قرار است مذاکرات هسته‌ای ایران و اروپا یک باردیگر روز چهارشنبه 5 اردیبهشت بین سولانا و لاریجانی برگزار شود. هنوز در مورد زمان دقیق و مکان برگزاری مذاکرات خبری منتشر نشده است.
دور قبلی مذاکرات رو در روی لاریجانی و سولانا پاییز سال 85 انجام شد که به نتیجه مشخصی نرسید. در همان زمان (آذرماه سال85)، نخستین قطعنامه حاوی برخی تحریم های بین‌المللی علیه ایران به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسید. از آن به بعد مذاکرات ایران عمدتا از طریق آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای پیگیری شد. تا به صدور دومین قطعنامه منجرشد.
این روزها در مطبوعات اروپایی مطالبی از مذاکرات سابق لاریجانی و سولانا که درحال نزدیک شدن به توافق بود مطرح شده است. روزنامه گاردین در مطلبی اروپا را به خاطر به سرانجام نرساندن آن مذاکرات مورد نکوهش قرارداده است.
شروع دوباره مذاکرات می‌تواند فرصتی برای اروپا جهت خارج شدن از زیر بار انتقادهای فزاینده و شانسی دوباره برای دو طرف جهت حل مشکلات بوجود آمده فراهم کند.
ایران در تمامی مراحل همواره اعلام کرده است ضمن محفوظ داشتن اعمال حقوق مسلم خود در توسعه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای، آماده مذاکرات سازنده با طرف‌های ذیربط است. ایران در یک مرحله برای اثبات حسن نیت خود جهت اعتماد سازی، فعالیتهای هسته‌ای خود را متوقف کرد. اما تاثیری بر روند پرونده هسته‌ای نداشت.
با وجود آنکه دیگر نشانه ای از ادامه مذاکرات با توجه به صدور دو قطعنامه علیه ایران و تحولات پی درپی سال 86 وجود نداشت اما لاریجانی در سخنانی در روز ملی فن‌آوری هسته ای در20 فروردین گفت که به زودی مذاکراتی را با آقای سولانا انجام خواهد داد.
مسئوول ارشد مذاکرات هسته ای جمهوری اسلامی در آن زمان اعلام داشت که مقامات اتحادیه اروپا در تماس تلفنی به وی اعلام کرده اند که مایلند «مذاکرات جدیدی با ایران انجام دهند و به توافق برسند.»
خاویر سولانا نیز در سخنانی در برابر پارلمان اروپا در اواخر فروردین ماه گفت که بحران هسته ای ایران را باید از راه مذاکره حل و فصل کرد.
خاویر سولانا همواره به عنوان نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات گروه موسوم به 1+5 در مورد مساله هسته ای ایران شرکت داشته است.
خبر برگزاری دور دیگری از مذاکرات لاریجانی و سولانا در حالی انتشار می یابد که ایران قطعنامه های شورای امنیت حاوی درخواست تعلیق بخشی از برنامه های هسته ای کشور به خصوص غنی سازی اورانیوم را نه تنها رد کرده بلکه در روز 20 فروردین اعلام کرد ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم در مقیاس صنعتی را آغاز کرده است. هرچند برخی منابع خارجی در مورد توانایی ایران در این زمینه تردیدهایی ابراز داشتند اما بالاخره بازرسان آژانس اعلام کردند ایران به 1300 سانتریفیوژ گاز تزریق کرده است.
ایران می‌گوید برنامه‌های هسته‌ای خود را به رغم قطعنامه‌های شورای امنیت ادامه خواهد داد. با این شرط اروپا حاضر به ادامه مذاکرات شده و آمریکا هم از توافق ایران و اتحادیه اروپا برای از سرگیری مذاکرات در خصوص برنامه‌های هسته‌ای تهران استقبال کرده است.
«تام کیسی» معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: «ما قطعا از ادامه تماس‌ها میان خاویر سولانا مسئول عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا و علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران حمایت می‌کنیم.»
وی افزود: «امیدواریم که این نشست منجر به توافق ایرانی‌ها با شروط بسیار ساده‌ای شود که جامعه بین‌المللی تعیین کرده است و به ما امکان آغاز مذاکرات با آنها را در خصوص پرونده هسته‌ای‌شان فراهم می کند.»
در مورد علت روی آوری مجدد اروپا و آمریکا به مذاکره درحالی که یک ماه دیگر تا پایان مهلت شورای امنیت سازمان ملل به ایران برای پذیرش قطعنامه 1747 باقی مانده و نتایج احتمالی مذاکرات، با چند تن از فعالین سیاسی و حزبی به گفتگو نشستیم.
مذاکره برای تنظیم گزارش آژانس
حمیدرضا ترقی رئیس بخش بین‌الملل حزب موتلفه اسلامی مذاکرات فعلی را در جهت وظایفی که آژانس برای تنظیم گزارش از فعالیتهای ایران جهت ارائه به شورای امنیت سازمان ملل دارد موثر ارزیابی می‌کند.
وی در گفتگو با همشهری در خصوص رویکرد جدید اروپا گفت: در قطعنامه سازمان ملل به موضوع ادامه مذاکره اشاره شده است.
این پیشنهاد هم بیشتر برای نبستن باب تفاهم با ایران در ادامه روند هسته‌ای است بخصوص بعد از اینکه کارشناسان آژانس پیشرفت ایران را در باب دستیابی به فناوری هسته‌ای در حد صنعتی تایید کردند. قبلا اروپایی‌ها برای ادامه مذاکرات، شرط تعلیق را گذاشته بودند ولی الان با پذیرش مذاکره بدون شرط تعلیق عملا بحث تعلیق منتفی است یعنی اروپا از تعلیق صرفنظر کرده و آماده مذاکره برای مراحل بعدی است.
ترقی در مورد معنی مذاکره در شرایطی که دو قطعنامه علیه ایران تصویب شده است گفت: به نظر می‌رسد اروپا از اینکه قطعنامه‌اش نتیجه ای نداده و به موقعیت آنها صدمه زده است ناراضی است و پیشنهاد مذاکره را داده است.
ترقی در مورد به نتیجه رسیدن این مذاکرات نیز گفت: با توجه به موقعیت فعلی ما در رسیدن به مرحله غنی سازی صنعتی، آنها در مذاکرات چاره ای جز عقب نشینی ندارند و احتمالا به تجدید نظر در برخورد با ایران خواهند رسید.
مسئول امور بین‌الملل حزب موتلفه اسلامی حمایت امریکا از این مذاکرات را ناشی از اهمیت آماده شدن ایران برای مراحل بعدی و ادامه همکاری با آژانس دانست.
وی با اشاره به موقعیت جدید هسته‌ای ایران، وضعیت کشورمان را در مقایسه با کره شمالی مطلوب دانست و گفت: ما با رعایت قوانین بین‌المللی از حق خود عقب نشینی نکردیم و طرف مقابل را به انفعال کشاندیم در حالی که کره در برابر آنها منفعل است.
بحران‌سازی جدید بی‌فایده است.
جواد جهانگیرزاده عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم شروع دوباره مذاکرات را مثبت ارزیابی کرد و ابراز امیدواری نمود که برای حل مساله هسته‌ای ایران رهگشا باشد.
وی با اشاره به ورود ایران به باشگاه هسته‌ای جهان، تراز سیاسی ایران را در این مذاکرات بالاتر از گذشته خواند و گفت: اروپا اگر تمایل به حل مساله دارد باید ابتکار عمل را دردست گرفته و سولانا را با اختیارات ویژه به این مذاکرات گسیل دارد.
وی افزود: اگر اروپا از واقعیتها سرباز زده و به حق ایران تن ندهد تغییری در روند این پرونده حاصل نخواهد شد.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در مورد همزمانی این مذاکرات با صدور دو قطعنامه علیه ایران گفت: صدور این قطعنامه‌‌ها نه تنها تاثیری بر ایران ندارد بلکه مشکلات را افزایش هم می‌دهد. اروپا و امریکا باید در رفتارهای خود تجدیدنظر کرده و بدانند که رفتارهای از موضع بالا توجیه‌پذیر نیست و ایران را از راهی که در پیش گرفته منصرف نخواهد کرد.
جهانگیرزاده اضافه کرد: شرایط کنونی شرایط رفتارهای عصبی و تند نیست و اروپا و آمریکا باید در چارچوب منطقی حرکت کنند.
وی با اشاره به اینکه آمریکا برای حل مساله عراق ناچار شده از همه کشورها برای نشست مصر دعوت کند گفت: بحران عراق به سامان نرسیده و آمریکا نمی‌تواند بحران دیگری را آغازکند. اظهارات تند بوش درباره ایران هم دست پیش گرفتن است زیرا آنها قادر به مدیریت بحران عراق هم نیستند و توان و کفایت لازم را برای آن ندارند. چه رسد به این که باب جدیدی را در بحران‌سازی باز کنند.
