به سخن دیگر، در دنیای رسانهایشده کنونی، انباشت بیش از حد اطلاعات سبب شده است که مخاطبان دچار سردرگمی شوند.
از سوی دیگر، در شرایطی که پیامهای رسانهای بهطور انبوه ارسال میشوند، جستوجوی اطلاعات، و از آن مهمتر، درک و تجزیه و تحلیل پیامهای رسانهای کار را برای مخاطب بسیار سخت و دشوار کرده است و این دشواری وقتی بیشتر نمایان میشود که مخاطب رسانههای نوین در معرض یک پیام واحد از رسانههای متعدد قرار گیرند؛ در چنین شرایطی رمزگشایی و ارزیابی پیامها برای مخاطب، کاری بهمراتب دشوارتر خواهد بود چراکه مخاطب باید درجه صحت و روشنی یک پیام واحد از رسانههای متفاوت را نیز مورد ارزیابی قرار دهد. در این وضعیت، افراد چگونه میتوانند اطلاعات مورد نیاز خود را جستوجو و پس از آن پردازش کنند؟ بهعبارت بهتر در دنیای رسانهایشده فعلی، مخاطبان چگونه و با چه شیوهای میتوانند بهترین استفاده را از انبوه اطلاعات رسانهها کنند؟ به بیان صحیحتر، مخاطب تا چه میزان باید وقت خود را صرف جمعآوری اطلاعات از رسانهها کند تا بتواند به معنی و نتیجه دلخواه خود از پیامی که در معرض آن قرارگرفته است، برسد؟
کارشناسان علم ارتباطات میگویند: در چنین سپهر اطلاعاتی که حضور رسانهها در زندگی انسان، بیشازپیش پررنگ شده است، داشتن سواد رسانهای میتواند کمک قابلملاحظهای به مخاطب امروز رسانههای نوین کند تا هنگامی که در معرض اشباع رسانهای قرار گرفت بتواند از پیامهای رسانهها «مبتنی بر آگاهی» استفاده کند و نهتنها یک مخاطب صرفا منفعل که مخاطب فعال و هوشمند باشد. بهعبارت دیگر، برخورداری از سواد رسانهای به مخاطب این امکان را میدهد که از سطح پیامهای رسانهها عبور کرده و به عمق آنها پی ببرد؛ چراکه اینبار دیگر، مخاطب مصرفکننده صرف نیست بلکه مخاطبی فعال خواهد بود که پس از آنکه با پیام برخورد کرد و در معرض آن قرار گرفت، میتواند معنای دقیق پیامهای رسانهها را بهخوبی تفسیر کند و گزینش صحیحی از پیامهای رسانهها داشته باشد. از سوی دیگر، برخورداری از سواد رسانهای سبب خواهد شد که مخاطب شنیدهها و دیدههای خود را از رسانههای مختلف، ارزیابی کرده و پس از آن قضاوت درستتری از محتوای پیامها داشته باشد. در واقع مخاطب مسلح به سواد رسانهای، این قدرت و توانمندی را پیدا میکند تا بتواند تکنیکهایی که رسانهها برای اقناع مخاطبان خود از آن استفاده میکنند را مورد شناسایی قراردهد.
اما بهراستی تا چه میزان مخاطبان رسانههای نوین، با مفهوم سواد رسانهای آشنایی دارند؟ آیا صرفا افراد تحصیلکرده باید با مفهوم سواد رسانهای آشنا باشند؟ آیا تنها بزرگسالان باید دانش و مهارتهای لازم سواد رسانهای را داشته باشند؟
در پاسخ به سؤالات یادشده باید گفت: بهدلیل آنکه امروز تکنولوژیهای نوین ارتباطی مرزها و مکانهای جغرافیایی را درنوردیدهاند و باعث فشردگی زمان و مکان شدهاند و این تکنولوژیهای نوین با سرعتی زیاد باعث تغییر در الگوهای زندگی و انتقال فرهنگها میشوند، بنابراین ضروری است که آموزش سواد رسانهای در ابعاد مختلف آن (از مراکز آموزش پایه برای کودکان) آغاز شود و این فرایند آموزشدهی بهطور مداوم تا بزرگسالی متناسب با سن افراد و میزان استفادهای که از رسانهها میکنند، ادامه یابد؛ آنوقت است که نه کودکان ما فریب تکنیکهای انیمیشنها و فیلمهای بیمحتوا و غیرارزشی را خواهند خورد نه مخاطبان بزرگسال مقهور و اسیر پیامهای رسانههای غربی خواهندشد چراکه همه از سطح سواد رسانهای بالا برخوردار میشوند و متن، عکس، تصویر، صدا و... نمیتوانند بهراحتی معنای مورد نظر خود را به مخاطبان دیکته کنند.
