اولین تفاوت در روز اجراست که به علت همزمانی با ایام نوروز و تعطیلات نوروز این روز با تأخیر در ایران برگزار میشود و دیگر تفاوت آن در شکل اجرای آن است که در یک هفته این جشن برگزار میشود و این همه به پیشنهاد بهروز غریبپور صورت گرفت، چرا که او معتقد بوده است روز جهانی تئاتر فاقد چنان شور و نشاطی است که دوباره و از نو خانواده را به خودشان و به دوستدارانشان نزدیک کند و این هدفی است که سعی میشود در جشن خانه تئاتر حفظ شود.
چهارمین جشن خانه تئاتر از 8 اردیبهشت شروع شد و به مدت یک هفته هم ادامه داشت.
نخستین جشن بازیگر شنبه 9خرداد ماه 1383 در تالار اصلی تئاتر شهر برگزار شد. خیلیها معتقد بودند لذت آن باعث خواهد شد تا در سالهای آتی این جشن هر چه وسیعتر و باشکوهتر برگزار شود. شاید درست مثل لذتی که وقتی اکبر زنجانپور جایزه ویژه این جشن را به خاطر بازی در نمایشهای «ایوانف و شب هزار و یکم» گرفت، گفته بود: «بعد از 38 سال که تئاتر را به شکل حرفهای شروع کردم تازه امشب برای اولین بار به من خوش میگذرد.»
شمعهای دومین جشن تئاتر هم روشن شد
دور دوم مراسم کمی باشکوهتر از دور اول بود. در اردیبهشت 1384 در خانه هنرمندان عدهای از بازیگران مشتاق گرد هم جمع شده بودند، اما مهمترین تفاوت آن معرفی بازیگران برگزیده بدون اعلام اولویت بود. آن سال «رویا نونهالی» بیانیه روز جهانی تئاتر را خواند و «علی نصیریان» شمعهای دومین جشن تئاتر را روشن کرد.
آن سال خیلیها تقارن آن مراسم را با شب اول ماه مه یعنی روز جهانی کارگر به فال نیک گرفتند و آرزو کردند به حقوق هنرمندان تئاتر نیز توجه شود.
سومین دوره جشن بازیگر اردیبهشت 85 در تالار اصلی تئاتر شهر برگزار شد و برنامههایی نظیر پانتومیم، پیشپرده خوانی، حرکات موزون و آئین سخنوری و اجرای موسیقی و... همراه بود و رامبد جوان و هومن رهنمون مجریان این برنامه بودند و لوح جوایز در این دوره توسط گروهی طبقکش به صحنه آورده شد. در این دوره به رویا تیموریان، نگار عابدی، شبنم مقدمی، مهسا مهجور، افسانه ماهیان، دانیال حکیمی، سیامک صفری، هومن برقنورد و میکائیل شهرستانی جایزه اهدا شد.آن سال جایزه ویژه هیأت داوران به داود رشیدی و توران مهرزاد تعلق گرفت.
چرا یکی از شمعها مدام خاموش میشد؟
به این ترتیب و با وجود برپایی این مراسم در شکل و شمایل خیلی معمولیاش دور چهارم این جشن در هفته گذشته به کار خود پایان داد. جشنی که در آن ایرجراد به عنوان بانی اصلی و مدیر عامل خانه تئاتر گفت: «پیام روز جهانی تئاتر که از سوی«شیخ سلطان بن محمد القاسمی» امیر شارجه خوانده شد نشانه همدلی و اتحاد و برابری میان هنرمندان فعال این رشته در سراسر جهان است و این مسئلهای است که انستیتوی بینالمللی تئاتر(iti) به آن تأکید دارد.
«او درباره برگزاری این مراسم در کشور خودمان گفت: «خانه تئاتر از 12 انجمن تشکیل شده که قاعدتاً در یک روز نمیتوانستیم میزبان تمام اعضای آن باشیم، به این خاطر به دلیل حضور تمام اعضای انجمن در یک هفته این مراسم را برگزار کردیم.»
امسال نگاه خانه تئاتر به پیشکسوتان این هنر قابل توجه بود. نمونه آن هم حضور «فهیمه راستکار» و خواندن بیانیه امیر شارجه در ابتدای مراسم بود. اما اجرای این مراسم توسط دبیر چهارمین جشن روز جهانی تئاتر و گروهش یعنی سهراب سلیمی انجام شد.
این برنامهها شامل نمایشهای بیکلام، نمایشهای میدانی، خیابانی و آئینی بود که در مقاطع مختلف طراحی شده بود.» او با اشاره به اختتامیه این مراسم که برای تقدیر از خانواده تئاتر در تالار بتهوون برگزار شد، گفت: متأسفانه وقتی نگاههای کاملاً فرهنگی به منزله تاریخی در جریانسازی مسائل فرهنگی نسبت به رابطه تنگاتنگ تئاتر با جامعه، تعریف مصداقی و درستی ندارد، شرایط برگزاری این مراسم به زعم خیلیها فقیرانه است، اما به نظر ما با کمبود امکانات همان سادگی و گرمی در فضای تئاتر ارزشمند است به شرطی که نهادها و ارگانهای مختلف به حمایت از این مراسم بپردازند.
باید به تئاتر توجه کنند
جشن کارگردانان نیز شبیه به همان مراسم، اما متنوعتر به کارگردانی «افسانه ماهیان» در سالن کوچک بتهوون خانه هنرمندان برگزار شد که جوایز شبیه شب قبل با یک شاخه گل سرخ به هنرمندان برگزیده اهدا میشد. حضور عزتالله انتظامی، نصرت کریمی، دکتر علی رفیعی، اکبر زنجانپور، جعفر والی، هرمز هدایت، ولی شیراندامی و... نشانه اهمیت این مراسم برای این هنرمندان بود.
در حالی که جای خالی تعداد زیادی از کارگردانان تئاتر خالی بود. این مراسم با اجرای محمد رحمانیان همراه بود و به سه کارگردان تئاتر (حسین کیانی، محمد حسینی و اسماعیل خلج) جایزه اهدا شد و همینطور از دو پیشکسوت تئاتر (مرتضی احمدی و رضا کرم رضایی) تقدیر به عمل آمد. دوره چهارم جشن کارگردانان با پخش کلیپی از سه سالگی این جشن، قرائت بیانیه روز جهانی تئاتر، گزارش هیأت مدیره کانون کارگردانان، اجرای موسیقی گروه لحظه و پخش چند نمایش به پایان رسید.
«علی رامز» از پیشکسوتان عرصه بازیگری تئاتر گفت: «تئاتر در همه جای دنیا مورد حمایت مالی سرمایهداران قرار میگیرد اما در کشور ما این طور نیست، مشکل همین جاست. 30 سال در تئاتر کار کردم الان بازنشسته مخابرات هستم، اما اگر به دنبال این کار میآیم، برای دلم است.» «جعفر والی» نیز در پایان این مراسم با توجه به این که سالهاست از عرصه تئاتر دور بوده گفت: «من آخرین نمایشی که بازی کردم، آزادی بود که در اروپا (کانادا) بود.
اما متأسفانه نمیتوانم در این رابطه صحبت کنم چون وقتی قرار است راجع به تئاتر صحبت کنیم باید بنشینیم و گریه کنیم.» او قبل از این وقتی روی سن حاضر شد گفت: «وقتی آدم کلی حرف برای گفتن دارد بهتر است سکوت کند.» نگرانیهای جعفر والی نیز از جنس نگرانیهای اکبر زنجانپور و دیگر پیشکسوتان عرصه تئاتر است.
برای بیدار شدن این هنر شگفتانگیز به گفته عزتالله انتظامی باید سطح سواد و فرهنگ مردم و سطح اعتماد و تعامل مسئولان را با هنرمندان بالا ببریم و یا این که به گفته پورحسینی باید این سؤال را بپرسیم که چرا تئاتر کار میکنیم؟