به‌نظر می‌رسد که محدودیت بودجه تنها در کمیت جشنواره اثر گذاشت و کیفیت جشنواره، هم برای مخاطبان و هم برای مسئولان و برگزار‌کنندگان رشد نسبی داشته است.
حرکت‌های رو به جلو
هرچند جای بزرگان موسیقی در جشنواره موسیقی فجر خالی بود وموسیقی پاپ از بخش رقابتی حذف شد، اما جشنواره موسیقی فجر از بیست‌وششمین دوره خود با حضور دکتر حسن ریاحی سیاست متفاوتی را در پیش گرفت. کشف استعدادهای جوان بعد از گذشت سه دوره که ریاحی دبیری آن را برعهده داشته، دیگر جای خود را در جشنواره پیدا کرده است. حضور جوانان در بخش رقابتی، نسل دیگر و بخش جدید استعدادهای درخشان گواه این ادعاست. با توجه به اینکه حسن ریاحی به عنوان دبیر بیست و نهمین دوره هم معرفی شده است می‌توان امیدوار بود که تمرکز جشنواره برای کشف استعدادهای جوان ادامه داشته باشد.
موسیقی‌ها باهم حرف می‌زنند
کمبودهای مالی جشنواره بیشترین تأثیر خود را در بخش بین‌الملل جشنواره گذاشت. امسال چهار گروه موسیقی بین‌الملل در جشنواره حضور داشتند. موسیقی «آوای زمین» از کشور هند یکی از این گروه‌ها بود که بیشتر اعضای آن ایرانی بودند. اما سه گروه موسیقی «کوراتت تارکوفسکی» از کشورهای فرانسه و آلمان، «رسیتال پیانو» از کشور هلند و « رسیتال کنترباس» از کشور فرانسه گروهای خارجی این دوره از جشنواره بودند. شاید اقدام هوشمندانه برگزار‌کنندگان این دوره، انتخاب این سه گروه کم‌جمعیت اما مطرح جهانی بود که نشان داد با کمبود بودجه هم می‌توان کارهای خوبی ارائه کرد. استقبال از این گروه‌ها که برنامه سالانه از پیش تنظیم شده‌ای دارند در جشنواره، از نکات مهم آن بود؛ خصوصا که در اجرای کنترباس رنو گارسیا فونس از کشور فرانسه و رسیتال پیانو به نوازندگی رالف فان‌رات، قطعاتی از موسیقی ایرانی نواخته شد. رنو گارسیا با ادای چندکلمه ساده فارسی به‌سرعت با مخاطب ارتباط برقرار کرد و در بین اجرای قطعاتش اعلام کرد که همسرش نوازندگی تار را از داریوش طلایی در فرانسه آموخته است و او به واسطه تجربه با موسیقی ایرانی و سازها و دستگاه‌های موسیقی ایرانی آشنایی پیداکرده و قطعاتی را دردستگاه ماهور نواخت. همچنین او اعلام کرد که در این برنامه براساس تنبور‌نوازی یک استاد ایرانی از چرخش انگشتان دست در نوازندگی تنبور استفاده می‌کند. این موارد باعث شد که ارتباط این موسیقی‌دان با مخاطبان بیشتر شود. از سوی دیگر رالف فان‌رات قطعه‌ای از علیرضا مشایخی با عنوان آتریومبا را با همراهی آیدا سیقاریان روی صحنه برد.حضور این سه گروه موسیقی که برای نخستین بار به ایران سفر کرده و هرکدام در جشنواره‌های بین‌المللی جوایزی کسب کرده‌اند را می‌توان از نکات مثبت این دوره از جشنواره دانست.
خش جدیدی به نام فیلم مستند موسیقی
نشست‌های پژوهشی پای ثابت جشنواره‌ها و سمینارهای مختلف است. دکتر حسن ریاحی که دبیری سه دوره پیاپی جشنواره موسیقی فجر را برعهده داشته و پیش از این هم دوبار این سمت را برعهده داشته است، تصمیم گرفت که این بخش کم‌مخاطب را حذف و به جای آن بخش فیلم مستند موسیقی را جایگزین کند؛بخشی که با انتخاب رامین صدیقی در آن فیلم‌های خوبی به‌نمایش گذاشته شد که بسیار مورد استقبال مخاطب قرار گرفت، به‌طوری که برخی ایستاده و یا از تلویزیون بیرون سالن این فیلم‌ها را مشاهده کردند.
در این دوره چهار فیلم خارجی و پنج فیلم ایرانی مستند «موسیقی مذهبی آروو‌پرت و هنری گورتسکی» به‌کارگردانی سایمون براتون، «باغ صدا» به کارگردانی پیرایو بورژو، «پروژه تهران- پاریس» به کارگردانی افشان مهران، «نوای نور» به کارگردانی کریستف رضاعی، «صدا و سکوت» به کارگردانی پیتر گویر و نوربرت ویدمر، «مقام نوروز» به‌کارگردانی هادی آفریده، «اهمیت عارف‌بودن» و «مرغ سحر» به کارگردانی مهدی باقری و « ارکستر میدان ویتوریو» به کارگردانی آگوستینو فرنته در خانه هنرمندان پخش شد.
مدیرکل غایب در جشنواره
روز قبل از نشست خبری بیستوهشتمین جشنواره موسیقی فجر مدیرکل دفتر موسیقی فجر استعفای خود را رسانه‌ای کرد؛ هرچند که پیش‌تر، خبر این استعفا به گوش رسیده بود اما مانند خبر تعطیلی ارکسترها، این خبر از سوی مسئولان به شیطنت مطبوعاتی ارتباط داده شد. گرچه استعفای مدیرکل مرکز موسیقی از سوی معاون هنری پذیرفته نشد، اما این روزها شایعه پایان دوره کاری این مدیر هنری به گوش می‌رسد. این شایعه با حضور کمرنگ سیدمحمد میرزمانی در جایگاه مدیرکل مرکز موسیقی فجر در طول جشنواره بیشتر به چشم می‌خورد. رئیس جشنواره تنها در جشنواره موسیقی فجر شیراز و البته اجرای ارکستر سمفونیک تهران و آیین پایانی جشنواره حضور داشت. این حضور کمرنگ زمانی بیشتر به چشم می‌آید که پیش از این، این مدیرهنری برای حل مشکلات مالی ارکستر سمفونیک تهران با اعضای ارکستر به گفت‌وگو نشسته و در زمان مدیریتش از اجراهای جشنواره موسیقی فجر دیدن کرده بود.
وعده‌های فراموش شده
پیش از این اعلام شده بود که روزهای اجرایی بیستوهشتمین جشنواره موسیقی فجر نسبت به سال گذشته افزایش می‌یابد. این وعده زمانی داده شده بود که هنوز زمزمه‌های کمبود بودجه موسیقی فجر به گوش نرسیده بود. این وعده جشنواره عملی نشد و جشنواره در طول شش روز برگزار شد.
اما شاید تعجب‌برانگیز‌ترین وعده عمل نشده را بتوان در برگزاری دوکارگاه آموزشی دانست. 26دی‌ماه، یعنی نزدیک به یک‌ماه مانده به شروع جشنواره موسیقی فجر به رسانه‌ها اعلام شد که دوکارگاه پژوهشی توسط نوازندگان بخش بین‌الملل در تهران برگزار می‌شود. قرار بود این دوکارگاه در حاشیه بیستوهشتمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر توسط رنو گارسیا فونس نوازنده کنترباس و رالف فان‌رات پیانیست و موزیکولوژیست هلندی برگزار شود اما تنها کارگاهی که در این دوره برگزار شد توسط رنو گارسیا فونس بود.
اما وعده تکراری دیگر حضور ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک به شکل مستقل بود. این وعده، بارها هم از سوی مسئولان و هم از سوی دبیر اجرایی جشنواره در نشست خبری داده شد. ترابی در این نشست ضمن رد ترکیب این دو ارکستر گفت: مسئولان تأکید داشتند که هر دو ارکستر ملی و سمفونیک تهران به‌طور مستقل در جشنواره حضور خواهند داشت و ما هم بر‌همین اساس جدول جشنواره را تنظیم کردیم.اما جدول منتشر شده و خبرهای بعدی نشان داد که این دو ارکستر و البته گروه کر دفتر موسیقی با یکدیگر ترکیب شده‌اند.
صرفهجویی در داوران
انتخاب و داوری همواره یکی از چالش‌برانگیزترین مباحث جشنواره موسیقی فجر در طول عمر خود بوده است. همواره از سوی رسانه‌ها به برگزار‌کنندگان جشنواره این انتقاد وارده بوده که چرا داوران جشنواره‌ها در هردوره جشنواره موسیقی فجر تکرار می‌شوند. هرچند که در بیستوهشتمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر چهره‌های جدیدی در ترکیب داوران دیده شد، اما نکته جالب توجه حضور سه هنرمند، هم برای انتخاب آثار و هم برای داوری در بخش‌های مختلف جشنواره است؛ به‌عبارت دیگر 16داور، 80 اثر متشکل از 36 اثر از تهران و 44 اثر از دیگر شهرستان‌ها را انتخاب و داوری کردند.شاید یکپارچه‌کردن هیأت دواری و هیأت انتخاب را بتوان به صرفهجویی جشنواره، مخفی ماندن نام‌های دیگر یا عدم‌همکاری هنرمندان دیگر با جشنواره ربط داد. البته این صرفهجویی به‌اندازه‌ای است که حضور سه‌هنرمند در بخش انتخاب و داوری آثار با شورای سیاستگذاری بیستوهشتمین جشنواره موسیقی فجر مشترک است. همچنین حضور یکی از اعضای شورای سیاستگذاری در بخش جنبی جشنواره و به عنوان رهبر گروه یکی از نکات قابل توجه این دوره است.
جای خالی ارکسترهای دولتی
ارکستر ملی و گروه کر دفتر موسیقی تنها ارکسترهای دولتی نبودند که در این دوره حضور نداشتند. با درگذشت محمد بیگلری‌پور، رهبر ارکستر سمفونیک صدا و سیما این ارکستر هم از اجرا در جشنواره موسیقی فجر باز‌ماند. این هنرمند مدتی در پی ابتلا به سرطان در بستر بیماری بود و شامگاه ۲۷ دی‌ماه در سن ۶۷سالگی درگذشت. باید منتظر ماند و دید که هدایت این ارکستر را چه‌کسی به‌دست می‌گیرد. البته ارکستر بنیاد رودکی که سال گذشته در جشنواره موسیقی فجر اجرا داشت، در این دوره روی صحنه نرفت.
ناجی‌ای به اسم عقیلی
اجرای ارکستر سمفونیک تهران نشان داد که مؤسسه تازه تاسیس ارکسترهای ایران با انتخاب سالار عقیلی بسیار هوشمندانه حرکت کرده است. رپورتوآر اجرای ارکستر سمفونیک تهران به آثاری از قطعات کلاسیک «الکساندر برودین»، «بتهون»، «کارل ارف»، «خاچاطوریان» و «فردریش بروخ»، کنسرتوی ویولن و ویولن آلتو اثر فردریش بروخ، «خاک مهرآیین»، «خوشه چین» و «وطنم» اختصاص داشت؛ قطعاتی که قبلا توسط ارکستر سفمونیک، ارکستر ملی جداگانه نواخته می‌شد که البته در این میان همراهی گروه کر دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را نمی‌توان نادیده گرفت. ترکیب این قطعات آش شلم شوربایی را به‌وجود آورد که نمکش به اجرای سالار عقیلی بستگی داشت. حضور این خواننده در‌حقیقت این اجرای شلوغ را نجات داد؛ هرچند که نتوانست مخاطب خاص موسیقی و افرادی که اجرای این ارکسترها را دنبال می‌کردند راضی کند. با این حال مدیران هنری در بازدید از ارکستر مراتب خوشحالی و تشکر خودشان را به زبان آوردند، اما در این میان فراموش کردند که در سال‌های گذشته ارکستر سمفونیک تهران، ارکستر ملی و گروه کر هرکدام به تنهایی اجرا داشتند و در آن زمان هم از اجرای این ارکسترها تعریف و تمجید می‌کردند؛ خصوصا که مسئولان نخستین اجرای ارکستر ملی پس از سکوتی دو‌سالانه در بیست‌وششمین جشنواره موسیقی را افتخار جشنواره دانستند؛ ارکستری که خیلی زود مجددا خاموش شد.
