نخستین نخستوزیر زن جهان
سیریماوو راتواته دیاس باندارانایکه نخستین زنی است که در جهان به مقام نخستوزیری رسید. او سه بار و در سه دوره مختلف (1960تا 1965، 1970تا 1977و 1994تا 2000) نخستوزیر سریلانکا بود. باندارانایکه در عین حال بهمدت چهاردهه رهبر حزب آزادی این کشور بود و در پی به قتل رسیدن شوهرش سلیمان باندارانایکه در سال 1959 ، رهبری این حزب را برعهده گرفت و در شکلگیری حزب آزادی و پیوستن زنان به این حزب نقش مهمی ایفا کرد. زنان نقش مهمی در پیروزی این حزب در انتخابات سال1956 داشتند و به همین دلیل انتخابشدن او بهعنوان رهبر جدید این حزب بعد از مرگ سلیمان، اتفاقی قابل پیشبینی بهنظر میرسید.
تصمیمات باندارانایکه در جهت ملیکردن صنایع و مؤسسات مالی سریلانکا به بروز بحران اقتصادی در این کشور و شکست حزبش در انتخابات بعدی منجرشد. اما او در زمان رهبری مخالفان دولت، محبوبیت بیشتری کسب کرد و باردیگر به سمت نخستوزیر انتخاب شد.
در دوره هفتساله دوم نخستوزیریاش، قانون اساسی جدیدی برای سریلانکا که در آن زمان سیلان نامیده میشد، وضع کرد. سپس به اتهام سوءاستفاده از قدرت، هفتسال از حضور در پارلمان محروم شد. دوره آخر نخستوزیری او در دوران ریاستجمهوری دخترش کوماراتونگا رخ داد و بههمین دلیل باندارانایکه از قدرت واقعی خیلی کمی برخوردار بود. سرانجام در روز انتخابات سراسری در کشورش و بعد از آخرین حضور پای صندوقهای رای، درحالیکه همچنان سمت نخستوزیری سریلانکا را برعهده داشت، از دنیا رفت.
بانوی آهنین غرب
مارگارت تاچر در سال 1979 و در پی پیروزی محافظهکاران در انتخابات، به مقام نخستوزیری انگلیس انتخاب شد. او تا سال1990 در این سمت باقی ماند و نخستین و تنها زنی است که در تاریخ انگلیس سمت نخستوزیری را برعهده داشته.
تاچر درعین حال از سال1975 تا 1990 رهبر حزب محافظهکاران انگلیس بود. دوران نخستوزیری او در انگلیس و در دهه 80میلادی «به عصر تاچر» معروف است و حتی مفهوم تاچریسم بهعنوان محافظهکاری همراه با لیبرالیسم اقتصادی در فرهنگ سیاسی شناخته شده است. تاچر سهدوره پیاپی نخستوزیر انگلیس بود و بعد از سال 1979، در سالهای 1983 و 1987هم در سمت خویش ابقا شد.
او از همپیمانان سیاستهای آمریکا در قاره اروپا بود و به همینخاطر پیمان اتحادیه اروپای بدونمرز و وحدت پولی کشورهای این اتحادیه، در پی مخالفتهای دیرینه وی، با مشکلات زیادی روبهرو شد.
تاچر از رویدادهای بعد از دوران جنگ سرد که با اتحاد آلمان و فروپاشی اتحاد جماهیرشوروی سابق همراه بود، فاصله گرفت و چنین موضعی حزب او را در میان احزاب دیگر اروپایی تضعیف کرد. در نهایت اختلافات درون حزبی محافظهکاران، تاچر را بعد از 11سال نخستوزیری مجبور به کنارهگیری از قدرت کرد اما خطمشی سیاسی او در دوران نخستوزیری جانمیجر، وزیر سابق خزانهداری کابینه تاچر ادامه یافت. او از چند سال پیش به بیماری آلزایمر مبتلا شده است.
قدرتمندترین سیاستمدار زن
آنگلا دورتئا مرکل، صدراعظم کنونی آلمان و از نگاه فوربس، قدرتمندترین زن سیاستمدار حال حاضر جهان است. مرکل را مارگارت تاچر قرن 21 میدانند. او نخستین صدراعظم زن تاریخ آلمان است که از نوامبر سال2005میلادی به این سمت برگزیده شده و درعین حال از سال2000 هم ریاست حزب دمکراتمسیحی کشور آلمان را برعهده دارد. مرکل در سال 2007 دومین زن، بعد از مارگارت تاچر بود که به ریاست اجلاس گروه هشت کشور صنعتی جهان برگزیده شد.
در عرصه سیاست داخلی، اصلاح سیستم بهداشت و درمان آلمان از بزرگترین چالشهای دوران صدراعظمی او محسوب میشوند. او در سال2009 برای یک دوره جدید در سمت خویش ابقا شد. مرکل بهعنوان یک زن سیاستمدار در یک حزب راستمیانه اروپایی همواره با مارگارت تاچر، نخستوزیر پیشین انگلیس مقایسه شده و خیلیها لقب بانوی آهنین را به او اطلاق میکنند. او درعین حال جوانترین صدراعظم آلمان بعد از جنگ جهانی دوم و نخستین صدراعظمی است که شهروند آلمانشرقی است.
مرکل مطالعات گستردهای در علم فیزیک داشته و در فهرست 100 زن قدرتمند جهان از نگاه فوربس، در سالهای2006 تا 2009 و 2011 و 2012نفر اول بوده است. سیاست کنونی حزب مرکل با سیاستمداران قبلی آلمانمتفاوت بوده و بیشتر براساس نزدیکی با ایالات متحده پایهگذاری شده است.
بانوی اقتصاد اروپا و جهان
کریستین مادلین اودت لاگارد، حقوقدان فرانسوی، رئیس صندوق بینالمللی پول و وزیر پیشین اقتصاد و دارایی فرانسه در سالهای2007 تا 2011 بود. او بارها در فهرست 100 زن قدرتمند جهان در نشریه فوربس قرارگرفته است. در سال2009 هم فایننشیال تایمز او را بهعنوان بهترین وزیر دارایی منطقه یورو برگزید. او همچنین نخستین زنی بوده که به سمت وزیر اقتصادی یکی از کشورهای گروه هشت برگزیده شده است.
لاگارد در زمان دولت دوویلپن هم به عنوان وزیر تجارت و کشاورزی فرانسه انتخاب شده بود. در سال2011 کمیته اجرایی صندوق بینالمللی پول او را بهعنوان جانشین دومنیک استراوسکان برگزید. لاگارد عنوان نخستین زنی را دارد که به ریاست صندوق بینالمللی پول برگزیده شده است.
اخیرا دادگاهی در فرانسه تحقیقاتی در مورد سوءاستفاده او از قدرت انجام داده ولی لاگارد از سمت خویش کنار نرفته و همچنان ریاست صندوق بینالمللی پول را در اختیار دارد.
بانوی صلح
بینظیر بوتو دوبار در فاصله سالهای1988 تا 1990 و 1993تا 1996 نخستوزیر پاکستان بود. او جوانترین زنی است که تاکنون در جهان به سمت نخستوزیری رسیده و نخستین زن مسلمان است که در یک کشور اسلامی نخستوزیر بوده است.
او فرزند اول ذوالفقار علیبوتو، نخستوزیر پاکستان بود و همچون ایندیرا گاندی، نخستوزیر سابق هند، بخش عمده شهرت و محبوبیت خود در عرصه سیاست را از پدرش به ارث برده بود.
بوتو در 35سالگی بهعنوان نخستین نخستوزیر زن پاکستان معرفی شد و در انتخاب وزرای کابینه و در اداره دولت تواناییهای خود را نشان داد. بینظیر همچون ذوالفقار علیبوتو گرایشهای سوسیالیستی و پوپولیستی داشت و رهبری حزب مردم پاکستان را عهدهدار بود و همراه با شوهرش بارها با اتهام فساد مالی روبهرو شد که البته هیچ یک از این اتهامات هنوز ثابت نشدهاند. بینظیر بوتو در پی این اتهامات به ناچار از سمت نخستوزیری کنار رفت.
او که هشتسال در تبعید خودخواسته در لندن و دبی بود، در اکتبر 2007 به پاکستان برگشت و همان روز از یک ترور نافرجام که مرگ 138نفر را باعث شد، جان سالم بهدر برد اما سرانجام بعد از چندین ترور ناموفق در دسامبر همان سال در پی یک حمله تروریستی به قتل رسید و در پاکستان سهروز عزای عمومی اعلام شد. بعد از مرگ او، همسرش آصفعلی زرداری، رهبری حزب مردم را برعهده گرفت و دولت پرویز مشرف را مسئول قتل او دانست.
وزیر جنگافروز
کاندولیزا رایس، شصتوششمین وزیر امورخارجه آمریکا در دوره دوم ریاستجمهوری جورج بوش و نخستین زن تیرهپوست آمریکایی است که به این سمت برگزیده شد. رایس دومین تیرهپوست بعد از کالین پاول و دومین زن بعد از مادلین آلبرایت است که در کابینه رؤسای جمهوری آمریکا عهدهدار این سمت شده است.
رایس پیش از این در دوره اول ریاستجمهوری جورج بوش، مشاور امنیت ملی او و نخستین زنی بود که در دولت آمریکا چنین سمتی را در اختیار داشت. او پیش از پیوستن به دولت بوش پسر، استاد علوم سیاسی دانشگاه استنفورد بود. رایس در دوران ریاستجمهوری بوش پدر هم درزمان فروپاشی شوروی سابق و اتحاد دوباره آلمان، مشاور روابط با اتحاد جماهیر شوروی و اروپایشرقی بود.
او در دوره دوم ریاستجمهوری بوش، بهعنوان جانشین کالین پاول معرفی شد. اما انتخاب او در مجلس سنا با 13رای مخالف همراه بود که بیشترین آرای مخالف در مجلس سنا برای انتخاب یک وزیر امورخارجه از سال1825 تلقی میشد. عملکرد رایس در رابطه با جنگ عراق، هم در داخل و هم در خارج از ایالات متحده با انتقادهای گستردهای روبهرو بود و هنگام بازید او از کشورهای مختلف، تظاهرات زیادی علیه اقدامات جنگطلبانه او شکل میگرفت.
نخستین سیاستمدار زن بلندپایه آمریکا
مادلین آلبرایت، نخستین زنی است که به سمت وزیر امورخارجه آمریکا برگزیده شد. آلبرایت در دوره نخست ریاستجمهوری بیل کلینتون، از سال1997 تا 2001 این سمت را برعهده گرفت.او پیشاز آن بهعنوان نماینده دائمی آمریکا در سازمان ملل حضور داشت که این نخستین سمت دیپلماتیک او محسوب میشد. او که در چکسلواکی سابق و از یک خانواده یهودی متولد شده بود، بعدها با خانوادهاش به ایالات متحده نقل مکان کرد.
آلبرایت، نخستین زنی بود که صاحب بالاترین مقام سیاسی در ایالات متحده شد و بهدلیل اینکه از والدین آمریکایی متولد نشده بود، شرایط نامزدشدن در انتخابات ریاستجمهوری این کشور را نداشت.
آلبرایت بهدلیل حمایت از سیاست تحریمهای عراق که منجر به کشتهشدن نیممیلیون کودک در این کشور شد با انتقادهای زیادی روبهرو شد و در دوران حضورش در وزارت امور خارجه آمریکا به شکل قابل توجهی سیاستهای این کشور را در بوسنی و هرزگوین و در خاورمیانه تحتتأثیر قرار داد.
رهبر روحانی ملت آرژانتین
ماریا اوا دارته دپرون ملقب به اویتا پرون، همسر خوان دومینگو پرون، رئیسجمهور اسبق آرژانتین بود. پیش از مرگ وی کنگره آرژانتین عنوان رهبر روحانی ملت آرژانتین را به اویتا اطلاق کرد. او بعد از ازدواج با همسرش درگیر مبارزات انتخاباتی پرون شد و در سفرهای انتخاباتی او حضور داشت. پیش از آن هرگز هیچ زنی در آرژانتین شوهر خود را در چنین سفرهایی با قطار همراهینکرده بود.
یکی از مهمترین مبارزههای سیاسی اویتا پرون که به پیروزی انجامید، تلاشهای او برای بهرسمیتشناختهشدن حقوق برابر سیاسی و شهروندی میان زنان و مردان بود که با وضع قانونی در سال 1947 در زمان ریاستجمهوری شوهرش همراه شد. او که از فعالان سیاسی و قدرتمندترین و محبوبترین زنان تاریخ آرژانتین بود در سن 33سالگی بهخاطر بیماری سرطان از دنیا رفت.
میراثدار رهبران هند
ایندیرا گاندی یکی از بحثبرانگیزترین رهبران هند بود. او دختر نخستوزیر پیشین این کشور، جواهر لعلنهرو، رهبر استقلال هند بود و دو دوره پیاپی از سال1966 تا 1977 و 1980تا 1984 مقام نخستوزیری هند را برعهده داشت.
او پیش از نخستوزیری، سابقه حضور در سمت وزیر اطلاعات و تبلیغات هند را داشت و در سن 47سالگی و برخلاف انتظار، در رقابت انتخاباتی با موراجی دسای، پیروز شد و به مقام نخستوزیری دست یافت. انتخاب او بهعنوان نخستوزیر دومین کشور پرجمعیت جهان با شگفتی زیادی همراه بود.
ایندیرا با اقتدار هرچه تمام امور حکومتی را تحت کنترل خویش درآورد، موقعیت هند را از نظر بینالمللی بهبود بخشید و تلاشهای عمدهای برای کنترل جمعیت هند کردکه با انتقادهای زیادی همراه شد. تکروی و نادیده گرفتن مخالفان توسط او منجر به شکست سنگین حزبش در انتخابات سال1977 شد. در انتخابات سال1979 ایندیرا با شعار «مبارزه با فقر» در کمپین انتخاباتی حضور یافت و با تلاش فراوان زمینه را برای پیروزی حزب کنگره فراهم ساخت. ایندیرا در سال 1984 توسط دوتن از سربازان محافظش که از فرقه سیک بودند، در سن 67 سالگی به قتل رسید. کشتهشدن او اعتراضهای عمومی علیه سیکها را در پی داشت.
نماینده سیاستمداران زن آفریقا
الن جانسون سیرلیف، رئیسجمهور حال حاضر لیبریا، تنها رئیس دولت زن در سراسر قاره آفریقا محسوب میشود؛ ضمن اینکه او نخستین زن تیرهپوستی است که به سمت ریاستجمهوری یک کشور برگزیده شده است. او پیشتر وزیر دارایی لیبریا بود و در انتخابات سال1997 نتوانست به سمت ریاستجمهوری انتخاب شود.
سیرلیف از سال2005 تاکنون بهعنوان بیستوچهارمین رئیسجمهور لیبریا قدرت را دردست دارد. او در سال 2011 به اتفاق تورکل کارمن و لیما گبووی بهدلیل مبارزات غیرخشونتآمیز بهمنظور تأمین امنیت زنان و حقوق آنها برای مشارکت در فرایند صلح، برنده جایزه صلح نوبل شد. در آفریقا اغلب او را با لقب بانوی آهنین خطاب میکنند.
کمیته انتخاباتی لیبریا در سال2005 او را برنده رقابت انتخاباتی دانست و سالمبودن نحوه برگزاری انتخابات سراسری را تأیید کرد. در دولت او خیلی ازپیروان تیلور، رئیسجمهور قبلی لیبریا، حضور دارند که سیرلیف در سال 2006 بهطور رسمی خواهان استرداد وی از نیجریه شد.
جانشین همسر
کریستینا فرناندز، رئیسجمهور فعلی آرژانتین است که بعد از شوهرش، نستور کرشنر به این سمت برگزیده شد. او نخستین زنی است که با پیروزی در انتخابات به این سمت در آرژانتین رسیده و دومین رئیسجمهور زن آرژانتین بعد از ایزابل پرون است؛ اما پرون بدون رایگیری و بعد از فوت همسرش بهمدت دوسال رئیسجمهور شده بود.
کریستینا فرناندز، دو دوره در مجلس و دو دوره در مجلس سنای آرژانتین حضور داشته و از سال2003 تا زمان مرگ شوهرش در سال2007 و انتخاب شدن بهعنوان رئیسجمهور، بانوی اول آرژانتین بوده است. او در رقابت انتخاباتی با کسب 45درصد آرا بر الیسا کاریو، رقیب خود چیره شد و چهارمین زنی است که به شکلی دمکراتیک به سمت ریاستجمهوری در قاره آمریکا برگزیده شده و نهمین زنی است که در این قاره به این مقام رسیده است.
کریستینا فرناندز همچنین نخستین بانوی اول تاریخ آرژانتین بوده که حرفه سیاسی مستقل از شوهرش را داشته است. شوهر او از نامزدشدن برای دوره دوم ریاستجمهوری منصرف شد و حمایت خود را از کریستینا فرناندز اعلام کرد.
چریک زندانی سابق
دیلما وانا روسف در انتخابات ریاستجمهوری سال2010 در برزیل پیروز شده و نخستین زنی است که در این کشور به مقام ریاستجمهوری نایل شده است. او در دوران جوانی مواضع سوسیالیستی داشت و در مبارزه مسلحانه مقابل دیکتاتوری نظامی برزیل شرکت کرده و به گروههای چریکی پیوسته بود.
روسف از سال1970 تا 1979زندانی بود و شکنجههای زیادی را متحمل شد و بعد از آزادی از زندان از انجام فعالیتهای سیاسی منع شد. او بعد از سقوط دیکتاتوری نظامی برزیل یکی از بنیانگذاران حزب کارگر برزیل نام گرفت.
در انتخابات سال2010 روسف نتوانست در دور اول آرای لازم را برای ریاستجمهوری کسب کند و در دور دوم انتخابات با کسب 56درصد آرا خوزه سرا رقیبش را شکست داد؛ اگرچه حمایت لولا از او در این انتخاب بیتأثیر نبود.