توجه ژیل ژاکوب و رفقا را به خود جلب نمیکند؛ چنانکه سال گذشته هیچ فیلمی از سینمای ایران در کن پذیرفته نشد. امسال اما شنیدهها از پذیرفته شدن چند فیلم ایرانی در کن حکایت میکند.
فیلمهای «آن سه» ساخته تقی نعمتی و «خاک سرد» به کارگردانی رضا سبحانی از گزینههای حضور در بخشهای جنبی کن هستند. البته این فیلمها گویا در میان آثار ذخیره قرار دارند و در صورت نرسیدن گزینههای اصلی، شانس حضور در کن را مییابند. درباره یکی دو مستند و انیمیشن ایرانی هم زمزمههایی مبنی بر حضور در کن شنیده شده ولی هنوز چیزی قطعی نشده است.
اما از ایرانیهای فعال در دیگر کشورها، میتوان به رامین بحرانی اشاره کرد که فیلم تازهاش با عنوان «اوراقچی» در کن به نمایش درخواهد آمد. رامین بحرانی که سالها پیش فیلم «بیگانگان» را در ایران ساخت و با آن در جشنواره هجدهم فجر نیز شرکت کرد، در «اوراقچی» به بیان داستان زندگی یک خواهر و برادر پرداخته که در محلهای فقیرنشین زندگی میکنند.
یکی دو فیلمساز متولد ایران هم که نامهای آشنایی ندارند، احتمالاً با آثارشان در بخشهای جنبی کن حاضر خواهند شد. در کل اما به نظر میرسد که سینمای ایران بیشترین حضور را در بخش بازار فیلم داشته باشد تا بخشهای اصلی این فستیوال.
مرور آثار هیچکاک و پیالا
در جشنواره امسال، قرار است مروری بر آثار آلفرد هیچکاک و موریس پیالا برگزار شود. آلفرد هیچکاک به عنوان استاد تعلیق و دلهره در سینما، یکی از بزرگان هنر هفتم است. سازنده فیلمهای درخشانی چون «سرگیجه»، «شمال از شمال غربی» و «روانی» که البته حال و هوای آثارش تناسب چندانی با فستیوال کن نداشت؛ بهخصوص که در آن سالها کن برعکس الآن بیشتر به تولیدات اروپایی توجه نشان میداد.
با این همه، این نکته را نباید فراموش کرد که فرانسویها جزو اولین کسانی بودند که فیلمهای هیچکاک را جدی گرفتند و آنها را جزو آثار برجسته سینما خواندند. در حالی که در آمریکا هیچکاک به عنوان سازنده آثار تجاری و عامهپسند شناخته میشد، این منتقدان فرانسوی بودند که با دیدی تازه و مرور مجدد فیلمهای او، نکات زیادی را در دل آثارش کشف کردند و بهواقع به هیچکاک نوعی حیثیت هنری و روشنفکرانه بخشیدند.
موریس پیالا دیگر فیلمسازی که در کن امسال مروری بر آثارش برگزار میشود؛ از جمله کارگردانان باسابقه سینمای فرانسه است.
پیالا یک بار هم برنده نخل طلای کن شده است. او در سال 1987 برای فیلم «زیر آفتاب شیطان» نخل طلا گرفت؛ جایزهای که البته سر و صدای زیادی هم به پا کرد، چون «زیر آفتاب شیطان» اثر متوسطی بود و همین نکته باعث شد تا پیالا وقتی برای دریافت جایزه روی سن رفت، با هو کردن تماشاگران مواجه شود.
«زیر آفتاب شیطان» به عنوان محصول سینمای فرانسه در حالی برنده نخل طلا شد که سالها بود فیلمهای فرانسوی این جایزه را دریافت نمیکردند و در آن مقطع چنین عنوان شد که برای جبران مافات در آن سال از ابتدا تصمیم بر این بود که به فیلمی فرانسوی جایزه اهدا کنند.
متقاضیان گسترده بازار فیلم
بازار فیلم کن یکی از جذابترین بخشهای این فستیوال است. در روزهایی نبض سینما در این جشنواره میتپد و همه نگاهها معطوف به کن است. خیلیها برای یافتن و خرید فیلمهای مناسب به فرانسه میآیند. گویا مدیران کن برای بازار فیلم امسال قرار است شیوههای نوینی را برای بازاریابی و فروش آثار بهکار گیرند؛ به همین خاطر بازار امسال گستردهتر از دورههای پیش برگزار میشود.
به گفته جوئی مونیترو مدیر بازار کن، بیش از 8 هزار فیلم داوطلب حضور در این بخش هستند که از میانشان 1200 فیلم برای عرضه در این بازار انتخاب میشوند.
نمایش آثار برگزیده دورههای پیش
امسال به مناسبت اینکه کن شصتمین سال برپاییاش را پشت سر میگذارد، قرار است منتخبی از آثار برگزیده دورههای گذشته کن به نمایش درآیند. این آثار به صورت آنلاین در اختیار مخاطبان گذاشته خواهد شد.
به این ترتیب بیش از 300 ساعت فیلم که از جمله آثار برگزیده کن از اولین دوره (1946) تا امسال هستند، در معرض تماشای کاربران قرار خواهد گرفت.
ژیل ژاکوب رئیس جشنواره کن، علت این اقدام را تقویت و گسترش بنیانهای هنری این فستیوال عنوان کرده است. ژاکوب پیشبینی کرده که حداقل نیم میلیون نفر از آثار برگزیده سالهای پیش دیدن کنند.
حضور برندگان نخل طلا
یکی دیگر از برنامههای گردانندگان جشنواره کن برای بزرگداشت شصتمین سال این رویداد هنری، دعوت از تعدادی از برندگان نخل طلا برای حضور در کن شصتم است. از میان برگزیدگان کن که حضورشان تاکنون قطعی شده میتوان به نانی مورتی، الیور استون و سیدنی پولاک اشاره کرد.
اینها البته فقط تعدادی از میهمانان سرشناس کن امسال هستند. پیش از این حضور مارتین اسکورسیزی به عنوان مهمان ویژه کن قطعی شده بود.