اما مرگ زودهنگام چیست و چه عواملی سبب افزایش یا کاهش آن می‌شود؟دکتر محمدرضا واعظ مهدوی متخصص فیزیولوژی و استاد دانشگاه شاهد در این‌باره به همشهری گفت: سلول‌ها و بافت‌های مختلف بدن انسان، مادامی که با اختلال و مشکل خاصی مواجه نشوند، فعالیت طبیعی خود را ادامه می‌دهند و تا زمانی که مواد تغذیه‌ای و متابولیکی مورد احتیاج فعالیت‌های طبیعی بافت‌ها در دسترس آنها قراربگیرد و با عامل آسیب زننده خارجی مواجه نباشند،
به حیات خود ادامه می‌دهند اما مکانیسم‌های متعددی در بدن پیش‌بینی شده که با عوامل تهدید‌کننده و آسیب‌رسان خارجی هم مقابله می‌کند و میکروارگانیسم‌ها و عوامل مخرب بیولوژیک را از بین می‌برند. بر این اساس، انتظار می‌رود که انسان‌ها معادل طول عمر متوسط جامعه خود، امکان حیات داشته باشند.
این استاد دانشگاه افزود: از آنجا که محاسبات مختلف نشان می‌دهد که امید به زندگی در جامعه ایرانی حدود 72سال برای مردان و 74سال برای زنان است، به تعبیری می‌توان گفت که هرگونه مرگی قبل از رسیدن به این میانگین امید به زندگی، مرگ زودرس تلقی می‌شود و انتظار می‌رود امکان زندگی تا میانگین امید به زندگی برای همگان میسر باشد. از سوی دیگر، امروزه این مفهوم به‌عنوان محور عدالت در سلامت مورد بررسی قرار گرفته است و اغلب نظام‌های برنامه‌ریزی در حوزه سلامت آن را پذیرفته‌اند.
دکتر واعظ مهدوی اظهار داشت: عوامل متعددی در جوامع مانند اقشار و گروه‌های اجتماعی، طبقات درآمدی، ساکنان مناطق جغرافیایی و جنسیت و موارد دیگر باعث تفاوت در امید به زندگی می‌شود که وظیفه دستگاه‌های برنامه‌ریزی و نظام سلامت به حداقل‌رساندن این تفاوت‌ها و دسترسی برابر به امکان حیات سعادتمند و سالم تا سرحد امید به زندگی برای همگان است.
او خاطرنشان کرد: امروزه ما شاهد هستیم که تصادفات رانندگی، یکی از مهم‌ترین عوامل آسیب رسان به سلامت است و در این زمینه متأسفانه اغلب آسیب‌دیدگان از رانندگی هم قشرهای فقیر و اشخاصی هستند که وسائط نقلیه چندان ایمنی ندارند یا کارگران و موتورسواران هستند.
دکتر واعظ مهدوی با بیان اینکه آلودگی هوا و شرایط خاص محیط‌زیستی نیز از عوامل دیگری است که باعث مرگ‌های زودهنگام می‌شوند افزود: باید در حد امکان تلاش شود تا از عواملی که منجر به ایجاد مرگ‌های زودرس در جامعه می‌شود جلوگیری کرد بنابراین یکی از قدم‌های مهم در این‌باره، شناسایی دقیق عوامل ایجاد‌کننده این نوع از مرگ‌ومیرهاست.
به همین دلیل، تمام نهادها و دستگاه‌های اجرایی باید با عوامل ایجاد‌کننده مقابله کنند. ارائه راهکارهای مؤثر و اجرایی برای کاهش آلودگی هوا، ایمنی و امنیت راه‌ها و ایمنی وسایط نقلیه با کنترل‌های دقیق ازجمله راه‌های مؤثر برای جلوگیری و کاهش مرگ‌ومیرهای زودهنگام در جامعه است.
این متخصص اظهار داشت: آموزش مردم برای داشتن یک زندگی سالم نیز ازجمله راه‌هایی است که با کمک وسائل ارتباط جمعی می‌توان از مرگ‌های زودهنگام در جامعه جلوگیری کرد. علاوه براین، مبارزه با نابرابری‌های اجتماعی و توانمندسازی گروه‌های فقیر و آسیب پذیر و در معرض آسیب نیز تا حد زیادی می‌تواند از این پدیده جلوگیری کند.
دکتر واعظ مهدوی خاطرنشان کرد: مطالعات مختلف نشان می‌دهد افرادی که در معرض استرس و فشارهای روانی هستند بیشتر در معرض مرگ‌های زودهنگام قرار می‌گیرند، بنابراین مقابله با استرس‌های اجتماعی و چگونگی کنترل این فشارها نیز می‌تواند از مرگ‌ومیرهای زودهنگام بکاهد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: افرادی که به هر دلیل از مواد‌مخدر، داروهای آرام‌بخش و مواد صنعتی و نیروزا استفاده می‌کنند؛ بیشتر در معرض مرگ‌های زودهنگام قرار می‌گیرند بنابراین ضروری است که نسبت به آگاه‌سازی این افراد در جامعه اقدام لازم صورت گیرد و آموزش‌های فراگیر در این جهت می‌تواند بسیار راهگشا باشد.
دکتر بابک قرایی‌مقدم، متخصص مغز و اعصاب هم به همشهری گفت: هر انسان و موجود زنده‌ای اگر تحت شرایط طبیعی قرار بگیرد از عمر طبیعی برخوردار خواهد بود اما به‌طور قطع و یقین، همواره برخی عوامل سبب خواهند شد که مرگ زودهنگام رخ دهد.
این متخصص گفت: سیگارکشیدن به‌خصوص از سن نوجوانی، افزایش وزن و چاقی، چربی خون، بیماری‌های قلبی و عروقی، استرس و اضطراب ازجمله مواردی است که می‌تواند سبب بروز مرگ‌ومیرهای زودهنگام در افراد شود.دکتر قرایی مقدم تصریح گفت: داشتن یک زندگی سالم به دور از استرس با رعایت تغذیه صحیح و ورزش می‌تواند از مرگ‌های زودهنگام جلوگیری کند.
