این مجموعه تلویزیونی به بررسی طبیعت و حیاتوحش قاره آفریقا میپردازد. اجرای این برنامه که فیلمبرداری آن چهار سال به طول انجامیده توسط مستندساز معروف انگلیسی دیویدآتن برو صورت گرفته است.
آفریقا آخرین پروژه این پیرمرد 86ساله انگلیسی است. این مستندساز متولد ۱۹۲۶ لندن است. او مستندهای زیادی را در طول زندگی کاری خود ساخت که مشهورترین آنان در ایران، زندگی و سیاره زمین هستند که از تلویزیون ایران هم پخش شدهاند. وی دارای لیسانس جانورشناسی است اما به خاطر ساخت فیلمهای مستند جوایز متعددی، ازجمله نشان شوالیه را دریافت کردهاست. آفریقا؛ رودرروی ناشناختهها جمعهها ساعت 21 از شبکه مستند روی آنتن میرود و در شش قسمت بخش کثیری از ناشناختهها، عجایب و زیباییهای قاره آفریقا را به تصویر میکشد. در پایان هر قسمت یک بخش 10دقیقهای به نشان دادن پشت صحنهها و چگونگی تهیه و تولید آن قسمت اختصاص یافته است. البته در نسخه آمریکایی این مستند، تمامی این بخشهای 10دقیقهای بهعنوان یک قسمت مجزا در نظر گرفته شدهاند. تفاوت دیگر این نسخه اضافه کردن صحبتهای فارست ویتاکر، بازیگر مشهور هالیوود بهعنوان راوی در کنار اجرای آتن برو است. برای تولید این شش قسمت آتن برو و همکارانش بیش از 79سفر به مناطق مختلف 27کشور آفریقایی داشتند و 2000ساعت فیلمبرداری کردند؛ امری که اکثر دستاندرکاران این مستند با توجه به شرایط آب و هوایی و امکانات کشورهای آفریقایی، از آن بهعنوان دشوارترین قسمت این پروژه عظیم یاد کردند.
با میانگین 7/45میلیون بیننده در هر قسمت تنها در انگلستان، آفریقا را میتوان یکی از موفقترین مستندهای آتن برو نامید. جدا از مناظر بسیار زیبا و صحنههای بینظیر این برنامه و همینطور تکنولوژی بسیار پیشرفتهای که در فیلمبرداری این مستند استفاده شده، آنچه منتقدین را نیز به تحسین واداشته بررسی همهجانبه تمامی صحنههاست. ریچارد ایگار درباره این موضوع میگوید: «در ابتدا باید از فناوری فیلمبرداری آفریقا صحبت کرد. تصاویر به قدری با کیفیت و پویا هستند که به راحتی میتوانی خودت را آنجا تصور کنی. این برنامه نهتنها حیاتوحش آفریقا را به زیباترین شکل ممکن نشان میدهد بلکه عوامل مؤثر در اکوسیستم، پراکندگی جمعیت و گوناگونی حیوانات ساکن در آن منطقه را با ظرافت خاصی بررسی میکند. نکته دیگری که میتوان آن را از نقاط مثبت این مستند نام برد تنوع فضای هر قسمت است. مشاهده 60دقیقه تصویر یکنواخت از صحرا یا جنگل میتواند باعث خسته شدن بیننده شود اما انتخاب صحنهها توسط کارگردان بهطور هوشمندانهای صورت گرفته که به هیچ وجه باعث سررفتن حوصله بیننده نمیشود».
سر دیوید آتن برو که بیش از 50سال از زندگی خود را صرف تحقیق و پژوهش روی محیطزیست کرده است، تجربه کارگردانی و اجرای مستندهای مشهوری مثل سیاره آبی، سیاره زمین، زندگی و سیاره منجمد را نیز در کارنامه خود دارد. او درباره آفریقا میگوید: «این مستند یکی از سنگینترین پروژههایی بود که انجام دادم. چهار سال فیلمبرداری در آفریقا واقعا طاقتفرسا بود. اما آنچه من از این سفر آموختم پایانناپذیر بودن شگفتیهای کره زمین است. ممکن است بعضی بگویند من همه آفریقا را دیدهام اما برخلاف این تصور در بسیاری از لحظههای این سفر حتی من که با مطالعات بسیار پا به آفریقا گذاشته بودم هم شگفتزده شدم. یکی از نمونههای آن پیدا کردن یک دریاچه با عمق نامشخص زیر صحرای کالاهاری بود. ماهیهای آن دریاچه را در هیچ جای دیگری از کرهزمین نمیتوان پیدا کرد». او در سن 86سالگی نیز خستگیناپذیر نشان میدهد و با شوق و ذوق زیادی از پروژههای بعدی سخن میگوید؛ «همیشه دوست داشتهام از صحرای گبی دیدن کنم اما فکر نمیکنم کسی من را به آنجا بفرستد چون تنها گونههای محدودی از حیوانات آنجا زندگی میکنند. پروژه بعدی من حضور در کنار دیوار چین و بررسی فسیلهای دایناسورهاست. پس از آن به آمازون سفر میکنم تا برنامهای سهبعدی از عنکبوتها در حال تار تنیدن تهیه کنم.»
موضوعی که نمیتوان به سادگی از آن گذشت زحمات دستاندرکاران این مستند است. شاید این خود یکی از دلایل گنجاندن 10دقیقه از پشت صحنه این برنامه در هر قسمت آن است. در تمامی مراحل تولید آفریقا... عوامل پشت صحنه 1840ساعت در پناهگاه، 1598روز در حال فیلمبرداری و 601شب در چادر بودهاند. پس از پایان فیلمبرداری آنها به اندازه 21000دی وی دی اطلاعات جمعآوری کرده بودند. همینطور کادر پزشکی این پروژه بالغ بر 6526قرص ضدمالاریا را برای دستاندرکاران تجویز کردند. نکته قابل توجه در تولید این برنامه خوردهشدن دو دوربین توسط شیرها و فیلها و غرق شدن دو دوربین دیگر است. جیمز هانیبورن، تهیهکننده آفریقا... میگوید: «باید آنجا حضور داشت تا سختی کار را متوجه شد. فیلمبردار ما چهار ساعت بالای یک درخت مانده بود چون یک فیل به آن درخت حمله کرده بود. همان فرد یک مار سمی را در چادر پیدا کرد. بعضی شبها عقربها زودتر از ما در چادر بودند».