دکتر قوامزاده از متخصصان تغذیهای با اشاره به اینکه پفکها به دو دسته تقسیم میشوند، گفت: دسته اول شامل رنگ طبیعی هستند و ضرر نسبتا کمتری دارند ولی دسته دوم که دارای رنگ مصنوعی (همان رنگ مجاز خوراکی) هستند بهمراتب دارای ضرر بیشتری نسبت به نوع اول هستند. استفاده از این رنگهای مصنوعی خود ممکن است باعث بروز بیماریهایی مانند نوعی اختلال روانی به نام سندروم بیش فعالی با عدمتمرکز شود.
روزنامه همشهری، دراین باره و برای آگاهی بیشتر از خطر مواد غذایی دارای رنگ مصنوعی و محصولات خوراکی پرنمک گفتوگویی با دکتر سیدمرتضی صفوی، مدیر گروه تغذیه دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و مدیر سابق دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت و دکتر سیدضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه و رژیمدرمانی و رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایرانیان انجام داده که در پی میآید.
دکترصفوی درباره استفاده از رنگهای مصنوعی در مواد غذایی و اینکه آیا این مواد میتواند باعث بروز اختلالات روانی در کودکان شود، توضیح داد: رنگها به دوشکل در مواد غذایی مورد استفاده قرار میگیرند؛ یکسری از این رنگها شامل ترکیباتی از مواد طبیعی مانند گیاهان و سایر موادی که در طبیعت یافت میشوند، هستند. این رنگها را بهدلیل اینکه ریشه در طبیعت دارند بسیار کم ضرر ارزیابی میکنند. یک نوع از این رنگها نیز مصنوعی هستند که سنتز میشوند و بیشتر شیمیاییاند.
اما نکته مهم درباره این رنگها این است که معمولا برای استفاده در مواد خوراکی باید دارای گرید (درجه) غذایی باشند، از نظر غذایی نیز باید تأیید شده باشند و مشخص شده باشد که استفاده از آنها ضرری برای سلامت ایجاد نمیکند. اما رنگهای شیمیایی که در دسته دوم رنگهای استفادهشده در مواد غذایی قرار میگیرند آسیبهای بیشتری را نسبت به رنگهای طبیعی به بدن وارد میکنند، بهویژه در افرادی که آسیب پذیرتر هستند.
این متخصص درباره احتمال ایجاد بروز پارهای از اختلالات ناشی از مصرف مواد غذایی دارای رنگهای مصنوعی گفت: تحقیقات بسیاری درباره آثار رنگهای مصنوعی بر کودکان انجام گرفته که در نتیجه این تحقیقات مشخص شده است که به کارگیری این مصنوعات شیمیایی در مواد غذایی میتواند باعث بروز بیش فعالی در کودکان شود. افرادی که فرزندانشان دچار عارضه بیش فعالی هستند باید تا حد امکان سعی کنند کودکانشان از تنقلات و بهویژه تنقلات رنگی و همچنین چیپس و پفک پرهیز کنند بهدلیل اینکه استفاده از این مواد باعث تشدید بیماری کودکان میشود. چیپس و پفک علاوه بر رنگ مصنوعی که میتواند برای سلامت بسیار آزاردهنده باشد و اختلالات روانی در بیش فعالان ایجاد کند، دارای نمک زیاد نیز هستند.
نمک زیاد در مواد غذایی میتواند زمینهساز ایجاد ذائقه شور در کودک شود. این باعث میشود که کودک زمانی که بزرگ شد نیز علاقه خود را نسبت به مواد شور غذایی از دست ندهد که این امر زمینه ساز پرفشاری خون و بیماریهای قلبی میشود. دکتر صفوی با بیان اینکه کارخانههای تولیدی مواد غذایی باید در زمینه استفاده از رنگهای مصنوعی دارای جواز باشند، گفت: همه افراد متقاضی تولید محصولات غذایی باید مجوز وزارت بهداشت را داشته باشند.
طبق مقررات هم متقاضیان استفاده از رنگهای طبیعی و هم افرادی که خواهان استفاده از رنگ مصنوعی در مواد غذایی خود هستند میتوانند از وزارت بهداشت مجوز بگیرند، اما مواد غذایی تولید شده با رنگ طبیعی قطعا از نظر کیفیت بهتر از محصولاتی هستند که با رنگ مصنوعی تولید شدهاند.
دکتر مظهری نیز درباره مضرات مصرف مواد غذایی حاوی رنگهای مصنوعی گفت: رنگهای مصنوعی از انواع مختلفی تشکیل شدهاند و طبیعتا بر مبنای استانداردها و قوانین تهیه و تولید مواد غذایی اگر رنگی به مواد غذایی اضافه شود باید تا حد امکان طبیعی باشد و از خود مواد غذایی تهیه شده باشد. این رنگها هیچگونه عارضه و ناراحتی ایجاد نمیکنند، اما متأسفانه بهدلیل اینکه هزینه رنگهای تهیهشده از منابع غذایی گرانتر تمام میشود اغلب از رنگهای مصنوعی استفاده میکنند.
طبیعتا استفاده از رنگهای مصنوعی در مواد غذایی برای افرادی که زمینه بیماریهای آلرژیک دارند میتواند حساسیت برانگیز باشد و باعث ایجاد ناآرامی بیشتر در کودکانی که زمینه بیشفعالی دارند نیز میشود. طبق قوانین موجود در ایران استفاده از هر نوع رنگ غذایی غیرمجاز، غیربهداشتی و نگهدارندههای حاوی مواد زیاد شیمیایی ممنوع است. بهعنوان مثال در سوسیس و کالباس نیترات و نیتریت افزودنی اگر از حد مجاز فراتر رود تحتتأثیر فعالیت میکروارگانیسمها نیتراتها تبدیل به نیتریت میشود و نیتریت با آمینها ترکیب شده و ترکیب نیتروزامین ایجاد میکند که این ترکیب سرطانزاست.