کارشناسان میگویند: استاندارد مواد غذایی ارگانیک در ایران نداریم. از همین رو برای آگاهی بیشتر از نحوه تولید محصولات ارگانیک و راههای افزایش تولید این محصولات جهت کاهش بهای آن در جامعه با دکتر هدایت حسینی معاون پژوهشی انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور و دکتر مسعود کیمیاگر متخصص تغذیه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفتوگویی انجام دادهایم که در پی میآید.
دکتر حسینی درتعریف مواد غذایی ارگانیک گفت: غذاهای ارگانیک غذاهایی هستند که در تولید آنها از موادی که شیمیایی هستند و باعث افزایش تولید محصول میشوند، استفاده نمیشود. غذاهای ارگانیک میتواند دارای منشا گیاهی و حیوانی باشد. اگر غذاهای ارگانیک را دارای منشا گیاهی بدانیم این بدان معناست که در تولید آنها از کودهای شیمیایی و سم (برای دفع آفات) استفاده نشده است.
اگر مواد غذایی دارای منشا حیوانی باشد باید زمانی که دام و طیور تغذیه میشوند از مواد گیاهی برای تغذیه آنها استفاده شود. در زمان رشد حیوانات نیز نباید از آنتی بیوتیکها و هورمونهای رشد استفاده کرد. برای تولید غذای ارگانیک باید زمان خاصی را درنظر گرفت و نمیتوان گفت که پارسال به زمین ارگانیک کود داده نشده است بنابراین امسال این زمین محصول ارگانیک به بار خواهد آورد. برای کاشت برخی از محصولات ارگانیک حداقل پنج تا 10سال باید به زمین مورد کشت کود داده نشود. بعد از این مدت میتوان ادعا کرد که در این زمین بهعنوان مثال گندم ارگانیک یا هر محصول ارگانیک دیگر کشت شده است.
در واقع باید چرخه طبیعی ازبینرفتن ماده شیمیایی استفادهشده در زمین مورد کشت تمام شود و پس از آن شما میتوانید در این زمین محصولات کشاورزی بکارید و ادعا کنید که محصول ارگانیک تولید تولید کردهاید. او به مضرات کود شیمیایی اشاره کرد و گفت: مواد شیمیایی که در ارتباط با تولید مواد غذایی با منشا گیاهی یا حیوانی کاربرد دارند تا حد مجازی میتوانند در محصولات - چه بهعنوان نگهدارنده و چه بهعنوان افزایشدهنده و رشددهنده محصول - مورد استفاده قرار گیرند.
اگر این مواد بیش از حد مجاز در تولید محصول استفاده شود میتواند تأثیر مخربی بر سلامت انسان بگذارد اما ترکیبات ارگانیک از این نظر دغدغه ذهنی و نگرانی برای مصرفکننده ایجاد نمیکند. در واقع محصولات ارگانیک باعث ایجاد اطمینان در مصرفکننده میشود. در دنیا محصولات ارگانیک قیمت بالاتری نسبت به مواد غذایی و محصولات تهیه شده با کود شیمیایی دارند.
این نشان از آن دارد که برای تولید این محصولات زحمت بیشتر و هزینه بیشتری باید متقبل شد. دکتر حسینی درباره راههای افزایش تولید محصولات ارگانیک و تعمیم آن به کل جامعه گفت: اول باید بازار این محصولات ایجاد شود یعنی در مصرفکننده این ذهنیت و فرهنگ ایجاد شود که اگر سیبی میخرد که بهای آن یک و نیم تا دو برابر سیب معمولی است این سیب در سلامتی وی تأثیر خیلی زیادی دارد. دوم اینکه ما باید روشهای استفاده از کودهای بیولوژیک را روتین کنیم. اگر این اقدامات انجام گیرد احتمال کاهش قیمت مواد غذایی نیز وجود دارد. حتی در زمینه دفع آفات نیز میتوان از روش مبارزه بیولوژیک استفاده کرد.
گاهی در خود طبیعت موجوداتی هستند که آفت ها را از بین میبرند بنابراین میتوان با استفاده از روشهای بیولوژیک همزمان تولید را بالا برد و میزان آفت زدگی محصول را کاهش داد. اما دکتر کیمیاگر درباره امکان افزایش تولید محصولات ارگانیک گفت: هدف افزایش تولید محصولات ارگانیک بهمنظور کاهش قیمت آن و ترغیب بیشتر مردم به استفاده از این نوع محصولات شاید هدفی دستنیافتنی است، تولید غذاهای ارگانیک به آن صورت که ما از هیچ نوع سم و آفت استفاده نکنیم ممکن نیست چرا که آنگاه قادر نخواهیم بود که شکم هفت میلیارد نفر جمعیت دنیا را سیر کنیم.
البته ما همچنین علاقهای نداریم که مواد شیمیایی و مواد افزودنی بهطور بیرویه مورد استفاده قرار گیرد. باید بتوان شرایطی را پیش آورد که استفاده از مواد شیمیایی و مواد نگهدارنده در مواد غذایی به حداقل برسد. باید در مسیری حرکت کنیم که استفاده از مواد شیمیایی درحد قابل تحمل باشد. زمانی که مقدار مواد افزودنی کم باشد بدن به خوبی میتواند آنها را دفع کند.