ما معتقدیم با مدیریت صحیح می‌توانیم از ظرفیت‌های مختلف نهایت استفاده را بکنیم و می‌توانیم این ادعا را داشته باشیم که این عرصه بهترین زمینه شکوفا شدن برای جوانان و فرهنگ‌سازی برای آنهاست تا بتوانند یک تغییر نگرشی نسبت به آینده داشته باشند، با دید بازتری نسبت به انتخاب شغل آینده خود عمل کنند و تنها به دنبال گرفتن مدرک در رشته‌هایی که شاید مطلوبشان هم نیست نباشند.
17 اردیبهشت ماه سالروز تشکیل سازمان بسیج سازندگی است. بسیج سازندگی در سال 1379 در راستای تأکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر بهره‌گیری از نیرو و نشاط جوانان برای سازندگی کشور در اوقات فراغت شکل گرفت و طرح ملی «اردوهای هجرت بسیج سازندگی» با وسعتی فراگیر در گستره سازمان بسیج و مساعدت و حمایت دولت با بهره‌گیری از توانمندی‌های دانشجویان، دانش‌آموزان و دانش و آگاهی اساتید، مهندسان، پزشکان و متخصصان کلان بسیج، به استعداد سه میلیون نفر روز به منظور محرومیت‌زدایی و آبادانی روستاها و مناطق محروم کشور در عرصه‌های کشاورزی، عمرانی و آبادانی، بهداشت و درمان، مردم‌یاری، آموزش و نوسازی مدارس، از اول تیرماه تا دهم شهریورماه سال 1385 اجرا شد.
سردار مجید خراسانی رئیس سازمان بسیج سازندگی است و در گفت‌وگویی ما را از جزئیات و نحوه شکل‌گیری و فعالیت‌های این سازمان که با هدف استفاده از توان اوقات فراغت نوجوانان فعال جامعه تشکیل شده، مطلع می‌سازد.
- به کارگیری جوانان در این سازمان به چه شیوه است؟
- تأسیس این سازمان به سال1379 برمی‌گردد و براساس نگرانی‌ای که مقام معظم رهبری برای استعدادهای ذخیره شده در جوانان داشتند، این سازمان تشکیل شد با هدف اینکه این استعدادها ساماندهی بشود و زمینه شکوفا شدن و بروز این توانایی‌ها در محیط‌های زندگی فراهم شود.
طی این 7 سالی که از تأسیس بسیج سازندگی می‌گذرد، دو دوره را سپری کرده‌ایم؛ یک دوره 5 ساله اول که در دولت قبلی بود و به دنبال زمینه‌سازی برای فعالیت‌ها بودیم و دیگری دوره جدید که از سال گذشته فعالیت‌های منسجمی را آغاز کرده‌ایم. برای اجرایی کردن این تدبیر نیازمند بودیم که این حرکت را نهادینه کنیم و برای جوانان محملی قانونی فراهم سازیم و دیگر اینکه این حضور به شکل یک طرح خود را نشان بدهد.
- این اهداف به چه شکل و با چه مکانیزمی دنبال شد؟
امسال برای اولین بار این طرح که تحت عنوان اردوهای هجرت نامگذاری شد و در سال گذشته فعالیت خود را به شکل منسجم آغاز کرد، ردیف بودجه اختصاصی نزدیک به 14 میلیارد تومان دریافت کرد و براساس بند «ب» تبصره «16» این اجازه به ما داده شد که بتوانیم امکان واگذاری امور به جوانان را فراهم کنیم.
- ویژگی و برنامه اردوهای هجرت را تشریح کنید.
سازمان بسیج سازندگی موظف است از نیروهای جوان داوطلب،دانش‌آموز، دانشجو و طلبه (اعم از برادران و خواهران) برای شرکت در اردوهای موضوع این آیین‌نامه دعوت و ثبت‌نام به عمل آورد و مسئولیت ساماندهی و هدایت و حمایت از اردوهای خودجوش جهادی جوانان در راستای تحقق اهداف اردوهای هجرت(3) برعهده سازمان ملی جوانان خواهد بود.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی هر استان نیز موظف است با هماهنگی سازمان بسیج سازندگی فعالیت‌ها و پروژه‌های زودبازده با ویژگی‌های کوچک، عام‌المنفعه و قابل اجرا برای به‌کارگیری نیروی جوان را به شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان اعلام نماید.
از دیگر ویژگی‌های این طرح تنوع لازم در زمینه‌های آموزشی و مهارتی، پژوهشی، بهداشتی درمانی، فرهنگی و اجتماعی، عمرانی (از قبیل منابع طبیعی، کشاورزی، پل‌سازی و...) و خدمات‌رسانی است. کوتاه‌مدت و زود بازده بودن این طرح‌ها، فراگیر و گسترده بودن، نداشتن پیچیدگی‌های تخصصی و نیز عمومی و عام‌المنفعه بودن از ویژگی‌های طرح‌های بسیج سازندگی و مردم‌یاری است.
- اهداف مهم برگزاری اردوهای هجرت چیست؟
غنی‌سازی اوقات فراغت جوانان در عرصه‌های سازندگی و مردم‌یاری و خدمات‌رسانی، آشنایی جوانان با فرهنگ کار و تلاش و فعالیت‌های گروهی، کمک به توسعه سازندگی و رفع محرومیت در کشور به ویژه در روستاها و مناطق محروم با هزینه کمتر و سرعت بیشتر از مهم‌ترین اهداف این اردوهاست.
- بسیج سازندگی با کمک چه سازمان‌هایی به فعالیت خود ادامه می‌دهد؟
اعضای ستاد عالی پشتیبانی از اردوهای هجرت 3 عبارتند از رئیس جمهور (رئیس ستاد)، معاون اجرایی رئیس جمهور، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، وزیر کشور، وزیر آموزش و پرورش، وزیر کار و امور اجتماعی، وزیر جهاد کشاورزی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان ملی جوانان، رئیس دفتر مناطق محروم کشور، ریاست جمهور، فرمانده نیروی مقاومت بسیج و نیز از سایر اعضای دولت حسب مورد کمک گرفته می‌شوند.
- با توجه به تجربه‌ای که در سال گذشته در مورد اردوهای هجرت وجود داشت، تعداد افرادی که در این طرح شرکت کردند چند نفر بود؟
براساس برنامه‌هایی که داشتیم در سال گذشته موظف بودیم براساس بودجه 2میلیون نفر روز را تحت پوشش قرار بدهیم، ولی به دلیل استقبال و پشتیبانی دیگر دستگاه‌ها توانستیم 3 میلیون و 190هزار نفر روز در طول تابستان به کار بگیریم و این حرکت دقیقاً در راستای تأکیداتی بود که مقام معظم رهبری داشتند مبنی بر اینکه محل و اتاق فکری تشکیل و طرح‌هایی پیاده شود تا جوانان در آن حضور بیشتری داشته باشند.
احساس کردیم جوانان کاری متفاوت را می‌طلبند، کاری که خارج از محیط‌های کلاسی باشد و شکلی عملی و اجرایی داشته باشد. در اینجا ما به دو نتیجه کلیدی رسیدیم، یکی اینکه این طرح متفاوت باشد و دیگر اینکه عرصه‌های متفاوتی را برای حضور جوانان فراهم سازیم، عرصه‌هایی که امکان کارآموزی و ارتقای علمی در آن کاملاً فراهم شده و در عین حال جوانان وارد یک محیط جدید و مستقیم کاری شوند.
نکته دیگر اینکه زمینه حضور جوانان در مناطق محروم فراهم می‌شود و ما در این طرح به گونه‌ای پیش‌بینی کردیم که داوطلبان بتوانند بدون پیمودن مسافت‌های طولانی از محل زندگی خود در همان جا در این طرح‌ها شرکت کنند و امکان دسترسی برای آنها سهل‌الوصول‌تر باشد.
این موضوع باعث شد که بسیاری از دختران جوان ما هم در این طرح شرکت کنند و تأثیرات مفیدی داشته باشند، ضمن اینکه به مهارت‌آموزی می‌پردازند عرصه‌هایی هم برای خدمت‌رسانی برای آنها فراهم شود.
- عرصه‌هایی که دختران فعالیت دارند، شامل چه زمینه‌هایی است؟
این عرصه‌ها شامل پزشکی، پیراپزشکی، تولید نهال که چند صد هزار دختر در این طرح شرکت کردند. ما با تنوع در عرصه‌های جغرافیایی زمینه‌هایی را فراهم کردیم که علاقه‌مندان بتوانند بهترین انتخاب را داشته باشند و در زیباسازی استان گلستان به عنوان نمونه 600 هزار نهال گل تولید شد.
براساس آمار سال گذشته و ثبت دانشجویی، تعداد دختران در این طرح‌ها از آمار بالاتری برخوردار بوده است.
- چرا هر سازمان و یا وزارتخانه براساس وظایفی که به عهده دارد انجام چنین اموری را بر عهده نمی‌گیرد و آیا اساساً این نیاز وجود دارد که موازی‌کاری بشود؟
سازمان بسیج سازندگی دو مسئولیت مهم بر عهده دارد یکی اینکه بتواند کاری فرهنگی مهندسی بکند و وزارتخانه‌ها که هر کدام طرحی دارند و به دنبال آن هستند که برایش زمینه‌ای فراهم شود تا جوانان بتوانند در آن شرکت کنند، به ویژه طرح‌هایی که زود بازده هستند.
نکته دیگر اینکه این سازمان یک تشکیلات بسیار سبکی است که تلاش کرده از همه ظرفیت‌های بسیج استفاده کند و با یک کار ستادی که زمینه آن در همه شهرها و روستاها با نیروهای اندک فراهم آمده اقداماتی اثرگذار داشته باشد.
همه طرح‌ها با هماهنگی وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مرتبط انجام می‌شود و در واقع نیروهای داوطلب تنها در اجرایی شدن این طرح‌ها با کمترین هزینه‌ها کمک می‌کنند ضمن اینکه از ظرفیت‌های جوانان استفاده شده و نیروهای بالقوه، بالفعل می‌شوند و برنامه‌ای برای اوقات فراغت آنها فراهم می‌شود.
به عنوان مثال در سال گذشته، 18 هزار دانشجو و یا فارغ‌التحصیل رشته آمار به سازمان آمار معرفی شدند که با مدیریت خود سازمان آمار کار آمارگیری را انجام دادند.
- تعداد پایگاه‌های شما در سراسر کشور چقدر است؟
در همه استان‌ها و شهرستان‌ها نزدیک به 4 هزار پایگاه سازندگی وجود دارد که هر کدام با تعداد نیروهای بسیار کم به کار خود مشغول هستند. نحوه کار هم به این شکل است که ما براساس موضوعات مختلف و طرح‌هایی که وجود دارد فراخوان می‌کنیم. به عنوان مثال طرحی از سوی وزارت بهداشت وجود داشت که ظرف کمتر از دو ماه 006 هزار نفر آموزش‌های پیشگیرانه دیدند و این توسط مربیان هر منطقه انجام شد.
به طور کلی هماهنگی‌های لازم با سازمان‌های مربوطه انجام می‌شود و تأمین مربی به عهده بسیج سازندگی است، بانک اطلاعاتی وجود دارد و چند صد هزار بسیجی فرهنگی داریم و برحسب مورد در روستاهای دور افتاده نیز فراخوان فرهنگی انجام می‌دهیم زیرا معتقدیم که استفاده از نیروهای بومی هر منطقه نتیجه بهتری به دنبال خواهد داشت و مردم با نیروهای محلی ارتباط بهتر و راحت‌تری برقرار می‌کنند.
- برنامه‌های امسال تابستان بسیج سازندگی چیست؟
امسال در نظر داریم که از نظر کمی تعداد دو میلیون نفر روز سال گذشته نیروی داوطلب را به 3 میلیون و 500هزار نفر برسانیم و با پشتیبانی نیروهای دولتی بتوانیم تا 5 میلیون نفر روز در این برنامه نیروی داوطلب داشته باشیم. عرصه‌های مختلفی نیز برای اجرای این برنامه در نظر گرفته شده است، همچنین در نظر داریم تعداد 10میلیون سال نفر روز که در طول سال گذشته داشتیم را به 15 میلیون گسترش دهیم.
ما معتقدیم با مدیریت صحیح می‌توانیم از ظرفیت‌های مختلف نهایت استفاده را بکنیم و می‌توانیم این ادعا را داشته باشیم که این عرصه بهترین زمینه شکوفا شدن برای جوانان و فرهنگ‌سازی برای آنهاست تا بتوانند یک تغییر نگرشی نسبت به آینده داشته باشند، با دید بازتری نسبت به انتخاب شغل آینده خود عمل کنند و تنها به دنبال گرفتن مدرک در رشته‌هایی که شاید مطلوبشان هم نیست نباشند.
نکته دیگر اینکه فراخوان امسال ما تا آخر اردیبهشت انجام می‌شود و در طول خرداد ماه ثبت‌نام خواهیم داشت. برای این منظور در همه مدارس، دانشگاه‌ها، پایگاه‌های بسیج و رسانه‌ها اطلاع‌رسانی انجام خواهد شد.
