به گفته مسئولان وزارت بهداشت در این شرایط باید تمام بازی‌های ورزشی لغو شود و مردم به‌خصوص کودکان و بیماران در خانه بمانند. به گفته رئیس مرکز سلامت محیط وزارت بهداشت در این شرایط افزایش مرگ بیماران قلبی و ریوی پیش‌بینی می‌شود. مردم و به‌خصوص سالمندان، کودکان، بیماران و زنان باردار باید تا جای ممکن در خانه بمانند و از هرگونه تردد در شهر و فعالیت فیزیکی حتی در خانه اجتناب کنند. فارغ از بحث‌هایی که متولیان آلودگی هوا در جلسات یافتن مقصر می‌کنند با دکتر ربابه شیخ‌الاسلام متخصص اپیدمیولوژی تغذیه و مدیر مؤسسه تغذیه سلامت و توسعه به گفت‌وگو نشسته‌ایم. او می‌گوید تهرانی‌ها به خاطر آلودگی هوا زودتر پیر می‌شوند.
- آلودگی هوا چه تأثیری روی سلامت مردم می‌گذارد؟
آلودگی‌های موجود روی دستگاه تنفسی بیشتر از سایر قسمت‌ها تأثیر می‌گذارد. در کشور‌های پیشرفته در مورد مرگ‌ومیرهای ناشی از تأثیر آلودگی هوا بر دستگاه تنفسی آمارهای خوبی موجود است. این آمارها به تفکیک روزهای آلوده در سال منتشر می‌شود. اما در کشور ما آمار تعداد بیمارانی که با علائم بیماری‌های دستگاه تنفسی به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند، ثبت نمی‌شود، به همین دلیل نمی‌توان با توجه به شرایط موجود، از کسانی که در سطح کلان کشور تصمیم‌گیری می‌کنند، انتظار تصمیم‌گیری مناسب داشت.
- وزارت بهداشت به‌عنوان متولی سلامت شهروندان چه کاری می‌تواند بکند؟
بیماری‌ها و مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا نیز نوعی اپیدمی است و وزارت بهداشت باید سامانه‌ای برای ثبت آنها راه‌اندازی کند؛ چنان که مشخصات افراد مبتلا در یک اپیدمی مانند وبا در کشور به نام و محل سکونت در کشور ثبت می‌شود. در سطح شهرهای آلوده علاوه بر اینکه بایستی اورژانس‌های سیار تردد کنند، مکان‌هایی درنظر گرفته شود که مردم برای گرفتن راهنمایی و یا شرکت در کلاس‌های آموزشی به آنجا مراجعه کنند. مردم باید بدانند که در این شرایط چه کارهایی برای حفظ سلامت خود بکنند.
- چطور می‌توان اپیدمی بیماری‌ها و مرگ‌های ناشی از آن را ثبت کرد؟
با برخی از بیماری‌ها از قدیم به‌عنوان یک بیماری بومی برخورد شده است. به‌طور مثال نحوه برخورد و درمان بیماری مالاریا و یا وبا در کشور مشخص است ولی با مشکلی مانند آلودگی هوا برخوردمان به مانند یک بیماری و یا عامل بیماری‌زا نیست تا برای آن برنامه‌ریزی کنیم. یکی از کارهایی که متولیان سلامت می‌توانند بکنند این است که در فصولی که وارونگی هوا رخ می‌دهد و عده زیادی مشکلات تنفسی پیدا می‌کنند راه‌حلی برای کمک به آنها داشته باشند.
این افراد آسیب پذیر کجا می‌توانند بروند و کمک بگیرند؟ کجا به آنها یاد داده می‌شود که در تغذیه خود و خانواده‌شان چه تغییراتی باید بدهند تا آسیب کمتری ببینند؟ ثبت این بیماری‌ها و مرگ‌های ناشی از آلودگی می‌تواند زنگ خطری برای جلب توجه و برنامه‌ریزی متولیان نظام سلامت کشور باشد. برخورد ما با مشکلی که سلامت مردم را به خطر می‌اندازد روزبه‌روز تغییر می‌کند. ممکن است زمانی بیماری‌های عفونی حرف اول را بزنند و لازم باشد برای رفع آن برنامه‌ریزی شود و زمانی هم بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا. هم‌اکنون عوامل دیگری که با گذشته متفاوت است بیماری ایجاد می‌کند.
- در این شرایط مردم چه روش‌های تغذیه‌ای را در پیش بگیرند؟
بیشتر متخصصان خوردن شیر را در این روزها توصیه می‌کنند. ذرات آلاینده هوا جزئی از اکسیدان‌ها هستند. اکسیدان‌ها فرایند پیری در بدن را سریع‌تر و واکنش‌هایی در بدن ایجاد می‌کنند که باعث ضعیف شدن سیستم‌ایمنی بدن می‌شود. استفاده بیشتر از سبزیجات تازه و میوه‌ها در این شرایط ضروری است. لزومی ندارد پرتقال درجه یک مصرف شود. پرتقال کوچک آبگیری همان خواص پرتقال درجه یک را دارد. توصیه می‌شود که روزانه دو لیوان آب پرتقال مصرف شود.
