هسته محل نگهداری اطلاعات ژنتیک به‌صورت مولکول‌های DNA است. واحد ساختمانی DNA نوکلئوتید‌ها هستند. DNA در هسته سلول‌های انسانی از سه‌میلیارد جفت نوکلئوتید تشکیل شده است که در قالب ۲۳ جفت کروموزم دیده می‌شود.
DNA در انسان‌ها دارای بیش از 95درصد مشابهت است. به‌طور تقریبی حدود ۱۵میلیون نوکلئوتید در انسان‌های مختلف با هم تفاوت دارد. همین تفاوت‌ها منجر به تفاوت‌های ظاهری بین افراد نظیر قد، رنگ چشم و... می‌شود. به علاوه بخش‌هایی از DNA منجر به تفاوت‌های ظاهری افراد نمی‌شوند. این بخش‌ها به‌عنوان مارکر در سیستم تشخیص هویت ژنتیک مورد استفاده قرارمی‌گیرند. جدای از موارد نادر جهش‌های ژنتیک، قسمت‌های مورد استفاده در سیستم تشخیص هویت به‌صورت دست نخورده در طول نسل‌های متوالی به ارث می‌رسند. این مشخصه منحصربه‌فرد امکان شناسایی افراد و نیز تشخیص بستگی خانواد‌گی آنها را با احتمال بالا امکان‌پذیر می‌سازد.
بدین‌ترتیب درصورت بروز هرگونه جنایت، درصورتی که بقایای بیولوژیک شامل خون، لکه‌های ترشحی، مو و... در محل باقی بماند به‌طور بالقوه امکان انجام آزمایش‌های تشخیص هویت ژنتیک روی آنها وجود دارد. نتیجه انجام آزمایش‌های ژنتیک روی نمونه‌ها پس از چند روز آزمایش توسط پرسنل کارآزموده و به کمک تجهیزات دقیق به‌صورت مجموعه‌ای از شناسه‌های ژنتیک برای هر فرد تهیه می‌شود.
در یک سیستم استاندارد، احتمال اینکه شناسه‌های ژنتیک دو فرد غیرخویشاوند کاملا با هم مطابقت داشته باشد یک در چندین میلیارد است. شناسه‌های ژنتیک در دوقلو‌های یکسان کاملا مشابه و در بستگان درجه اول حداقل 50درصد مشابه است.
انگشت‌نگاری معمولی و مطالعات ژنتیک یاد شده، هر دو در جهت شناسایی افراد از روی نشانه‌های به‌جا مانده از آنها استوار شده‌اند. افزوده‌شدن تکنیک‌های ژنتیک به تکنیک‌های فیزیکی موجود نظیر انگشت‌نگاری، امکان شناسایی جرائم را افزایش می‌دهد. بدیهی است با پیشرفت تکنولوژی روش‌های شناسایی جدید در کنار روش‌های قدیمی، دقت و سرعت شناسایی جرائم را افزایش می‌دهد.
بانک اطلاعات هویت ژنتیک در کشور‌های مختلف جهت ذخیره‌سازی شناسه‌های ژنتیک افراد از اواخر قرن بیستم شروع به‌کار کرد. هدف از تشکیل این بانک‌ها ذخیره‌سازی شناسه‌های ژنتیک مجرمان و مقایسه آنها با شناسه‌های به‌دست‌آمده از صحنه جرم است.
به‌طور کلی دو گروه از شناسه‌های ژنتیک در آرشیو بانک نگهداری می‌شود:
1 - شناسه‌های ژنتیک محکومان (یا مجرمان): این شناسه‌ها از آزمایش روی نمونه‌های به‌دست آمده از محکومان جرائم کیفری در زمان گذراندن دوران محکومیت تهیه می‌شود.
2 - شناسه‌های ژنتیک نمونه‌های به‌دست‌آمده از صحنه جرم.
بانک اطلاعات هویت ژنتیک علاوه بر ذخیره‌سازی این داده‌ها باید شناسه‌های ورودی جدید را با آرشیو موجود مقایسه و مطابقت ژنتیک را شناسایی کند.
بانک‌های اطلاعات هویت ژنتیک در حال حاضر در ۵۸کشور جهان تشکیل شده‌اند.
در برنامه پنج‌ساله توسعه کشور، مسئولیت تشکیل بانک اطلاعات هویت ژنتیک بر عهده قوه قضاییه قرار داده شده است. سازمان پزشکی قانونی از دهه ۱۳۷۰ با تشکیل و تجهیز آزمایشگاه‌های ژنتیک فعالیت‌های خود را در زمینه تشخیص هویت ژنتیک آغاز کرد و در حال حاضر آزمایشگاه‌های جدید در استان‌های مختلف کشور در حال راه‌اندازی است.
مسئولیت بانک ژنتیک دریافت شناسه‌های ژنتیک افراد و نمونه‌های انسانی از آزمایشگاه‌های معتبر ژنتیک کشور، ذخیره‌سازی آنها و مقایسه تطبیقی آنهاست. شناسه‌های ژنتیک، اطلاعات تشخیص هویت ژنتیک افرادی هستند که دارای خصوصیت منحصر به‌فرد بوده و امکان ذخیره‌سازی الکترونیک و مقایسه تطبیقی آنها جهت تشخیص جرائم وجود دارد. درصورت مشابهت شناسه‌های جدید به‌دست‌آمده از صحنه جرم با شناسه‌های قدیمی ذخیره‌شده در بانک ژنتیک و اعلام آن به مراجع قضایی ذی‌ربط امکان شناسایی فرد مورد نظر فراهم می‌شود. این فناوری در موارد مختلف تشخیص هویت مجرمان، به‌خصوص در تشخیص هویت عاملان جرائم سریالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شناسه‌ها به‌همراه مشخصات فردی، شناسنامه هویت ژنتیک هر فرد را تشکیل می‌دهند.
بدیهی است که اطلاعات ژنتیک مربوط به افراد باید در سیستمی با امنیت بالا و دسترسی محدود نگهداری شود. در حال حاضر تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مورد نیاز جهت برقراری ارتباط مستمر بین آزمایشگاه‌ها و بانک در حال آماده‌سازی است. براساس مقررات بانک، گزارش‌های تهیه‌شده درخصوص مشابهت‌های ژنتیک فقط ازطریق استعلامات قضایی امکان‌پذیر است.
